تربیت
Tarbiat.Org

به سوی او
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

معناى آیه «فبشّر عباد...»

در مقابله با آنچه گفتیم، گاهى با استدلالى انحرافى و مغالطى، به یكى از آیات قرآن استناد مى‌شود. آن آیه این است: فَبَشِّرْ عِبادِ. الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ(221) پس بشارت ده به آن بندگان من كه: به سخن گوش فرا مى‌دهند و بهترین آن را پیروى مى‌كنند. مى‌گویند، خود قرآن فرموده روش صحیح این است كه همه حرف ها را بشنویم و به همه مطالبى كه گفته مى‌شود توجه كنیم.
در پاسخ این مطلب باید بگوییم اولا، مراد از «القول» دراین آیه «قرآن» است. ثانیاً، قرآن در توصیف افراد مذكور در آیه مى‌فرماید، آنان كسانى هستند كه پس از شنیدن سخنان مختلف، «احسن» و بهترین آن را پیروى مى‌كنند. این مطلبْ خودْ قرینه است بر این‌كه این آیه مربوط به كسانى است كه توانایى تشخیص سخن «احسن» از «غیر احسن» و «صحیح» از «سقیم» را داشته باشند و شامل غیر از این افراد نمى‌شود. كسانى كه چنین توانایى را ندارند به حكم آیه پیشین نباید به سخنانى كه دین و اعتقادات آنان را تضعیف مى‌كند، گوش كنند:وَ إِذا رَأَیْتَ
( صفحه 150)
الَّذِینَ یَخُوضُونَ فِی آیاتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ(222) و چون بینى كسانى [به قصد تخطئه] در آیات ما فرو مى‌روند از ایشان دورى كن. هم چنین فرمود: إِذا سَمِعْتُمْ آیاتِ اللّهِ یُكْفَرُ بِها وَ یُسْتَهْزَأُ بِها فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ(223) هرگاه شنیدید آیات خدا مورد انكار و ریشخند قرار مى‌گیرد، با آنان منشینید. حتى نفرموده، گوش ندهید، بلكه بالاتر، فرموده اصلاً با چنین كسانى نشست و برخاست نداشته باشید! چرا كه: إِنَّكُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ(224) در آن صورت شما نیز مثل آنان خواهید بود. در خاتمه آیه هم مى‌فرماید: إِنَّ اللّهَ جامِعُ الْمُنافِقِینَ وَ الْكافِرِینَ فِی جَهَنَّمَ جَمِیعاً(225) خداوند، منافقان و كافران را همگى در دوزخ گرد خواهد آورد. یعنى شما گرچه مى‌گویید مؤمن هستید، اما در اثر رابطه با چنین افرادى ایمانتان از دست مى‌رود و اگر كافر نشوید از منافقان خواهید گردید كه تظاهر به اسلام مى‌كنند ولى در دل، ذرّه‌اى به خدا و مسایل دین اعتقاد ندارند؛ و خداوند هم منافقان و هم كافران را به جهنم خواهد برد.
بنابراین هنگامى حق داریم حرف هاى انحرافى دیگران را بشنویم و خود را مصداق آیه «فَبَشِّرْ عِبادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» بدانیم كه ابتدا ایمانمان را كاملاً تقویت كرده و در مقابل این گونه شبهات و سخنان باطل واكسینه شده باشیم. گوش دادن به سخنان این گونه افراد نیز براى پاسخ دادن به مطالب آنها است، وگرنه وقتى براى ما ثابت شده كه خدا و پیامبر و اسلام حق است، دلیلى ندارد وقت خود را با شنیدن این گونه حرف ها تلف كنیم. اگر هم هنوز در مورد خدا و اسلام و قرآن شك داریم راهش این است كه بیشتر تحقیق كنیم و به دنبال برهان یقینى و قاطع در این مسایل باشیم، نه آن‌كه دنبال حرف هاى باطل و فاسد كننده عقیده و ایمان برویم.
بنابراین یكى از مهم ترین عواملى كه ممكن است انسان را ابتدا به غفلت و نسیان و بعد هم به كفر و نفاق مبتلا كند مجالست با نااهلان فكرى و اعتقادى است. هم نشین بد در انسان اثر مى‌گذارد، خواه در جنبه هاى رفتارى باشد و خواه در جنبه هاى اعتقادى و فكرى. بسیارى از كسانى كه به انحراف ها و فسادهاى اخلاقى و رفتارى دچار مى‌شوند بر اثر دوست ناباب است.
( صفحه 151)
دوست ناباب انسان را به اعتیاد، هرزگى، بى بند و بارى و فساد مى‌كشاند. دوستان و هم نشینان ناباب فكرى و اعتقادى به مراتب از دوستان ناباب اخلاقى خطرناك ترند.