در راستای فهم نفاق به کمک نور حضرت بقیت الله(عج)، همان طور که از قول حضرت صادق(ع)عرض شد در آخر الزمان دو نوع رجعت داریم: یكی رجعت سعداء و دیگر رجعت اشقیا، به جهت آن‌که با ملاک نور بقیت الله می‌توان فهمید هرکس چه اندازه از حقیقت فاصله دارد. امروزه ما به جهت حجاب ظلمانی آخرالزمان نمی‌دانیم بدی واقعی چیست؟(81) در رجعتِ انسان‌های سعید معنی ظهور عالم بقیت الله در جمال اولیاء الهی مشخص میشود. حضرت امام خمینی(رض) در حین برگشت از پاریس در جواب خبرنگاری که از ایشان پرسید چه احساسی دارید؟ فرمودند: هیچی. این حکایت از عالم بقیت اللّهی حضرت ایشان دارد که از جنس دیگری است و در آخرالزمان زمینه‌ی ظهور آن فراهم میشود و بر همین اساس می‌توان گفت حضرت روح الله(رض) رجعت می‌کند تا پرتوهای نوری حضرت بقیت الله(عج) در عالم به نمایش در آیند. خوشا به حال آن‌ها که نور بقیت الله را می‌شناختند و بر آن اساس حضرت امام را درک کردند و او را آینه‌ی جمال حضرت بقیت الله(عج) دیدند.
ظهور حضرت بقیت الله(عج)، ظهور اصل‌الانسانیت است با تمام استقراری که در مقام اُنسِ با خدا در جان حضرت هست. او مظهر شخصیت و حقیقت انسانیت می‌باشد. مگر میشود پرتوهای انسانیت هم‌اکنون در میان باشد و خود او اكنون موجود نباشد و مگر میشود آن حقیقت بزرگ ظهور نكند؟
عرض شد همان‌طور كه ریشه‌ی هر تری و رطوبت، «عین تری» یعنی آب است، اصل انسانیتِ هر انسانی عین الانسان یعنی حضرت صاحب الامر(عج) است و خودِ حضرت موضوع را چنین تبیین می‌کنند که «نَحْنُ صَنَائِعُ رَبِّنَا وَ الْخَلْقُ بَعْدَ صَنَائِعِنَا»(82) ما ساخته و پرداخته‌ی پروردگارمان هستیم و خلق در مرتبه‌ی بعد، ساخته‌ی ما می‌باشند. و لذا هر انسانی به اندازه‌ای كه منور به نور انسانیت است و خوك و گرگ نیست، به عین الانسان نزدیك است و در همین راستا است که گفته میشود هركس امام زمان ندارد در ذات خود هیچ انسانیتی ندارد. که این بحثی دقیق و منطقی است و در جای خود بحث شده، تأکید بنده بر این نکته است که بفهمیم چگونه ظهور حضرت بقیت الله به انسانیت انسان و حقیقت او مربوط است.
با تحقق کامل عالم بقیت الله اسم اعظم خداوند تجلی می‌کند و آن اسمی كه در واقع مجلای ظهور انسان کامل است به صحنه می‌آید و حقیقت «عَلَّمَ آدَمَ الاَسْماءَ کُلَّها»(83) جاری می‌گردد و از آن جهت که حاکمیت بقیت الله(عج) ظهور می‌کند از همان جهت زمانه محل ظهور اسم‌الله که اسم اعظم است میشود و عالم هستی به غایت خود دست می‌یابد و محل تجلی نور الله می‌گردد، همان‌طور که جمال رسول خدا(ص) محل تجلی اسم «الله» شد و در آن رابطه فرمود: «مَن رَآنی فَقَد رَأَى الحَقّ»(84) هرکس مرا بنگرد حق را نگریسته است. همان‌طور که خداوند در جمال محمدی(ص) توانست خود را با تمام اسماءاش بنمایاند، در آخرالزمان و با ظهور بقیت الله خداوند با تمام اسمائش به صحنه می‌آید و رسول خدا(ص) و ائمه‌ی هدی(ع) از طریق روایات گوناگون وجهی از آن عالم را می‌نمایانند که به عنوان مثال تعدادی از آن روایات را خدمت عزیزان عرضه می‌داریم به امید آن‌که بتوانیم در دل این روایات فهمی از عالم بقیت اللّهی را درک کنیم: «عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ(ع)فَإِنَّمَا سُمِّیَ الْمَهْدِیَّ لِأَنَّهُ یَهْدِی لِأَمْرٍ خَفِیٍّ یَسْتَخْرِجُ التَّوْرَاةَ وَ سَائِرَ كُتُبِ اللَّهِ مِنْ غَارٍ بِأَنْطَاكِیَّةَ فَیَحْكُمُ بَیْنَ أَهْلِ التَّوْرَاةِ بِالتَّوْرَاةِ وَ بَیْنَ أَهْلِ الْإِنْجِیلِ بِالْإِنْجِیلِ وَ بَیْنَ أَهْلِ الزَّبُورِ بِالزَّبُورِ وَ بَیْنَ أَهْلِ الْفُرْقَانِ بِالْفُرْقَانِ وَ تُجْمَعُ إِلَیْهِ أَمْوَالُ الدُّنْیَا كُلُّهَا مَا فِی بَطْنِ الْأَرْضِ وَ ظَهْرِهَا فَیَقُولُ لِلنَّاسِ تَعَالَوْا إِلَى مَا قَطَعْتُمْ فِیهِ الْأَرْحَامَ وَ سَفَكْتُمْ فِیهِ الدِّمَاءَ وَ رَكِبْتُمْ فِیهِ مَحَارِمَ اللَّهِ فَیُعْطَى شَیْئاً لَمْ یُعْطَ أَحَدٌ»(85) ازحضرت باقر(ع)هست که آن حضرت را به این خاطر «مهدى» نامیدهاند كه مردم را به امر مخفى و نهانى هدایت مىفرماید، آن جناب تورات و تمام كتب آسمانى دیگر را از غارى كه در انطاكیه هست بیرون آورده و بین اهل تورات به تورات و بین اهل انجیل به انجیل و بین اهل زبور به زبور و بین اهل فرقان به فرقان حكم مىفرماید، تمام اموال دنیا در خدمتش گرد مىآید، اعم از آنچه در دل زمین بوده یا روى آن باشد، سپس به مردم مىفرماید: بیایید به سوى آن چیزى كه به واسطهاش قطع ارحام نموده و خونها ریخته و حرامهاى الهى را مرتكب شدهاید. سپس به آن‌ها آن قدر مال اعطاء كند كه قبل از او احدى این مقدار اعطاء نكرده باشد. ملاحظه فرمایید با نور حضرت بقیت‌الله(عج) چگونه از یک طرف حقیقت ادیان ظاهر میشود و همه در ذیل نور مهدی به دیانت خود متعهد و متدین می‌شوند و از طرف دیگر دنیا و مال دنیا از ارزش فرو می‌افتد.
ابوبصیر از كامل و از امام باقر(ع)روایت كرده كه آن حضرت فرمود: «إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ دَعَا النَّاسَ إِلَى أَمْرٍ جَدِیدٍ كَمَا دَعَا إِلَیْهِ رَسُولُ اللَّهِ(ص) وَ إِنَّ الْإِسْلَامَ بَدَأَ غَرِیباً وَ سَیَعُودُ غَرِیباً كَمَا بَدَأَ فَطُوبَى لِلْغُرَبَاء»(86) قائم ما چون قیام كند مردم را به امر نوینى دعوت خواهد نمود همان‌گونه كه رسول خدا(ص) دعوت فرمود و اسلام غریبانه آغاز شد و باز همچنان كه شروع شده غریب خواهد گردید، و خوشا به‌حال غریبان. چون ساحت بقیت‌اللّهی ساحتی است فوق اسلامی که مردم به شکل عادت پذیرفته‌اند، ساحت نور بقیت‌الله آزادی از زمان فانی است و این برای مردم عادی ساحت غریبی است.
راوی از امام صادق(ع)در مورد روش حضرت مهدى(عج) سؤال می‌کند حضرت می‌فرمایند: «یَصْنَعُ كَمَا صَنَعَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) یَهْدِمُ مَا كَانَ قَبْلَهُ كَمَا هَدَمَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) أَمْرَ الْجَاهِلِیَّةِ وَ یَسْتَأْنِفُ الْإِسْلَامَ جَدِیدا»(87) چنان مىكند كه رسول خدا(ص) رفتار مىكرد، آنچه قبل از او بوده همه را ویران مىكند- همان گونه كه رسول خدا(ص) شالوده‌ی دوران جاهلیّت را ویران ساخت- و اسلام را از نو آغاز مىكند. بسیار باید به این موضوع فکر کرد که چه افقی برای بشریت گشوده میشود که شرایط موجود ظرفیت ظهور آن را ندارد.
امام صادق(ع)می‌فرمود: «لَا تَذْهَبُ الدُّنْیَا حَتَّى یَخْرُجَ رَجُلٌ مِنِّی یَحْكُمُ بِحُكُومَةِ آلِ دَاوُدَ وَ لَا یَسْأَلُ بَیِّنَةً یُعْطِی كُلَّ نَفْسٍ حَقَّهَا»(88) دنیا پایان نیابد تا آن‌كه مردى از فرزندان من بیرون آید كه طبق حكومت آل داود حكم كند، گواه نخواهد و حقِّ هركس را به او عطا كند. این روایت خبر از آن می‌دهد که زمانه امکان توجه به باطن را به میان آورده که وقتی به ظاهر هم حکم شود نظر به باطن شده است. در همین رابطه حضرت صادق(ع)می‌فرمایند: «إِنَّ قَائِمَنَا إِذَا قَامَ مَدَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِشِیعَتِنَا فِی أَسْمَاعِهِمْ وَ أَبْصَارِهِمْ حَتَّى لَا یَكُونَ بَیْنَهُمْ وَ بَیْنَ الْقَائِمِ بَرِیدٌ یُكَلِّمُهُمُ فَیَسْمَعُونَ وَ یَنْظُرُونَ إِلَیْهِ وَ هُوَ فِی مَكَانِه»(89) هنگامى كه قائم ما(ع)قیام كند خداى عزّ و جلّ در گوش‌ها و دیدگان شیعیان ما چنان نیروى رسانایى بنهد كه دیگر میان آن‌ها و حضرت قائم(ع)پیكى نباشد و آن حضرت از فاصله‌ی دور با آنان سخن بگوید و آنان بشنوند و او را در همان جایى كه هست ببینند.
آری موضوع عالم بقیت الله موضوعی است که زمانه ما هنوز آن را آن‌طور که شایسته است نمی‌شناسد. باید در جلساتی طولانی و به روش سلوکی بر روی آن تأمل کرد تا إن‌شاء‌الله برای ظهور حضرت بقیت الله(عج) زمینه‌سازی شود.
«والسلام علیكم و رحمةالله و بركاته»