مسعودی؛ در تاریخ «مُرُوج الذّهب» نکتة قابل توجهی را مطرح می‌کند كه شاهپور ذوالاکتاف؛ قبل از ظهور اسلام، عرب‌ها را یا به قتل می‌رساند و یا کتف‌هایشان را سوراخ می‌كرد و با طناب به یكدیگر می‌بست، چون کاهن‌های آن زمان پیش‌بینی كرده بودند پیامبری از نژاد عرب ظهور می‌کند و آنچنان قدرتی به‌دست می‌آورد که ایران را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.(107) شاهپور فکر می‌کرد می‌تواند جلوی تأثیر و حاکمیت اسلام را بر ایران بگیرد و لذا برای ممانعت از تحقّق این پیش‌بینی چاره‌ای اندیشید و گفت اعراب را می‌کشیم و اذیت می‌کنیم تا امکان ظهور آن پیامبر محقق نشود كه عنایت دارید تلاش او بی‌فایده بود. اما در این قضیه، تذکری برای ما وجود دارد که از آنچه حتمی‌الوقوع است و از سنن الهی است نمی‌توان جلوگیری کرد، ولی می‌توان با آن هماهنگ شد و به بركات هماهنگی با سنن الهی نایل گشت، و یا با آن هماهنگ نشد و عملاً اراده‌های خود را در مسیری كه نباید صرف كرد ضایع کنیم و به پوچی و بی‌ثمری برسیم. به ادلّة عقلی و نقلی؛ ظهور حضرت‌حجت(عج) از سنخ سنن حتمی‌الوقوع است، مثل قیامت. نمی‌توان کاری کرد که قیامت واقع نشود، اما می‌توان قبل از وقوع قیامت، هماهنگ با قیامت فکر کرد و عمل نمود تا هنگامی که قیامت واقع می‌شود و ما با آن روبه‌رو می‌گردیم، آن موقعیت برای ما مطلوب باشد و عملاً در آن شرایط جزء انسان‌های بهشتی شویم، و از طرفی هم می‌توان قیامتی فکر نکرد، که در این صورت در هنگام وقوع قیامت، چون زندگی خود را براساس وقوع قیامت تنظیم نكرده‌ایم، جهنمی می‌گردیم.
آنچه با تدبّر در روایاتِ مربوط به ظهور حضرت مهدی(عج) به‌دست می‌آید این است كه این ظهور از حوادث حتمی‌الوقوع است و به‌اصطلاح در وقوع آن «بَدا»(108) حاصل نمی‌شود، چرا كه در وقوع بعضی از حوادث ممكن است «بَدا» حاصل شود و آن حادثه به‌وقوع نپیوندد، چنانچه در مورد بعضی از حوادث آخرالزمان مطرح است.
ابوحمزه ثمالی گوید: روزی نزد امام باقر(ع) بودم که فرمود: ای اباحمزه؛ یکی از امور یقینی که خداوند آن را حتمی ساخته است، قیام قائم ما اهل البیت است و اگر کسی در آنچه که می‌گویم تردید کند، خداوند را در حالی ملاقات خواهد کرد که به او کافر شده و انکارکنندة اوست. سپس فرمود: پدر و مادرم فدای او که هم نام من و هم کنیة من و هفتمین فرد پس از من می‌باشد. (109)
به هر حال؛ در جوامع روایی در مورد آخرالزمان یک فصل مجزّا در مورد نشانه‌های حتمی آخرالزمان مطرح است که اصلی‌ترین مسئله آن قیام حضرت مهدی(عج) است.(110)
ابوهاشم جعفری می‌گوید: نزد امام‌جواد(ع) از سفیانی و حتمی بودن خروج او سخن به میان آمد، گفتم آیا در امر حتمی هم بدا پیش می‌آید؟ فرمودند: آری، گفتم می‌ترسم دربارة قائم هم بدا حاصل شود، فرمودند: نه،قائم وعدة الهی است و در آن تخلف نیست.(111) و یا امیرالمؤمنین(ع) خطاب به كمیل می‌فرمایند: «...ای كمیل! گذشتگان شما بی‌تردید به این عالم بازمی‌گردند(اشاره به رجعت) و آیندگان شما بدون شك در كنار مهدی(عج) بر دشمنان پیروز خواهند شد.»(112)