تربیت
Tarbiat.Org

انقلاب اسلامی، برون‌رفت از عالَم غربی
اصغر طاهرزاده

دنیای مأیوس، و تنها راه نجات

امام خمینی(رض) با انقلاب اسلامی در دوران جدید نشان‌ دادند وقتی همه‌ی ادیانی که راه‌های گشایش بشریت از بحران‌های مدرنیته بودند خودشان رنگ غربی به‌ خود گرفته‌اند، باز برای برون‌رفت از آن فرهنگ یک راه هست و آن نظر به اسلام است به آن شکلی که اهل بیت پیامبر(ص)در معرض دید همگان قرار داده‌اند.
متأسفانه به جای آن که مسیحیت تکنولوژی را جهت بدهد و عنان گسیختگی آن را کنترل کند تا صاحبان تکنولوژی، به قیمت نابودی طبیعت، ثروت‌های بادآورده به چنگ نیاورند، مقهور تکنولوژی شد و به اسم هماهنگ‌شدن با زمانه، فرهنگی را که تکنولوژی بر مردم تحمیل کرد به رسمیت شناخت، و به جای آن‌که بر این تکیه تأکید کند که زمانه باید براساس دین خدا جلو برود، دین خدا را محکوم زمانه نمود. آن هم زمانه‌ای که صاحبان ثروت و قدرت برای خود تعریف کرده بودند.
حاکمیت روح تکنولوژی به این معنی است که اگر فرهنگ تکنولوژی و شیفت کاری کارخانه به شما اجازه نمی‌دهد نماز صبح خود را بخوانید، به جهت رعایت روح تکنولوژی - که استفاده از حدّ اکثرِ فرصت برای به دست آوردن ثروت است- نباید بر نماز خواندن خود اصرار بورزی. با این مثال ساده خواستم معنی حاکمیت روح تکنولوژی بر دین را عرض کنم و این‌که چگونه تکنولوژی تکلیف دین را تعیین می‌کند وگرنه موضوع بسیار عمیق‌تر و دقیق‌تر است.
موضوع آفات تکنولوژی را باید در هزینه‌ای که انسان و طبیعت می‌دهند تا ماشینی به راه بیفتد، دنبال کنیم و در مقایسه با خساراتی که به جهات الهی انسان می‌زند باید موضوع ارزیابی شود؛ روح تکنولوژیِ سکولار فضایی ساخته که به راحتی ذهن در مسیر الهیِ جان خود قرار نگیرد و اگر دین شناسان بخواهند در این مسیر بیندیشند با أنگِ این‌که آن‌ها مخالف تکنولوژی و پیشرفت هستند میدان را برای طرح افکار آن‌ها تنگ می‌کنند.
باز این سؤال باقی است که آیا دین باید تحت تأثیر فرهنگ تکنولوژی باشد و یا تکنولوژی باید در کنترل نگاه دینی جلو رود؟
در زمان دولت‌های سازندگی و اصلاحات روزنامه‌ها نوشتند: اگر می‌خواهید توسعه‌ای مطابق با اروپا داشته ‌باشید، باید از بعضی از اعتقادات دینی‌ دست ‌بردارید! این همان اصالت‌دادن به روح تکنولوژی است که تا کجاها به خود حق می‌دهد جلو بیاید. با نگاه به تاریخ چهارصدساله می‌توان گفت، تکنولوژی طوری به صحنه آمد که همه‌ی ادیان را مقهور خود نمود تا امکان هیچ ابراز نظری در مقابل آن نداشته باشند، اعم از مسیحیت، یهودیت، بودا و دیگر ادیان، تنها اسلام است که از طریق حضرت امام خمینی(رض) به مقابله برخاسته، آن‌هم به روشی بسیار ظریف و حکیمانه، تا نه از درونِ کشور و نه از بیرون متهم به ضد تکنولوژی شود. امام(رض) ما را در بین دو راهی غربی‌شدن و اسلامی‌ماندن قرار دادند، چیزی که غرب تلاش کرده بود پیش نیاید و طوری القاء می‌کرد که بین اسلام و غرب تضادی نیست و با این کار فرهنگ خود را حاکم می‌کرد و جلو می‌برد. با طرح چنین تقابلی مردم موفق شدند با چنگ زدن به اسلام وارد حوزه‌ی انقلاب اسلامی شوند و در راستای آشکارشدن چنین تقابلی بود که انقلاب اسلامی توانست خود را ثابت ‌كند، و روشن شد اسلام تنها دینی است كه می‌تواند مقابل فرهنگ مدرنیته بایستد.