خداوند در قرآن کریم میفرماید: (ای پیامبر!) همانا تو بر اخلاق بزرگی استواری. [إِنَّكَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیم] (1)
امام علی (علیه السلام) میفرماید: «اخلاق خوب آن است كه اگر به خواستههای خود رسیدی راضی باشی و اگر نرسیدی عصبانی نباشی. اخلاق خوب آن است كه در برخورد با مردم كینه و انتقام نداشته باشی و بی مهریهای آنان را به حساب نیاوری با آنان رفت و آمد داشته باشی گر چه آنان مثل شما نباشند و اگر ظلمی به تو شد مردم را ببخشی.»
امام حسن (علیه السلام) میفرماید: «اخلاق خوب، سر آغاز هر كار نیك است.»
امام صادق (علیه السلام) میفرماید: «همانگونه كه نور خورشید آلودگیها (میكروبها) را میكشد، اخلاق خوب نیز خطاهای انسان را از بین میبرد.»
اخلاق خوب آن است كه انسان همیشه و برای همه آن را به كار برد. مثلا به همه سلام كند و به همه احترام گزارد.
پس اگر كسی فقط به معلم خود سلام كند و احترام گزارد به این کار به تنهایی اخلاق گفته نمیشود.
پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله) حتی به كودكان سلام میكرد. آنان را با نام خوب صدا میكرد. با مردم عادی مشورت و به آنان دعا و با آنان همكاری میكرد. در سفری، همراهان میخواستند غذا تهیه كنند و هر كس كاری را به عهده گرفت. پیامبر فرمود: پس من هم برای پخت غذا هیزم و آتش تهیه میكنم. یاران او گفتند: ما كارهای شما را انجام میدهیم. حضرت قبول نكرد و فرمود: اگر میخواهید من از این غذا بخورم، من هم باید سهمی از این كار داشته باشم.
پیامبر عزیز ما با افراد فقیر هم غذا میشد و با آنان دست میداد. روی زمین مینشست، حتی اگر یك عدد خرما را به او میدادند میپذیرفت و همیشه تبسم بر لب داشت.
1. سوره قلم، آیه 4.