پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع)در راستای فاصله گرفتن از دنیا و نجات خود از ناخود، كمك زیادی به ما كرده و تذکرات مفیدی داده‌اند که بنده یکی از آن تذکرات جامعی را که علی(ع) فرموده‌اند با این که کمی طولانی است عرض می‌کنم به امید آن که با تدبر بر روی آن بتوانیم برنامه‌ی کاملی در مورد موضع‌گیری خود نسبت به دنیا به دست آوریم. امام علی(ع) فرمودند:
ای مردم من شما را از گرایش به دنیا باز می‌دارم، دنیا شیرین و پر زرق و برق است، دنیا با شهوتها و هوس‌ها در هم آمیخته و به خاطر این‌كه نفع آن زود بدست میآید مورد محبت قرار می‌گیرد و با آمال و آرزوها آباد می‌شود و با غرور و مكر و فریب خود را زینت می‌دهد.
نعمتهای دنیا پایدار نیست و مصیبتهایش از بین نمی‌رود، دنیا مكار و فریبنده است و همواره زیان می‌رساند، دنیا بین انسان و حق حائل می‌گردد، زندگی دنیا پایانپذیر و فانیشدنی می‌باشد، دنیا تمام می‌گردد و از هم متلاشی می‌شود، دنیا خورنده آدمیان و نابودكننده آنان می‌باشد، كسانی كه به دنیا رسیدهاند و به منتهای آرزوهای خود نائل گشتهاند و در آن حال از از اوضاع و احوال خود راضی می‌باشند، ناگهان زندگی عوض می‌شود و اوضاع بر می‌گردد و دنیا آنها را واژگون می‌كند و نمی‌گذارد از زندگی لذت برند و خوش باشند.
... دنیا در روز خود را میآراید و به تو نزدیك می‌شود و شب هنگام چهره بر می‌گرداند و خود را ناشناس جلوه می‌دهد، اگر یك طرف دنیا شیرین و گوارا می‌باشد طرف دیگرش زشت و تلخ و بیماریزا خواهد بود. اگر انسانی از خرمی دنیا لذت ببرد و دمی بیاساید از سوی دیگر مصیبتهائی پیش میآید كه آدمی را خسته و كوفته می‌كند، دنیا فریبنده است و هر چه در آن وجود دارد نیز فریب دهنده می‌باشد.
...از زاد و مال دنیا فقط تقوی و پرهیزكاری سود دارد و آدمیان را نجات می‌دهد. هركس به اندكی از مال دنیا قناعت كند از زیادی گناهانْ خود را حفظ می‌كند، و هر كس مال به‌دست آورد مال در دست او نخواهد ماند و فانی خواهد شد، چه افرادی به دنیا اعتماد كردند ولی دنیا آنها را به مصیبت گرفتار كرد و چه اشخاصی كه به آن اطمینان پیدا نمودند ولی دنیا آنها را بر زمین افكند.
... آیا شما در جای گذشتگان زندگی نمیكنید ... شما خود مشاهده كردید دنیا برای كسانی كه خود را به آن نزدیك می‌كنند خویشتن را به ناشناسی می‌زند، آن‌هائی كه همه‌چیز را فدای دنیا كردند و خود را در اختیار آن گذاشتند در آن هنگام كه می‌خواستند از دنیا برای همیشه بروند دنیا با آنها چه رفتاری كرد. مگر دنیا جز ناراحتی و سختی، زادی در اختیار آنها گذاشت؟ آری دنیا آنها را در جای تنگی قرار داد و به جای روشنائی، محل تاریكی در اختیار آنها نهاد و آنان را سرانجام تحویل دوزخ داد و گرفتار آتش نمود، شما برای این دنیا ایثار می‌كنید یا در روی آن زندگی می‌نمائید و یا به آن اطمینان دارید.
... دنیا بد خانهای است برای كسانی كه خود را به آن آلوده كنند و از آن نترسند، هنگامی كه دنیا را در اختیار خود گرفتید بیاد بیاورید روزی كه آن را از دست دادهاید.
آیا خودتان را مانند گذشتهها تصور نكردید و گذشتگان را مانند كسانی كه قبل از آنها بودند به یاد نیاوردید گروهی بعد از گروهی می‌آیند و می‌روند و ملتی بعد از ملتی آمدند و رفتند و قرنها پس از یك دیگر سپری شدند و مردم پشت سر هم در دنیا زندگی كردند و رفتند.
... دنیا همان گونه می‌باشد كه خداوند آن را چنین وصف كرده: «لَعِبٌ وَ لَهْوٌ وَ زِینَةٌ وَ تَفاخُرٌ بَیْنَكُمْ وَ تَكاثُرٌ فِی الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ»(87) دنیا همهاش بازی و سرگرمی است و آدمی به زینتهای آن دل‌خوش می‌كند و به اقران خود فخر می‌فروشد و بر تعداد فرزندان و مال خود می‌افزاید.
شما در دنیا از كسانی كه خانهها را می‌ساختند عبرت بگیرید آنها جاهائی محكم و استوار درست می‌كردند تا جاودانه نگه‌داردشان، می‌گفتند: كدام افراد از ما نیرومندتر می‌باشند و قوت آنها زیادتر می‌باشد.
شما از كسانی كه با شما برادر بودند و به طرف قبرها حمل شدند عبرت بگیرید آنها را بدون این‌كه خود بخواهند سوار كردند و بر تابوت روی دوش خود قرار دادند و در خانههائی كه مهمان نشده بودند فرود آمدند. برای آنها در میان خاكها خانه ساختند و آنها را از انظار پنهان كردند و با مردهها همسایه نمودند.
آدمی در طول زندگی خود همواره مایل به دنیا بوده و دنبال عطایای آن، رشته مرگ گریبان او را گرفته و تلخی مرگ را به او چشانیده است. مرگ گریبان او را می‌گیرد و به تنگی قبر می‌برد، او در گورش در وحشت زندگی می‌كند و در همسایگی مردگان به‌سر می‌برد و جای خود را بالعیان می‌نگرد و پاداش اعمال خود را در می‌یابد آنها به گذشتگان ملحق می‌گردند و مراجعتی ندارند.
مردم در قبرها در گرو اعمال خود می‌باشند، هر كاری كه در دنیا كردهاند پاداش آن را خواهند یافت، كارهای آنها در دنیا و آنچه انجام داده‌اند ثبت و ضبط شده و برای روز حساب آماده می‌شوند، بدا به حال آن‌هائی كه ظلم كردهاند.(88)
شرط آشتی با خدا و آشناشدنِ دل با نور پروردگار آن است که آنچه حجاب جان ما و خداوند است از میان برخیزد و مهم‌ترین حجاب‌ها دنیا است و امام‌علی(ع) زوایای دقیق دنیا را در خطبة فوق مطرح فرمودند، حال با چنان بصیرتی به این آیه از قرآن توجه کنید که می‌فرماید:
«وَلَا تَمُدَّنَّ عَیْنَیْكَ إِلَی مَا مَتَّعْنَا بِهِ أَزْوَاجًا مِّنْهُمْ زَهْرَةَ الْحَیَاةِ الدُّنیَا لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَرِزْقُ رَبِّكَ خَیْرٌ وَأَبْقَی»(89)
ای پیامبر! چشمت را به سوی آن بهره‌هایی که به کفار می‌دهیم مکش، آنها شکوفه‌های زودگذری است که قبل از به میوه رسیدن می‌رود، با این بهره‌های دنیایی آنها را امتحان می‌کنیم، ولی رزق پروردگار تو بهتر از این بهره‌های دنیایی و پایدارتر از این‌ها است.
عنایت بفرمایید خداوند برای ما روشن کرده که به اهل دنیا مقداری از دنیا را می‌دهد تا امتحانشان كند. می‌فرماید: متاع دنیا مانند شكوفه است كه خیلی زود از بین می‌رود. می‌فرماید: رزق پروردگارت را بخواه كه هم بسیار بهتر از این رزق‌‌‌ها است و هم پایدار است.
این توصیه‌ها می‌خواهد بفرماید بیرون تو، تو را از «خودت» نگیرد وگرنه در ابدیتِ خود با وجودِ خالی خود رو به‌رو می‌شوی. آن‌جا که خودت هستی و «خودت»، مواظب باش با مشغول شدن به مظاهر بیرونی خالی نباشی. گفت:
ویسه و معشوق هم در ذات تو است
وین برونی‌ها همه آفات تو است
پس باید متوجه باشیم که:
راه لذّت از درون دان نز برون
ابلهی دان جستن قصر و حصون