تربیت
Tarbiat.Org

فرهنگ مدرنیته و توهّم
اصغر طاهرزاده

تفاوت پیامبران با فیلسوفان

سؤال: بعضی‌ها معتقدند سقراط پیامبر بوده است، نظر شما در این باره چیست؟
جواب: مسلّم كسی كه راه و روش پیامبران را بشناسد، می‌داند كه سقراط پیامبر نبوده و خود سقراط هم هرگز چنین ادعایی ندارد، ولی حكیم بزرگی است، تفاوت پیامبر با فیلسوف این است كه فیلسوف با عقل استدلالی و با مفهومی از حقیقت، سر و كار دارد، ولی نبیّ با قلب و با وجودِ حقیقت سر و كار دارد و نه با مفهوم آن، اصلاً این‌ها دو مقوله جدا هستند. گفت:
گر هزاران گوش‌ها‌ صف بر زنند جمله محتاجان چشم روشنند
سقراط حكیم بزرگی است، امّا آیا واقعاً حرف نیچه را كه معتقد است:«اراده معطوف به قدرت ریشه در تفكر سقراط دارد» می‌توان به كلّی نادیده گرفت؟ به هر حال این حرف درستی است كه یونان پایة تفكر غرب امروز است، هر چند در ظاهر تفاوت‌های زیادی با همدیگر دارند، امّا اگر همان فلسفة یونان به نهایت خودش برسد، همین غرب می‌شود، مگر این‌كه جهت آن را توسط راهنمایی‌های پیامبران عوض می‌كردند، كاری كه تا حدّی فیلسوفان اسلامی مثل فارابی و ابن‌سینا انجام دادند. از طرفی پیامبران نگاهشان با فیلسوفان فرق اساسی دارد، عنایت داشته باشید كه پیامبران توسط خدا مبعوث می‌شوند تا هدایت خداوند را به بشر گوشزد كنند و فیلسوفان برداشت‌های عقلی خود را با انسان‌ها در میان می‌گذارند و لذا كاملاً حوزة كار این دو گروه متفاوت است.