سؤال: در زمینههای شخصی و اجتماعی و فعالیتهای فرهنگی چگونه از مطالعاتمان استفادهكنیم؟
جواب: وقتی در مقام علم قرار گرفتید، خودش به خودی خود راه میگشاید و اقتضائات خود را ظاهر می کند، دیگر دل و دست و زبان شما جهت خاص خود را میرود، چون علم شما را میبرد، نه اینکه شما علم را. وقتی با علم روبرو شدید با مقصد روبهروئید، دست و زبان و پای شما است که سعی میکند خود را در آن ساحت حفظ کند. شخصی آمد خدمت پیامبر(ص) و سؤال کرد؛ قیامت چه موقع واقع میشود؟ همانطور كه میدانید پیامبر(ص) تجلّی كامل عالم غیب و قیامت است. مولوی به طرف انتقاد میکند که تو از قیامت میپرسی قیامت چه موقعی است؟
پس محمد صد قیامت بود نقد
زآنکه حلّ در فنایش حل و عقد
زادة ثانی است احمد در جهان
صد قیامت بود او اندر عیان
زو قیامت را همی پرسیدهاند
کای قیامت تا قیامت راه چند
با زبان حال میگفتی بسی
که ز محشر حشر را پرسد کسی؟
پس قیامت شو قیامت را ببین
دیدن هرچیز را شرط است این
وقتی خودِ علم نور است، و خداوند آن را به قلبی که آماده باشد میاندازد، خودش راه را نشان میدهد، مطالعهی کتب عالمان اهل خلوت، زمینهی تجلی آن نور خواهد شد و معلوم است آن علمی كه عرض میکنم غیر از علم فیزیك و شیمی و امثال آنها است، علمی است كه به کمک آن به خلوت علما وارد میشوید و در عالَم آنها سیر میکنید.