تربیت
Tarbiat.Org

پاسخ استاد به جوانان پرسش گر
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

قلمرو آزادى در حقوق بشر

آنچه شارحین اعلامیه حقوق بشر و فیلسوفان حقوق در كتابهاى فلسفه حقوق درباره حدود آزادى نوشته‌اند چند چیز است: نخستین چیزى كه به عنوان محدود كننده آزادى‌هاى فردى مطرح شده، آزادى دیگران است‌؛ یعنى هر فردى تا آنجا آزاد است كه مزاحم آزادى دیگران نشود و به حقوق دیگران تجاوز نكند.
در اینجا سؤال‌هاى زیادى مطرح مى‌شود كه : اولا مزاحمت با آزادى دیگران را در چه مقوله‌ها و عرصه‌هایى تصوّر مى‌كنید؟ آیا این مزاحمت‌ها فقط در امور مادّى است، یا امور معنوى را هم شامل مى‌شود؟ آیا مخالفت با مقدّسات دینى مردم مخالفت با آزادى آنها هست یا نیست؟ تفكر لیبرال غربى مى‌گوید: حدود آزادى‌ها امور معنوى را شامل نمى‌شود و مخالفت با امور معنوى آزادى را محدود نمى‌كند، لذا وقتى گفته مى‌شود كه اسلام توهین كننده به خدا و پیغمبر(صلى الله علیه وآله) و مقدسات اسلام را مرتد مى‌داند، به عنوان مثال قتل سلمان رشدى را به جهت توهین به مقدسات اسلام جایز مى‌داند، نمى‌پذیرند و مى‌گویند بیان آزاد است.
آیا آزادى بیان آن قدر گسترده است كه فردى بتواند از آن طرف دنیا به مقدسات بیش از یك میلیارد مسلمان كه پیغمبرشان را از جان خودشان بیشتر دوست مى‌دارند توهین كند؟ چه عقل و منطق و استدلال و شریعتى اجازه مى‌دهد كه یك نفر به مقدسات یك میلیارد انسان دیگر توهین كند؟! اگر منظور از آزادى بیان در اعلامیه حقوق بشر چنین چیزى است، ما به راحتى و بدون چون و چرا این اعلامیه را نمى‌پذیریم.
از طرفى هر جامعه‌اى داراى فرهنگ، مقدسات و احكام خاصى است و در یكى از بندهاى همین اعلامیه حقوق بشر آمده است كه هر كسى در انتخاب مذهب آزاد است، خوب وقتى انسان مذهبى را انتخاب كرد، باید به احكامش عمل كند. انتخاب مذهب
( صفحه 59)
فقط به این نیست كه به زبان بگوید، بلكه باید در عمل هم آزاد باشد و آزادانه به مذهب خود عمل كند. حال ما آزادانه اسلام را انتخاب كردیم، اسلام هم مى‌گوید كسى كه به اولیاء اسلام توهین كند، مجازاتش مرگ است. فرهنگ غربى مى‌گوید كه این حكم اسلام خلاف حقوق بشر است، خلاف حقوق طبیعى انسان‌هاست، زیرا هر انسانى به مقتضاى طبیعتش حق دارد هرچه مى‌خواهد بگوید! پس این دو مطلب كه در اعلامیه حقوق بشر آمده است با یكدیگر تعارض دارند.
باز مى‌پرسیم: به چه دلیل هر كسى حق دارد هرچه مى‌خواهد بگوید؟ اگر این آزادى مطلق است، چرا خود شما نمى‌پذیرید؟ در مورد تهمت زدن، افترا زدن و توهین كردن آیا خودتان قبول دارید كه آزادى مطلق است؟ اگر مى‌گویید محدود است آیا صرفاً محدود به وارد كردن خسارت مالى، جانى و حیثیّتى به دیگران است؟ یا آن كه اگر به روح، حیات معنوى و ایده‌ها و آرمان‌هاى مقدس یك نفر یا یك ملّت هم كه زد ممنوع است؟ اگر ممنوع است با هم اختلافى نداریم.