تربیت
Tarbiat.Org

پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

خلاصه‌اى از بحث سابق

در مباحث گذشته به این نتیجه رسیدیم كه: رفتارهاى اخلاقى از دیدگاه اسلام ارزش وسیله‌اى دارند؛ به عبارت دیگر، میزان ارزش هر عملى وابسته به میزان كمك آن در رسیدن به قرب الهى است. افعالى كه انسان را در این مسیر یارى مى‌دهند از جهتى به دو دسته: عبادتهاى مستقیم و غیر مستقیم تقسیم مى‌شوند، اما دسته‌اى دیگر را نیز مى‌توان بر این دو افزود و آن هم ارزشهایى است كه از حد نصاب ارزش و مطلوبیت در دستگاه ارزشى اسلام برخوردار نیست، بلكه ارزش آنها فقط در این حد است كه آدمى را در مسیر صحیح یارى مى‌دهند. این رفتارها نیز در عین اینكه از حد نصاب مطلوبیت برخوردار نیستند از آن جهت كه زمینه را براى سیر انسان آماده مى‌كنند به نوعى ارزشمندند.
ارزشهایى كه در دستگاه‌هاى اخلاقى مكاتب دیگر مطرح است تقریباً تمامى در همین حد است؛ یعنى، آنچه كه در آنجا به عنوان ارزش اصیل شناخته مى‌شود در نظام ارزشى اسلام از حد نصاب ارزش پایین‌تر است. رفتارهایى از قبیل: مُروَّت و انصاف، صداقت و درست‌كارى و ... كه در سایر مكاتب اصالت دارند، از نظر اسلام هم مطلوبند، اما ارزش آنها وسیله‌اى و از جهت كمك به انسان در جهت سیر الى‌الله است.
‌( صفحه 232 )
بنابراین، كلیه ارزشها را در این دستگاه مى‌توان به سه دسته تقسیم كرد: 1. ارزشهاى مستقیم 2. ارزشهاى غیر مستقیم 3. ارزشهاى معمولى و متعارف یا كمكى.