شاید اسب‌های چموش را دیده باشید كه چقدر سخت است اگر بخواهیم آنها را از جایی به جایی دیگر ببریم. اگر یك لحظه از كنترل آنها غفلت كنید از دستتان در رفته است، باید با یك هوشیاری و كنترلِ دائمی مواظب آنها باشید، اگر یك لحظه غفلت كنید می بینید سرِجای اول برگشته‌اند، و باز باید از اول كار را شروع كنید. بعضی‌ها از اول تا آخر ماه رمضان یك روز هم روزه نمی‌گیرند، چون در جهت اصلاح تدریجی خود نیستند ، سی منزل باید این اسب چموش را ببری تا إن‌شاءالله در منزل سی‌اُم رام بشود. شهوات و نفسانیات نیز همین‌طور است، اگر سی روز كنترل شوند، آهسته‌آهسته رام می‌شوند و زیر فرمان عقل و شریعت قرار می‌گیرند. حالا اگر در موقع افطار هوس‌ها را دوباره رها كنی، مثل آن اسب چموشی است كه آن را در كنترل خود نیاورده‌ای و لذا دوباره سر جای اولش برمی‌گردد. اگر مقاومتی را كه در طول یك روز با روزه‌داری به‌دست آوردی در هنگام افطار رها كنی از آن روزه چیزی عایدت نشده است. پس مواظب باشید مقاومت شخصی‌تان كه عبارت است از «تقوی»، در موقع افطار گسسته نشود، چرا كه روزه، تقویت قدرت پرهیزكاری است. به‌همین جهت در آخر آیه 183 سوره بقره كه مربوط به روزه است، می‌فرماید: «لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» یعنی شاید بتوانید از طریق روزه متّقی شوید و قدرت پرهیزكاری بیابید.
به آیة روزه نظر كنید كه می‌فرماید:
«یا اَیُّهَاالَّذینَ امَنُواكُتِبَ عَلَیْكُمُ‌الصِّیامُ كَماكُتِبَ عَلَی‌الَّذینَ مِنْ قَبْلِكـُم، لَعَلَّكُـمْ تَتَّقُونَ»(7)
یعنی: ای مؤمنان! بر شما روزه را واجب كردیم، همان طور كه بر امت‌‌های گذشته واجب نمودیم شاید پرهیزكار شوید، و در نتیجه آن روحیة مقاومت در مقابل هوس‌ها در شخصیت شما رشد پیدا كند.
ملاحظه كرده‌اید؛ گاهی اوقات می‌خواهید كارهای خوب و جدّی انجام دهید ولی نمی‌توانید. چرا؟ چون قدرت پرهیزكاری شما ضعیف است، مدتی كه روزه گرفتید كاری را كه نمی‌‌‌‌‌‌توانستید انجام دهید و هوس‌‌‌هایتان مانع می‌‌‌شد، حالا همان كار را می‌‌‌توانید انجام دهید. بعضی مواقع دیده‌اید كه دلتان مرده است، اصلا معنویت در جانتان خشك شده است، با روزه كه «حیات قلب» است دوباره دل زنده می‌شود. مولوی چه خوب می‌گوید:
چشم بندِ آن جهان،حلق و دهان
این دهـان بربند تا بینی‌عیان
تاهوی تازه‌است،ایمان تازه نیست
این‌دهان جزقفل آن دروازه نیست
یعنی: تا هوس در صحنه است ایمان تحرك ندارد ولی اگر دهانت را كنترل كردی، دروازة ایمان بر جانت گشوده می‌شود، چرا كه اگر دهان كنترل شد، دریچه‌ها‌ی غیب آهسته‌آهسته بر جان انسان باز می‌شود. برای كسانی كه جایگاه گرسنگی و كنترل دهان را در عمل شناخته‌اند، گرسنگی بسیار خوشمزه است. اگر كسی مزة گرسنگی را چشید از سیری و پرخوری متنفّر می‌شود. بیخود نیست كه در روایات داریم: خداوند از شكم سیر بدش می‌آید. ما كسانی را می‌شناسیم، از روزی كه ریاضتشان را شروع كرده اند تا آخر عمر یك روز سیرنبوده‌اند.