قرآن كریم براى انگیزش مجاهدان از طریق «انذار» و تهدید نیز، همانند «تبشیر» و تشویق، هم به عذاب‌هاى اخروى و هم به بلاها و مصیبت‌هاى دنیوى اشاره مى‌كند. سرّ این مسأله نیز همان گونه كه در روش «تبشیر» اشاره كردیم، این است كه براى بسیارى از انسان‌ها تشویق و تنبیه‌هاى دنیوى به لحاظ نقد بودنشان، انگیزشى تر از تشویق و تنبیه از طریق ذكر نعمت‌ها و بلاهاى اخروى است. در این جا نمونه هایى از این قبیل آیات را مرور مى‌كنیم.
قُلْ إِنْ كانَ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ وَ إِخْوانُكُمْ وَ أَزْواجُكُمْ وَ عَشِیرَتُكُمْ وَ أَمْوالٌ اقْتَرَفْتُمُوها وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْنَ كَسادَها وَ مَساكِنُ تَرْضَوْنَها
﴿ صفحه 167﴾
أَحَبَّ إِلَیْكُمْ مِنَ اللّهِ وَ رَسُولِهِ وَ جِهاد فِی سَبِیلِهِ فَتَرَبَّصُوا حَتّى یَأْتِیَ اللّهُ بِأَمْرِهِ وَ اللّهُ لا یَهْدِى الْقَوْمَ الْفاسِقِینَ؛(117) (اى پیامبر) بگو: اگر پدران و فرزندان و برادران و همسران و خویشانتان و اموالى كه گرد آورده اید و تجارتى كه از كسادش بیمناك هستید و خانه هایى كه به آن‌ها دل خوش كرده اید، نزد شما از خدا و پیامبرش و جهاد در راه خدا محبوب ترند، پس منتظر باشید تا خدا فرمانش را (درباره شما) صادر كند، و خداوند بدكاران را راهنمایى نمى‌كند.
لحن این آیه بسیار تهدیدآمیز است و خداوند به كسانى كه از انجام وظیفه و تكلیف خود كوتاهى كرده و علقه‌هاى خویشاوندى و یا انگیزه‌هاى مادى و رفاه طلبى آنان را از شركت در امر خطیر و پراهمیت جهاد باز مى‌دارد، هشدار مى‌دهد كه آینده خود را خراب نكنند و از خشم و غضب الهى برحذر باشند.
این آیه ضمن برشمردن برخى موانع حضور در جهاد، با لحنى تهدیدآمیز اشاره مى‌كند كه اگر انسان خویشان و بستگان، مال، تجارت، مسكن (و به طور كلى دنیا) را بیش از خداى متعال دوست بدارد به طورى كه تعلق خاطر و دل بستگى به این امور او را از جهاد در راه خدا بازدارد، این امر موجب فسق او مى‌گردد و چنین كسى باید منتظر عواقب وخیم و خطرناك این كار خود از ناحیه خداوند باشد. پایین ترین مرتبه دوستى مؤمن نسبت به خداى متعال این است كه خدا را كمتر از اشخاص یا اشیاى دیگر دوست نداشته باشد. البته در درجات بالاى ایمان، فرد مؤمن به مرحله اى مى‌رسد كه با وجود خداى متعال هیچ كس یا چیز دیگرى را
﴿ صفحه 168﴾
درخور محبت و دل بستگى مستقل نمى‌داند. در این مرحله دل بستگى مؤمن به دیگر موجودات در پرتو خدادوستى او شكل مى‌گیرد. اما به هر حال اگر افراد مؤمنى به آن درجه كامل ایمان نرسیدند، باید بدانند كه كمترین مراتب ایمان و پایین ترین نصاب خدادوستى این است كه محبت خداى متعال در دل مؤمن كمتر از محبت‌هاى دیگر و تعلقات مادى و خویشاوندى او نباشد.
كمترین انتظار از فرد مؤمن این است كه به هنگام دوران امر بین محبت خدا و سایر محبت ها، دوستى خدا را ترجیح دهد و راهى را برگزیند كه خشنودى خداوند در آن است. این كمترین حد خدادوستى است كه مى‌تواند انسان را نجات دهد و از سقوط و انحطاط رهایى بخشد.
ـ در جایى دیگر در همین زمینه مى‌فرماید:
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا ما لَكُمْ إِذا قِیلَ لَكُمُ انْفِرُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ اثّاقَلْتُمْ إِلَى الأَْرْضِ أَ رَضِیتُمْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیا مِنَ الاْخِرَةِ فَما مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا فِی الاْخِرَةِ إِلاّ قَلِیلٌ. إِلاّ تَنْفِرُوا یُعَذِّبْكُمْ عَذاباً أَلِیماً وَ یَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَیْرَكُمْ وَ لا تَضُرُّوهُ شَیْئاً وَ اللّهُ عَلى كُلِّ شَیْء قَدِیرٌ؛(118) اى كسانى كه ایمان آورده اید، شما را چه شده است كه چون به شما گفته مى‌شود (براى جنگ) در راه خدا بسیج شوید، سنگین به زمین مى‌چسبید؟ آیا به جاى آخرت به زندگى دنیا راضى شده اید؟ (اگر چنین است) پس (بدانید كه) بهره زندگى دنیا نسبت به آخرت اندكى بیش نیست. اگر (براى جنگ) بسیج نشوید، (خدا) شما را به عذابى دردناك عقوبت خواهد كرد و گروهى دیگر را جانشین شما مى‌سازد، و كمترین زیانى به او نخواهید رسانید و خدا بر همه چیز توانا است.
﴿ صفحه 169﴾
خطاب این آیات شریفه به آن دسته از مؤمنان سست ایمان و یا منافقانى است كه به ظاهر ادعاى ایمان مى‌كنند و طبعاً در امر جهاد فى سبیل الله تعلل مىورزند و محكم به دنیا و مادیات چسبیده اند. خداوند در این آیات با لحنى عتاب آلود، خطاب به این گونه افراد مى‌فرماید، چرا هنگامى كه فرمان جهاد داده مى‌شود به زمین چسبیده اید و از جاى خود حركت نمى‌كنید؟! آیا دست از سعادت اخروى شسته و به زندگى چند روزه دنیا دل خوش كرده اید؟! در حالى كه زندگى دنیا نسبت به لذت و سعادت اخروى بسیار ناچیز است. اگر براى جهاد با دشمن قیام نكنید، خداى متعال به عذاب سخت گرفتارتان خواهد كرد و براى پیروزى اسلام و اجراى عدالت كسان دیگرى را به جاى شما جایگزین خواهد نمود تا در راه خدا با دشمنان او جهاد كنند.
ـ در آیه اى دیگر در این مورد آمده است:
ها أَنْتُمْ هؤُلاءِ تُدْعَوْنَ لِتُنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ فَمِنْكُمْ مَنْ یَبْخَلُ وَ مَنْ یَبْخَلْ فَإِنَّما یَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ وَ اللّهُ الْغَنِیُّ وَ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ وَ إِنْ تَتَوَلَّوْا یَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَیْرَكُمْ ثُمَّ لا یَكُونُوا أَمْثالَكُمْ؛(119) شما همان (مردمى) هستید كه براى انفاق در راه خدا فراخوانده شده اید. پس برخى از شما بخل مىورزند، و هركس بخل ورزد تنها به زیان خود بخل ورزیده، و (گرنه) خدا بى نیاز است و شما نیازمندید؛ و اگر پشت كنید (خدا) گروهى دیگر غیر از شما را جایگزین خواهد كرد كه مانند شما نباشند.
این آیه خطاب به كسانى است كه رسالت و مسؤولیت انفاق اموال خود در راه خدا را به دوش دارند و مى‌توانند با جهاد مالى خود پشت جبهه را
﴿ صفحه 170﴾
استحكام بخشند و جهادگران خط مقدم را به پیروزى بر دشمن امیدوار سازند؛ ولى با وجود داشتن این مسؤولیت بخل مىورزند و از انفاق اموال خود در راه خدا و جهاد مالى خوددارى مى‌كنند. روشن است كه در صدر اسلام و زمان نزول این آیه، بیشتر این انفاق‌ها و كمك‌هاى مالى براى تأمین هزینه جنگ و جهاد در راه خدا بوده است، كه مسلمان‌ها مى‌بایستى ناگزیر آن را تأمین كنند تا اسلام بر كفر پیروز شود. البته تأمین چنین هزینه اى ـ كه باعث پیروزى اسلام و مسلمین مى‌شود ـ خود سبب افتخار و سعادت براى عامل آن خواهد شد، افتخار و سعادتى كه كمتر كسى مى‌تواند به آن نایل گردد. در هر صورت، خداوند خطاب به كسانى كه از انفاق مالى و تأمین هزینه جنگ سر باز مى‌زنند و در پرداختن مخارج این فریضه بزرگ الهى شركت نمى‌كنند هشدار مى‌دهد كه اگر از انفاق خوددارى كنند كسانى دیگر را جایگزین آنان خواهد كرد كه مثل آنان بخل نورزند و از كمك مالى در این زمینه خوددارى نكنند و با رغبت و اشتیاق اموال خود را در این راه صرف كنند.
ـ در آیه اى دیگر مى‌فرماید:
وَ أَنْفِقُوا فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ لا تُلْقُوا بِأَیْدِیكُمْ إِلَى التَّهْلُكَةِ؛(120) در راه خدا انفاق كنید و خویشتن را با دست خود به هلاكت میفكنید.
این آیه نیز كه در بین آیات مربوط به جهاد است بر این حقیقت دلالت دارد كه اگر مسلمان‌ها از انفاق اموال خود در راه خداوند خوددارى كنند و هزینه جنگ با دشمن را فراهم نیاورند، طبیعى است كه در این صورت دشمنانشان در جنگ با آن‌ها پیروز خواهند شد و آنان را قلع و قمع كرده،
﴿ صفحه 171﴾
همه چیزشان را تباه مى‌كنند. بنابراین بخل ورزیدن و خوددارى از پرداخت هزینه جنگ نه تنها از جهت اقتصادى به نفع آنان نیست، بلكه مال، جان، عرض و ناموس، آبرو و حیثیت، قدرت و شوكت، عزّت و شرف، دین و مذهب و همه چیزشان را نابود خواهد كرد.