هیچ برنامه انقلابى بدون یك جهش فكرى و فرهنگى، پایا و پویا نخواهد بود و رشد و تكامل لازم را نخواهد یافت; لذا، بدون شك نخستین گام در تحقّق بخشیدن به چنین هدفى، اقدام به یك انقلاب فرهنگى است كه افكار را از دو سو به حركت در آورد:
از طرفى، در زمینه علوم و دانشهایى كه مورد نیاز یك جامعه آباد و آزاد و سالم است (این از نظر مادّى و روبنائى).
و از سوى دیگر، در زمینه آگاهى به اصول یك زندگى صحیح انسانى آمیخته با ایمان در جهت معنوى و زیر بنائى.
در حدیثى از امام صادق(علیه السلام) چنین مى خوانیم:
«العلم سبعة و عشرون حرفاً فجمیع ما جائت به الرّسل حرفان، فلم یعرف النّاس حتّى الیوم غیر الحرفین، فاذا قام قائمنا اخرج الخمسة والعشرین حرفاً; فبثّها فى النّاس و ضمّ الیها الحرفین، حتّى یبثّها سبعة و عشرین حرفاً(54); علم و دانش بیست و هفت حرف (بیست و هفت شعبه و شاخه) است; تمام آنچه پیامبران الهى براى مردم آوردند دو حرف بیش نبود، و مردم تا كنون جز آن دو حرف را نشناخته اند، امّا هنگامى كه قائم ما قیام كند بیست و پنج حرف (بیست و پنج شاخه و شعبه) دیگر را آشكار مى سازد; و در میان مردم منتشر مى سازد; و دو حرف را به آن ضمیمه مى كند تا بیست و هفت حرف كامل و منتشر گردد.»
این حدیث بروشنى جهش فوق العاده علمى عصر انقلاب مهدى(علیه السلام) را مشخّص مى سازد كه تحوّلى به میزان بیش از 12 برابر! نسبت به تمام علوم و دانشهایى كه در عصر همه پیامبران راستین به بشریّت اعطا شد، پیش مى آید; و درهاى همه رشته ها و همه شاخه هاى علوم مفید و سازنده به روى انسانها گشوده مى شود، و راهى را كه بشر طىّ هزاران سال پیموده به میزان 12 برابر در دوران كوتاهى مى پیماید;
چه جهشى از این بالاتر و سریعتر!
حدیث دیگرى كه از امام باقر(علیه السلام) نقل شده، معنى حدیث فوق را تكمیل مى كند، آنجا كه مى گوید:
«اذا قام قائمنا وضع یده على رؤوس العباد، فجمع بها عقولهم و كملت بها احلامهم(55); هنگامى كه قائم ما قیام كند، دستش را بر سر بندگان مى گذارد و عقول آنها را با آن كامل و افكارشان را پرورش داده تكمیل مى كند.»
و به این گونه در پرتو ارشاد و هدایت مهدى(علیه السلام) و در زیر دست عنایت او مغزها در مسیر كمال به حركت در مى آیند; و اندیشه ها شكوفان مى گردند، و تمام كوته بینى ها و تنگ نظریها و افكار پست و كوتاه كه سرچشمه بسیارى از تضادها و تزاحمها و برخوردهاى خشونت آمیز اجتماعى است بر طرف مى گردد.
مردمى بلند نظر، با افكارى باز، و سینه هائى گشاده ،و همّتى والا، و بینشى وسیع، پرورش مى یابند كه بسیارى از مشكلات اجتماعى را در روح خود حل مى كنند و جهانى از صلح و صفا مى سازند.
و امروز نیز هر گونه اصلاح اجتماعى، در هر مقیاسى، بستگى به این دگرگونى فكرى و انقلاب روحى دارد.
* * *