حضرت پس از توجهدادن به این نکته که رزق حقیقی به دنبال انسان میدود و او را طلب میکند میفرمایند:
«ما اَقْبَحَ الْخُضُوعَ عِنْدَ الْحاجَة»؛
چقدر زشت است در موقع نیاز، انسان خود را خوار كند.
چون آن رزقی كه بناست برای تو بیاید، كه میآید و آن رزقی هم كه برای تو مقدّر نشده كه نمیآید، پس چرا خود را در مقابل اهل دنیا، خوار و ذلیل میكنی؟ با توجه به اینكه وقتی خود را در مقابل صاحبان ثروت سبك و ذلیل میكنی، رزقت اضافه نمیشود، چه جای چنین كاری؟! در ادامه میفرمایند:
«وَالْجَفا عِنْدَ الْغِنا»؛
و چه زشت است ستمكاری به هنگام بینیازی!
چون فكر كردهای آنچه به تو رسیده است خودت به دست آوردهای، نمیفهمی كه آنچه بهعنوان رزق فعلاً در اختیار توست، خداوند این چنین مقدّر كرده تا در این شرایط امتحان بدهی، فكر میكنی تو خودت آن ثروت را بهدست آوردهای و مال تو است.
ظلم و تكبّر در موقع ثروتمندی از آنجا ناشی میشود كه انسان تصوّر كند خودش این ثروتها را به دست آورده است و هر كاری دلش بخواهد میتواند با آنها انجام دهد، ولی وقتی فهمید قاعدهای در عالم جاری است و طبق آن قاعده و سنّت به او چنین ثروتی رسیده است، طور دیگری با ثروتش عمل میكند.
در جامعه در رابطه با ثروت دو نوع بینشِ باطل داریم: یكی فقیری كه فكر میكند به نفعش بوده است كه بیشتر داشته باشد و دیگر ثروتمندی كه فكر میكند داراییاش برایش بزرگی و كمال آورده. برای اصلاح چنین افكار غلطی قرآن میفرماید: «فَاَمّا الْاِنْسانُ اِذا مَاابْتَلیهُ رَبُّهُ»(185) وقتی پروردگارِ انسان، بخواهد او را امتحان كند، دو نوع برخورد با او دارد، «فَأَكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَیَقُولُ رَبّی اَكْرَمَنِ»؛ یا او را با ثروت محترم میدارد و او میگوید: پروردگارم مرا گرامی داشت «وَ اَمّا اِذا مَاابْتَلیهُ فَقَدَرَ عَلَیْهِ رِزْقَهُ فَیَقُولُ رَبّی اَهانَنِ»؛ و یا او را با محدود كردن ثروت، امتحان میكند و او میگوید: پروردگارم مرا سبك شمرد. خداوند پس از طرح این دو بینش میفرماید: «كَلّا!»؛ این چنین نیست! «بَلْ لا تُكْرِمُونَ الْیَتیم وَ لا تَحاضُّونَ عَلی طَعامِ الْمِسْكین»؛ بلكه شما با ثروتتان باید وسیله اكرام یتیمان و اطعام مسكینان را فراهم كنید و نكردید، با این تصوّر كه فكر كردهاید خداوند شما را ثروتمند كرده تا شما را بزرگ بدارد. این فرهنگ، فرهنگ غلطی است كه فقر را نشانة خواری و غنا را نشانة بزرگی میداند. اگر میخواهید دریچة معارف اهلالبیت(ع) به روی قلبتان باز شود، باید از این نوع تحلیلهای تاریكِ دنیایی فاصله بگیرید.