مرگ طبیعی به دو صورت واقع میشود، زیرا از آنجایی که انسان دارای دو بُعد انسانی و حیوانی است، نفس اگر در هر کدام از ابعادِ خود به فعلیت برسد، بدن را رها میکند. به گفتهی ملاصدرا(ره): نفس انسانی چون از قوه خارج شد و به فعلیت رسید - یا در سعادتِ عقلیهی مَلکیه، یا در شقاوت شیطانی حیوانی- به طور طبیعی از این نشئه به نشئهای دیگر منتقل میشود و چون از بدن رحلت کرد مرگ بر او عارض میگردد و این همان اجل طبیعی است که در کتاب الهی بدان اشاره شده و میفرماید: «كُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ»(127) هر نفسی مرگ را میچشد.(128)
چنانچه ملاحظه فرمودید؛ یك وقت نفسِ انسان با جهتگیری که ما به آن میدهیم به حوائج حیوانیاش میرسد و تن را رها میکند و یك وقت با جهتگیری که ما به آن میدهیم به حوائج ملکوتی خود میرسد و تن را رها میکند و در هر دو صورت انسان به مرگ طبیعی از این دنیا رفته است.
چنانچه انسان جهت الهی برای خود انتخاب کرد نفس نیز در راستای بالفعلکردن قوههایی برمیآید که در الهیت به فعلیت میرسند و طبیعی است که نفس ناطقه به نور علم حضوری و تکوینی خود احساس میکند دیگر نیازی به این بدن ندارد و آن را رها میکند همینطور که اگر در حیوانیت احساس کرد در حدّی قرار گرفته که نیازی به بدن ندارد، بدن را رها میکند.