بعد از این مقدمات امیدواریم به آن دقت بفرمایید و فراموش نكنید كه خدا در قرآن میفرماید: «وَلِلّهِ الاَسْماء الحُسْنی فَادْعُوهُ بِها»(26) برای خدا اسمایی هست كه همة آن اسماء نیك هستند و خدا را با آن اسماء بخوانید. و فراموش نكنید كه جز خدا در صحنه نیست. هر چه هست، حق است به صفتی خاص كه همان «اسم» است.
حال متوجه میشوید چرا در قرآن میفرماید: «وَ عَلَّمَ ادَمَ الْاَسْماء كُلَّها» یعنی تمام اسماء را به آدم آموخته است. یعنی خلیفه خدا ظرف پذیرش تمام جلوههای حضرت حق است، و از آن طرف نه تنها ظرف پذیرش تمام اسماء الهی است بلکه محل ظهور تمام كمالات الهی نیز هست كه إنشاءالله معنی خلیفه الهی و معنی اینکه گفته میشود قلب حضرت حجت(عج) حامل كلیة اسماء الهی است روشن خواهد شد. چون آن قلب مقام آدمیت حقیقی است.
آدم اسماء الهی را به تمامه دریافت كرد، از طرفی هم خداوند فرمود: من همواره در زمین خلیفه دارم، چون فرمود: «اِنِّی جاعِلٌ فی الاَرْضِ خلیفة» من همواره در زمین خلیفه قرار میدهم. پس امروز هم یك انسان كامل هست كه خلیفه اوست و ظرفیت پذیرش و اظهار بالفعل همة اسماء الهی را دارد، ظرفیتی که ملائکه نتوانستند داشته باشند. آن خلیفه همان امام زمان(عج) هستند. و به همین جهت هم پیامبر(ص) فرمودند: «هركس امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلیت مرده است»(27) منظور شناخت مقام امام زمان(عج) است، كه مقام حمل اسماء حضرت حق است بتمامه. یعنی اگر كسی مقام خلیفه الهی را نشناسد، از دین بهرهای نمیتواند ببرد، چون اصلاً فلسفة وجود دین را نمیفهمد. پس تا اینجا تا حدودی معنی «عَلَّمَ ادَمَ الاَسْماءَ كُلَّها» روشن شد.
اگر یك روز خدا كمكمان كند و یكی از اسماء الهی به قلبمان جلوه كند، و مثلاً اسم «حیّ» را حس كنیم، ببینید چه قلبی میشود. در آن صورت قلب ما میشود حرم حق به نور اسم حیّ، همه باید امیدوار باشیم. فرمود: شما چنین ظرفیتی را دارید، چون آدمید، و این دین آمده است برای احیاء همین ظرفیتی كه دارید. در نظر بگیریم امام زمان(عج) در مقامی هستند که همة اسماء الهی به قلبشان تجلی میکند و خداوند را با همة اسماءاش میشناسند و او را با همة اسماءاش عبادت میکنند. حالا خداوند به ما میفرماید: ای انسانها «كَیْفَ تَكْفُرُونَ» چه شده است، به دینی كه میخواهد قلب شما را آماده برای تجلیات اسماء الهی نماید كفر میورزید؟ اگر یك اسم به قلب انسان تجلی كند و انسان حق را در صفت آن اسم بیابد، تا ابد مست حق میشود. حالا چقدر شیرین است كه این دین آمده تا همة اسماء را در قلب انسان جلوه دهد، تا انسان خلیفه خدا شود ولی ما به این دین كم بهاء میدهیم. اسلام آمده است تا هم اسم «جلال» الهی بر قلبها جلـوه كنـد و انسان در مقـابل حـق مبهوت شود، و هم اسم «جمال» جلوه كند و انسان در اُنس با حق قرار گیرد، و هم اسم «ظاهر» جلوه كند و انسان همة عالم را حق ببیند، و هم اسم «باطن» جلوه كند و حقایق معنویِ عالم برایش آشكار شود، و همین طور اسمی بعد از اسمی بر قلب او تجلی نماید. آدمیت ظرفیت چنین كمالی را دارد، كافی است با تمام صدق و اخلاص از دین خدا استقبال كند.