پرسش:
جایگاه قوه قضائیه و احكام قضایى در اسلام چیست؟ و مشروعیت آن ناشى از كجاست؟
پاسخ: پیش از پرداختن به نظر اسلام در باب احكام قضایى و جایگاه قوه قضائیه لازم است نظرى ـ هرچند اجمالى ـ به نظریه تفكیك قوا داشته باشیم: بر اساس این نظریه ـ كه مورد قبول فلاسفه حقوق قرار گرفته است ـ هیأت حاكمه مركب از سه قوه معرّفى مى‌شود: قوه مقننه، قوه قضاییه و قوه مجریه. و براى هر یك از قوا محدوده و حوزه‌اى مستقل در نظر گرفته مى‌شود، به نحوى كه اجازه دخالت و نفوذ هر یك از قوا در قواى دیگر سلب گردیده و استقلال هر یك از قوا به رسمیت شناخته مى‌شود.
در این میان وظیفه قوه قضاییه تطبیق قوانین كلى و موضوعه (قوانین وضع شده در قوه مقننه) بر موارد جزئى و خاص و داورى و صدور حكم در مرافعات و اختلافات بین مردم و حوزه‌هایى از این دست است.
و در صورت نبود قوه قضاییه، به مجرد تصویب قوانین در مجلس، مشكلات رفع نمى‌شوند زیرا به هنگام اختلاف و نزاع، هر كسى حق را به خود مى‌دهد و قانون را به نفع خود تفسیر مى‌كند.
با توجه به تقسیم‌بندى فوق و وظیفه‌اى كه براى قوه قضاییه بر شمردیم، حال مى‌خواهیم ببینیم نظر اسلام و قرآن راجع به جایگاه قوه قضاییه و مشروعیت آن چیست و آیا قرآن و اسلام در این حوزه نیز دستورات و قوانین مشخصى دارد؟(144)