سؤال: اگر همه موجودات مادّی یك جوهر دارند كه آن جوهر، عین حركت است؛ پس چرا در ظاهر، یكی سنگ است و یكی چوب، و همه یك چیز نیستند؟
جواب: آری جوهر عالم مادّه یك چیز است و آن مرتبه‌ای است از عالم وجود، كه وجود در آن مرتبه عین حركت است، منتها در هر مرحله از حركتِ خود، به‌جهت شرایط آن مرحله، چهره‌ای از خود را ظاهر می‌كند؛ مثل این‌كه حركت بدن ما در یك مرحله كودك است و در یك مرحله بر اثر همان حركت ، جوانی آن ظاهر می‌شود، و لذا در اثر مراحل مختلفِ حركت و شرایط ظهور آن حركت، ما با پدیده‌های مختلفی روبه‌رو هستیم. پس در یك كلمه می‌توان گفت: «پدیده‌های مختلف در عالم مادّه، چهره‌های مختلف حركتِ ذاتی عالم مادّه اند» و به‌همین‌جهت تمام پدیده‌های عالم مادّه، با همه تنوّعشان در یك مرتبه از وجود قرار دارند، آن‌هم در پایین‌ترین مرتبه كه مرتبه قبول فیض است و دیگر آن مرتبه، خودش منشأ افاضة فیض به مرتبه پایین‌تر خود نیست.