در این جا خالى از فایده نیست به تفاوت «دفاع » و «قصاص» اشاره اى داشته باشیم. در بیان این تفاوت باید بگوییم: اگر كسى در مقابل شخص دیگرى كه تصمیم دارد به مال، یا جان، یا آبرو و ناموس و یا نسبت به مقدّسات دینى و مذهبى او تجاوز كند، بكوشد تا با هر وسیله اى كه ممكن است وى را از این كار باز دارد، در اصطلاح به این كار «دفاع» گفته مى‌شود. بنابراین دفاع به معنى جلوگیرى از تجاوز متجاوز است.
اما اگر شخص متجاوز در تجاوز خود موفق شود، در این گونه موارد آن كس كه حقش پایمال شده، مى‌تواند مقابله به مثل كند و نسبت به متجاوز همان كارى را بكند كه او با وى كرده است. این عمل در اصطلاح «قصاص» نامیده مى‌شود.
آن چه را كه در مورد اشخاص گفتیم، در مورد كشورها نیز صادق است. فرض كنید كه كشور «الف» بخشى از سرزمین كشور «ب» را غصب كرده و كشور «ب» به هر علتى قادر نیست زمین‌هاى غصب شده خود را از كشور «الف» باز پس گیرد، اما مى‌تواند بخشى از سرزمین كشور «الف» را به
﴿ صفحه 113﴾
تصرف خود در آورد؛ در این صورت، شرع مقدس به كشور «ب» اجازه داده است كه آن قسمت از زمین‌هاى كشور «الف» را، به جاى زمین‌هاى از دست رفته خود، به عنوان قصاص و مقابله به مثل متصرف گردد.