تربیت
Tarbiat.Org

جنگ و جهاد در قرآن
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

ستایش جهادگران، روش تبشیرى دیگر براى انگیزش

روش دیگرى كه قرآن مجید براى ایجاد روحیه در مجاهدان و انگیزش آنان براى جهاد به كار مى‌گیرد و مى‌توان آن را گونه اى روش تبشیرى دانست، مدح و ستایش جهادگران است. در این جا، از باب نمونه، به یكى از آیاتى كه داراى چنین مضمونى است اشاره مى‌كنیم:
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا مَنْ یَرْتَدَّ مِنْكُمْ عَنْ دِینِهِ فَسَوْفَ یَأْتِی اللّهُ بِقَوْم یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّة عَلَى الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّة عَلَى الْكافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِم ذلِكَ فَضْلُ اللّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشاءُ وَ اللّهُ واسِعٌ عَلِیمٌ؛(116) اى كسانى كه ایمان آورده اید هر كس از شما از دین خود بازگردد، به زودى خدا گروهى را خواهد آورد كه دوستشان مى‌دارد و آنان (نیز) او را دوست مى‌دارند. (آنان) نسبت به مؤمنان فروتن (و) نسبت به كفار سركشند، در راه خدا جهاد مى‌كنند و از سرزنش هیچ سرزنش كننده اى نمى‌هراسند. این فضل خدا است كه به هر كه بخواهد مى‌دهد، و خدا وسعت بخش دانا است.
مى‌فرماید اگر مسلمانى به تكالیف الهى خود عمل نكند و حتى از دین خدا برگردد، به خداوند ضررى نمى‌زند؛ چرا كه او هدف خود را به وسیله مردمى دیگر تحقق خواهد بخشید. آن گاه با بیان ویژگى‌هاى چنین مردمى، در واقع به ستایش آنان پرداخته، مى‌فرماید آنان مردمى هستند كه هم خدا آن‌ها را دوست مى‌دارد و هم آن‌ها خدا را دوست مى‌دارند، در برابر بندگان شایسته او متواضع و فروتن اند، در مقابل دشمنان و منكران وى متكبر و مقتدرند، در راه خدا جهاد مى‌كنند و از این كه در جنگ
﴿ صفحه 166﴾
شكست بخورند و مورد ملامت و ریشخند دیگران واقع شوند هراسى به دل راه نمى‌دهند؛ بلكه، همه همّت و تلاش آن‌ها صرف این مى‌شود كه به تكالیف خود پاى بند و نسبت به فرامین الهى مطیع و فرمان بردار باشند. در پایان نیز مى‌فرماید برخوردارى آنان از این ویژگى ها، در نتیجه عنایت ویژه الهى و فضل و كرم پروردگار نسبت به آنان است.
بنابراین خداوند در این آیه با لحنى بسیار ستایش آمیز از مجاهدان یاد مى‌كند و آنان را به سبب داشتن این خصلت‌هاى ارزشمند ـ و از همه ارزشمندتر خصلت مجاهدت با دشمنان خدا و بى توجهى به سرزنش و ملامت دیگران ـ مى‌ستاید. طبیعى است كه این گونه برخورد تأثیرى بسیار عمیق در روحیه مؤمنان و مسلمانان داشته و موجب ترغیب و تشجیع آنان براى جهاد و مبارزه با دشمنان خدا مى‌گردد.