بسم الله الرّحمن الرّحیم
در تفسیر و تبیین مقام امامت همان طور که ملاحظه فرمودهاید حضرت رضا(ع) ما را متوجهی این نکته میکنند که خداوند برای سر و ساماندادن به ابعاد اجتماعی و فردی انسانها شخصیت معصومی را پرورانده که از نظر وجودی دارای گستردگی خاصی در نظام عالم است. بشر با تکیه بر فهم و اندیشهاش برای جوابگویی به نیازهای عمیق و باطنی خود ناتوان است و قرآن متذکر میشود که خداوند چنین اشخاصی را با چنین خصوصیاتی جهت جوابگویی به آن نیازها پرورانده، منتها اولاً: مقام آن شخصیتها بالاتر از آن است که انسانها بتوانند آنها را در بین سایر انسانها تشخیص دهند و انتخاب کنند. ثانیاً: مگر بشر نیازهای عمیق خود را میشناسد که بخواهد منطبق بر آن نیازها امام خود را انتخاب کند. موضوع دوم بسیار مهم است. زیرا اگر بشر از این موضوع غافل شد که خداوند چه شخصیتهایی جهت راهنماییاش پرورانده اولین مشکلش این است که نیازهایش را گم میکند. خداوند در مورد قرآن میفرماید: ما این کتاب را نازل کردیم «فِیهِ ذِكْرُكُمْ»(62) چون در آن به یاد شما بودیم و میدانستیم شما چه نیازهایی دارید، حال شما ملاحظه کنید وقتی قرآن از بشر گرفته میشود چگونه نیازهایش عوض میگردد و چیزهایی را به عنوان نیاز برای خود انتخاب میکند که سراسر ریشه در وَهم او دارد.
در سخنان حضرت یک فرهنگسازی فوق العادهای مطرح است تا به مردم متذکر شوند چه نیازهایی دارند. و خداوند هم از آن جایی که نیازهای اساسی انسانها را میشناسد چنین رهبرانی را پرورانده و با بودن امامان جایی برای یأس در رفع این نیازها نیست.
اگر امروز با سلطهی فرهنگیِ غرب بر ذهنها، از افراد بپرسیم یک جامعهی سالم چه نیازهایی دارد، عموماً نمیدانند. اگر هم بر فرض، متوجه نیازهای حقیقی خود بشوند باورشان نمیشود که خداوند تا این حدّ به آنها لطف کرده و زمینهی جوابگویی به آن نیازها را برآورده و چون باورش نمیشود میتوان به آن نیازها جواب داد، به دنبال برآوردهشدن آنها نمیرود تا با ائمه(ع) روبهرو شود.
حضرت فرمودند: «الْإِمَامُ أَمِینُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ وَ خَلْقِهِ وَ حُجَّتُهُ عَلَى عِبَادِهِ وَ خَلِیفَتُهُ فِی بِلَادِهِ» امام نمونهی کامل برای راهیافتن انسانها به خدا است چون امانتدار خدا است و آنچه قلب مبارکش از حضرت رب العالمین دریافت میکند به صورت کامل به مردم میرساند تا راه رسیدن به خدا برای مردم کاملاً گشوده باشد و به این معنی امام امین خدا در زمین و در بین خلق خدا و حجت خدا برای بندگان است. نمونهی کاملی که موجب میشود بندگان خدا راه رسیدن به پروردگار را ملاحظه کنند و مطابق آن عمل نمایند. همینطور که نقشهی ساختمان برای استاد بنّا حجت است تا مطابق آن ساختمان را بسازد.