انقلاب اسلامی، آغاز تعرّض روح راز‌گونه‌ی اسلام است در مقابل روح حس‌گرایی و عقل محدود شده به حسِّ تمدن غربی. در چهارصدساله‌ی اخیر نگاه غرب به عالم و آدم از سر حسّ و عقلِ مستقل از وَحی بود، چون به جنبه‌های متعالی انسان‌ها نظر نمی‌شد و راه‌های ارتباط آن جنبه‌ها به عالم معنویت مورد توجه قرار نمی‌گرفت، انسان غربی گرفتار هوس شد و عالم و آدم را بر همان اساس تحلیل كرد.
حسّ و عقل عملی به خودی خود ابزار‌هایی‌اند که باید با نور الهی هدایت شوند وگرنه عقل شیطانی یا «نَکْرا»(42) مثل عقل معاویه تحویل تاریخ می‌دهد، عقل یا تحت‌تأثیر وَحی است و یا تحت‌تأثیر هوس و شهوت. امیرالمؤمنین(ع) می‌فرمایند: «كَمْ مِنْ عَقْلٍ أَسِیرٍ تَحتَ هَوَی أَمِیرٍ»؛(43) چه بسیار عقلی كه اسیر فرمان هوسی است كه بر آن حاكم است. عقل عملی، استعدادی است جهت به‌دست‌آوردن راه ها و ابزارهایی که انسان برای رسیدن به هدف به آن نیاز دارد، مهم آن است که هدف را درست انتخاب کنیم، اگر عقل را صرفاً برای رسیدن به رفاهِ دنیایی به كار گیریم نتیجه‌اش آن می‌شود که فعلاً ما در غرب با آن روبه‌روئیم و در نهایت انسان را به ناکامی می‌کشاند و اگر بخواهیم به خدا برسیم باز عقل را به كار می‌گیریم تا شرایط و بستر تعالی انسان را فراهم نماید و به جای آن که تحت تأثیر هوس باشد تحت تأثیر عقل قدسی و وَحی الهی قرار می‌گیرد و شرایط تحقق تمدن اسلامی را فراهم می‌نماید. آن عقل که به آن عقل عملی می‌گوئیم همانی است که امیرالمؤمنین(ع) فرمودند ممکن است تحت تأثیر هوس قرار گیرد و هوس آن را جلو ببرد، استعدادی است که در عالَم تأمل می‌کند و راه‌های رسیدن به هدف را می‌یابد، حال اگر هدف متعالی باشد، راه‌های رسیدن به آن هدف را به انسان می‌نمایاند و از این جهت عرض شد حسّ و عقلِ مستقل نداریم، حسّ شما بر اساس گرایش و انگیزه‌ی درونی شما عمل می كند، چشم شما همه چیز را نمی‌بیند چیزهایی رامی‌بیند كه شما می خواهید بینید و به آن حساسیت دارید. به قول مولوی:
گاو را آری به بغداد ناگهان
بگذرد از این كران تا آن كران
از همه خوب و خوشی‌ها و مزه
او نبیند غیر قشر خربزه
دلِ گاو، پوست خربزه می‌خواهد؛ پس چشمش برای دیدن پوست خربزه حركت می‌كند.
طالب هر چیز ای یار رشید
جزهمان‌چیزی‌كه‌می‌جوید ندید
از آن‌جایی كه حسّ و عقلِ مستقل نداریم، اگر حسّ و عقل، از وَحی جدا شد، حتماً گرفتار ضدّ وَحی می‌شود؛ یعنی گرفتار هوس می‌گردد.
با توجه به امر فوق می‌توان گفت: تمدّنی كه از وَحی جدا گشت، عقلش، عقل شیطانی خواهد شد، همان طور که حس‌اش حسّ شیطانی می‌شود و همه‌چیز را وسیله‌ی استیلا می کند. در چنین شرایطی انقلاب اسلامی با حضور خود و با افقی که همراه خود دارد شرایط تعرّض به فرهنگ شیطانی جهانی مدرن گشت، آن هم با نگاه رازگونه‌ای که در ذات خود دارد و تمام تحولات عالم را به حقایق غیبی ارجاع می‌دهد. سال‌ها افتخار تمدن غرب این بود که ما با عقلمان زندگی خود را مدیریت می‌کنیم و هر ملتی که از تمدن غربی فاصله بگیرد، از عقل فاصله گرفته و گرفتار خرافه شده است. حالا انقلاب اسلامی آمده و روشن می‌کند وقتی حسّ و عقل از وَحی فاصله بگیرند دیگر عقل، آن عقل مقدسی نیست که انسان را سعادت‌مند کند، عقلی است که شیطان تکلیف آن را تعیین می‌کند. حضرت امیرالمؤمنین(ع) در رابطه با نقش شیطان در ادراکات انسان‌های منحرف می‌فرمایند:« اتَّخَذُوا الشَّیْطَانَ لِأَمْرِهِمْ مِلَاكاً وَ اتَّخَذَهُمْ لَهُ أَشْرَاكاً فَبَاضَ وَ فَرَّخَ فِی صُدُورِهِمْ وَ دَبَّ وَ دَرَجَ فِی حُجُورِهِمْ فَنَظَرَ بِأَعْیُنِهِمْ وَ نَطَقَ بِأَلْسِنَتِهِمْ فَرَكِبَ بِهِمُ الزَّلَلَ وَ زَیَّنَ لَهُمُ الْخَطَلَ فِعْلَ مَنْ قَدْ شَرِكَهُ الشَّیْطَانُ فِی سُلْطَانِهِ وَ نَطَقَ بِالْبَاطِلِ عَلَی لِسَانِهِ»؛(44) شیطان را پشتوانه خود گرفتند و او از آنان دام‌ها بافت، در سینههاشان جای گرفت و در كنارشان پرورش یافت. پس آنچه میدیدند شیطان بدیشان مینمود، و آنچه میگفتند سخن او بود. به راه خطاشان برد و زشت را در دیده‌ی آنان آراست. شریك او شدند، و كردند و گفتند چنان‌كه او خواست.
چشم دین و عقل قدسی، نگاه رازگونه به امور است، نگاهی است که با ارتباط با عالم غیب به عالم و آدم می‌نگرد و از ابعاد بی‌نهایت آن به حیرت می‌آید. در روایت آمده است كه یكی از دعاهای حضرت محمّد(ص)این بود که: «رَبِّ زِدْنی تَحَیُّراً!»؛(45) «خدایا حیرتم را زیاد كن!». یعنی آنقدر بصیر شوم كه ببینم مسئله خیلی بالاتر ازآن است كه فكر بشر بتواند بر آن احاطه یابد. در نگاه سطحی به عالم، رازهای پنهان عالم را نمی‌بینیم که از عظمت آن‌ها حیرت کنیم، موجودات را در محدوده‌ی حسّ می‌شناسیم و فکر می‌کنیم همه‌ی حقیقت آن‌ها همین است. نظر به جنبه‌های رازآلود عالم از وقتی شروع می‌شود که نگاه خود را در محدوده‌ی حسّ متوقف نکنیم و حتی از نگاه عقل استدلالی هم بالاتر بیائیم، لازمه‌ی چنین نگاهی بیداری دل است و توجه به اشاراتی است که وَحی الهی نظرها را بدان اشارات جلب می‌کند.