تربیت
Tarbiat.Org

پاسخ استاد به جوانان پرسش گر
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

معناى «لست علیهم بمصیطر» و نظایر آن در قرآن

پرسش:
از مضمون برخى آیات قرآن بدست مى‌آید كه اسلام براى آزادى انسان‌ها احترام قائل است و هیچ‌كس وحتّى رسول خدا(صلى الله علیه وآله) بركسى سیطره ندارد، بنابراین آیا نمى‌توان با استناد به قرآن نتیجه گرفت كه انسان آزاد است و ملزم به اطاعت كسى از جمله ولى فقیه نیست؟

پاسخ: پاسخى كه اینك به پرسش فوق مى‌دهیم ضمن آن كه جواب این پرسش است، جواب پرسش سابق از رویكرد درون دینى نیز هست. شبهه سابق كه به هدف تضعیف تئورى ولایت فقیه و حاكمیت دینى صورت گرفته است در شكل درون دینى خود به این صورت طرح مى‌شود كه اسلام براى آزادى انسان‌ها احترام قائل است و قرآن كریم سلطه و سیطره بر دیگران را نفى مى‌كند و حتّى رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نیز بر كسى سلطه ندارد و نباید كسى را مجبور كند. پس با استناد به آیات قرآن باید بپذیریم كه انسان آزاد است و ملزم به اطاعت كسى نیست. شبهه در پى القاى این مطلب است كه وجوب اطاعت از ولىّ فقیه با آزادى انسان مخالف است و این با روح اسلام كه انسان را اشرف مخلوقات و خلیفه خدا در زمین مى‌داند نمى‌سازد. در ذیل برخى از آیاتى را كه شبهه كننده به آنها استناد كرده بر مى‌شماریم:
1. خداوند خطاب به پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى‌فرماید:
«فَذَكِّرْ اِنَّما أَنْتَ مُذَكِّرٌ. لَسْتَ عَلَیْهِمْ بِمُصَیْطِر»(51)
پس تذكر ده كه تو فقط تذكر دهنده‌اى. تو سلطه‌گر بر آنان نیستى كه (بر ایمان) مجبورشان كنى.
به استناد این آیه، پیامبر(صلى الله علیه وآله) هم كه بالاترین مقام را دارد بر مردم تسلط ندارد و مردم آزادند و لازم نیست از پیامبر اطاعت كنند و اصلا آن حضرت حق ندارد در ارتباط با زندگى مردم اظهار نظر كند!.
( صفحه 80)
2. «وَ ما جَعَلْناكَ عَلَیْهِمْ حَفِیظاً وَ ما أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِوَكِیل»(52)
و ما تو را نگهبان آنها قرار نداده‌ایم و مسؤول اعمال ایشان نیستى.
3. «ما عَلَى الرَّسُولِ إِلاَّ الْبَلاغُ»(53)
پیامبر وظیفه‌اى جز پیام‌رسانى ندارد.
4. «إِنّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمّا شاكِراً وَ إِمّا كَفُوراً»(54)
ما راه را به انسان نشان دادیم خواه سپاسگزار باشد و خواه ناسپاس.
5. «وَ قُلِ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ شاءَ فَلْیُؤْمِنْ وَ مَنْ شاءَ فَلْیَكْفُرْ ...»(55)
و بگو كه حق (پیام اسلام) از طرف خداست پس هر كه خواهد ایمان آورد و هر كس خواهد كفر ورزد.