تربیت
Tarbiat.Org

هدف حیات زمینی آدم ملک، شیطان، هبوط
اصغر طاهرزاده

راه نجات از وَهم

راه مهم دیگری كه انسان جهت رسیدن به مقصد و سعادتش نیاز دارد، معارف حقیقی است. می‌فرمایند: «با معارف حقیقی و تفكّر قرآنی، وسوسه‌های شیطانی را خنثی نمایید و از ورطة شك كه جولانگاه شیطان است، به وادی اَمنِ یقین قدم گذارید.» مسلّم این نكته؛ عالی‌ترین و اساسی‌ترین راه‌ نجات است و صحیح‌تر آن است كه بگوییم تنها راه‌ نجات انسان، عالِم بودن به حقایقی است كه قرآن متذكّر آن می‌شود. در این عالَم، حقایقی هست كه اگر انسان سعی كرد قلب خود را متوجّه آن‌ها بكند، آن حقایق آرام‌آرام نور خود را هر چه بیشتر به سوی قلب انسان می‌فرستند و انسان در رابطه با علم به آن حقایق تا مرحلة یقین پیش می‌رود و در نتیجه انسان براساس وجود و نقش و تأثیر آن‌ها زندگی خود را تنظیم می‌كند. چنین آدمی‌از وَهم‌ها و خیالات واهی رسته است و زندگی خود را با خیالات دروغین و غیر واقعی تنظیم نمی‌كند تا هر چه جلوتر رود به پوچی و بی‌ثمری زندگی، بیشتر گرفتار شود.
كار شیطان از طریق خیالات واهی شروع می‌شود و همواره انسان را در شك و دودلی نسبت به همه چیز گرفتار می‌كند، پس راه نجات از دست شیطان، رسیدن به حقایق است و آرام‌آرام نسبت به آن حقایق، یقین پیداكردن.‌
اگر متوجّه حقایق نشوید و به آن‌ها یقین پیدا نكنید، شیطان هنوز امید دارد كه سربه‌سر شما بگذارد. حقایق عبارت است از خدا، ملائكه، لوح، كتاب، قیامت و امثال این‌ها. اگر جایگاه این‌ حقایق را قلباً نفهمیده باشید، امكان ورود شیطان در قلب، برایتان هست. كسی كه هنوز نمی‌تواند با قلب خود، خدا را احساس كند و با او ارتباط یابد، هنوز زمینة مؤثر افتادن وسوسه شیطان در او هست. انسان باید مَلك و لوح و عالم عقول را عقلاً و قلباً بفهمد، باید مقام اهل‌البیت را به عنوان ذوات مقدّس عالم اعلاء، قلباً و عقلاً بفهمد.(220) اگر اندیشة شما خلل داشته باشد، شیطان می‌تواند وارد آن شود، برای همین هم در سیر و سلوك، اندیشه صحیح فوق عمل است. عمل صالح اگر پایگاه عمیقی در بینش و عقیدة صحیح نداشته باشد، در سیر به سوی سعادت اثر چندانی ندارد، و لذا زهّاد جاهل و زهّادی كه بنده شیطان شده باشند كم نیستند. بیش از این‌كه به دنبال دستور عملی و یا ذكر باشید، به دنبال عقیده صحیح باشید، در آن حال عمل كم، تأثیر كامل خودش را می‌گذارد، در حالی‌كه اگر عقیده كامل و صحیح نباشد، عمل زیاد هم تأثیر بسیار كم دارد و یا بی‌تأثیر است. در جلساتی كه اندیشه‌تان را بارور می‌كند بیشتر شركت كنید. پس بنا به فرمایش ملاصدرا(ره) در این فراز، با ترك خوشی نفس و به‌دست آوردن معارف حقیقی می‌توان به مقصد اصلی دست یافت و از لغزاندن‌های شیطانی در امان ماند.