پس از مقدمه فوق می‌فرمایند: «إِذَا تَغَیَّرَ السُّلْطَانُ تَغَیَّرَ الزَّمَانُ» فرزندم! آنچنان میان مردم و حاکمیت رابطه برقرار است که چون نظامِ حاکم و عوامل قدرت تغییر کند، نظام ارزشی و روح زمانه نیز تغییر می‌نماید.
فرزندم چطور می‌خواهی به روزگار تکیه کنی و بدان اصالت بدهی و شخصیت خود را در راستای ارزش‌های مطرح در آن شکل دهی، در حالی‌که چون نظامِ قدرت به هم بریزد همه ارزش‌ها تغییر خواهد کرد. بسیاری از مشکلات روانی ما به این جهت است که خودمان را به طناب سست و لرزان مشهورات زمانه وصل کرده‌ایم.
منظور این نیست که اگر حاکمی برود و حاکمی بیاید زمان عوض می‌شود، بلکه سخن این است که اگر نظام قدرت و روح حاکمِ بر دل و جان انسان عوض شود، ما با زمانه جدیدی روبه رو خواهیم شد، به طوری که اگر آن سلطان یک دین حقیقی و معنوی باشد، زمانه، زمانه دین و معنویت و عدالت خواهد شد، و اگر روح حاکم بر دل و جانِ مردم یک دین سطحی و بی‌روح و تشریفاتی باشد و چنین فرهنگی بر روان انسان‌ها سلطنت کند، زمان با فرصت‌طلبان مدارا می‌کند و حتی درها به روی آن‌ها گشوده می‌شود.
حضرت در فرمایش خود روشن می‌نمایند میان انتخاب و جهت‌گیری مردم و حکومتی که دارند مناسبت وجود دارد.
مردم گاهی حکومت ظالم را بر حکومت عادل ترجیح می‌دهند و حکومت عدل و عدالت را بر نمی‌تابند، در این حال روح حاکم در جامعه طوری خواهد بود که مردم را به باطل می‌کشاند و مردمی که از باطل پیروی کنند نعمت آزادی و انتخابِ پاک را از دست می‌دهند و عملاً در چمبره‌ی روح حاکم بر جامعه‌ی خود عمل می‌کنند. همچنان‌که اگر مردم چنگ در حبل‌الله بزنند، روحی بر جامعه سلطنت خواهد کرد که موجب آرامش و قرار و وحدت خواهد بود و مردم به نظام ثبات و اقتدار می‌رسند.
آری طبق سخن جضرت که «إِذَا تَغَیَّرَ السُّلْطَانُ تَغَیَّرَ الزَّمَانُ»؛ پس وقتی روح حاکم بر دل و جان انسان‌ها تغییر کند، روح زمانه تغییر می‌کند. و این‌که در بعضی از برهه‌های تاریخِ اجتماع ملاحظه می‌فرمائید همه چیز به سوی تفرقه و تزویر و نفاق است، بیش از آن‌که بخواهیم تک تک افراد را اصلاح کنیم باید روح زمانه را تغییر دهیم و بستری فراهم نمائیم تا انسان‌ها با بصیرت بیشتر آنچه را باید انتخاب کنند، انتخاب نمایند.
در روایات ائمه دین(ع) در مورد متفاوت بودن روح زمان نکات دقیقی مطرح است، از جمله از امام هادی(ع) داریم که حضرت(ع) فرمودند: هرگاه زمانی باشد كه عدل، بر جور غلبه كرد، حرام است كه گمان بد به اَحدی ببری تا آن‌كه علم پیدا كنی به بدی او، و هرگاه زمانی باشد كه ظلم بر عدل غلبه كند، شایسته نیست بر اَحدی كه گمان خوبی برد به اَحدی تا آن‌كه خوبی را از او ببیند.