تربیت
Tarbiat.Org

آنگاه که فعالیت‌های فرهنگی پوچ می‌شود(گذر از ساحت علم حصولی به حیات علم حضوری)
اصغر طاهرزاده

معنی ظلوم و جهول بودن انسان

حضرت‌امام‌خمینی(ره) در رابطه با حجاب‌بودن علم حصولی و مفاهیم می‌فرمایند:
آن‌که بشکست همه قید،«ظلوم است وجهول»

آن‌که از خویش‌و‌همه کون و مکان غافل بود

در برِ دل‌شدگان علمْ حجاب است حجاب

از حجاب آن‌که برون‌رفت به‌حق «جاهل» بود

یعنی از یك طرف طبق آیه 72 سوره احزاب خداوند امانت خود را به آسمان‌ها و زمین و كوه‌ها عرضه داشت و همه آن‌ها از این كه آن را حمل كنند ابا كردند و انسان قبول كرد، از طرف دیگر علت قبول آن توسط انسان به جهت آن است كه انسان «ظلوم» و «جهول» است، هم ظالم است و هم جاهل.(51) امام خمینی(ره) در تفسیر این آیه در شعر فوق می‌فرمایند چون انسان همه قیدهای خودی و خودیت را شكسته، پس ظلوم است و به نفس امّارة خود ظلم کرده است و جهول نیز هست، زیرا به جز توجه به خدا از همه كون و مكان غافل است، پس جز به خدا به همه‌چیز جاهل است. و در بیت دوم می‌فرمایند: برای آن‌هایی که متوجه حق شده‌اند و دلشان در صحنة ارتباط با حقایق است، علم حجاب است و فرمودند: «اَلْعِلْمُ هُوَ الْحِجابُ الاَکْبَر»،(52) حال انسانی كه این حجاب را بشکافد، دیگر علم را زیر پا گذارده، پس «جاهل» است، از طرف دیگر چون حجابِ بین خود و خدا را پشت سر گذارده، مورد ستایش است، پس می‌توان نتیجه گرفت این‌كه خداوند می‌فرماید انسان چون ظلوم و جهول بود امانت را پذیرفت، می‌خواهد او را مدح بفرماید و ظلوم و جهول در این آیه یك نحوه مدح برای انسانی است كه توانسته است امانت الهی را بپذیرد و لذا باید طوری ظلوم و جهول را معنی كرد كه معنی مدح‌بودن آن‌ها محفوظ بماند و لذا است كه فرمودند: ظلوم است نسبت به نفس امّاره خود و جهول است نسبت به غیرخدا و این‌كه حجاب‌های علم حصولی را پاره كرده است.