تربیت
Tarbiat.Org

اصول کافی جلد 4
ابی‏جعفر محمد بن یعقوب کلینی مشهور به شیخ کلینی

باب عطسه و جوابى كه هنگام عطسه زدن كسى باید گفت‏

بَابُ الْعُطَاسِ وَ التَّسْمِیتِ
1- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سُلَیْمَانَ عَنْ جَرَّاحٍ الْمَدَائِنِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لِلْمُسْلِمِ عَلَى أَخِیهِ مِنَ الْحَقِّ أَنْ یُسَلِّمَ عَلَیْهِ إِذَا لَقِیَهُ وَ یَعُودَهُ إِذَا مَرِضَ وَ یَنْصَحَ لَهُ إِذَا غَابَ وَ یُسَمِّتَهُ إِذَا عَطَسَ یَقُولَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ لَا شَرِیكَ لَهُ وَ یَقُولَ لَهُ یَرْحَمُكَ اللَّهُ فَیُجِیبَهُ فَیَقُولَ لَهُ یَهْدِیكُمُ اللَّهُ وَ یُصْلِحُ بَالَكُمْ وَ یُجِیبَهُ إِذَا دَعَاهُ وَ یَتْبَعَهُ إِذَا مَاتَ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 471 روایة: 1@*@
ترجمه :
1- حضرت صادق (ع) فرمود: از حقوق مسلمان بر برادرش اینست كه چون باو برخورد كند سلامش كند، و چون بیمار شود بعیادتش رود، و چون پنهان شود (پشت سرش) براى او خیر خواهى كند: و چون عطسه زند و بگوید: «الحمد اللّه رب العالمین لا شریك له» باو بگوید: «یرحمك الله» او نیز در جواب این گوید: «یهدیكم اللّه و یصلح بالكم» و چون او را (بكارى یا بجائى) بخواند (و دعوتش كند) بپذیرد، و چون بمیرد تشییعش كند.
2- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا عَطَسَ الرَّجُلُ فَسَمِّتُوهُ وَ لَوْ كَانَ مِنْ وَرَاءِ جَزِیرَةٍ وَ فِی رِوَایَةٍ أُخْرَى وَ لَوْ مِنْ وَرَاءِ الْبَحْرِ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 471 روایة: 2@*@
ترجمه :
2- حضرت صادق (ع) فرمود: رسولخدا (ص) فرموده است: هرگاه كسى عطسه كرد جواب عطسه‏اش را بگوئید اگر چه از پس جزیره‏اى باشد. و در روایت دیگرى است كه: اگر چه از پس دریا باشد.
3- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ مُثَنًّى عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ یَزِیدَ وَ مُعَمَّرِ بْنِ أَبِی زِیَادٍ وَ ابْنِ رِئَابٍ قَالُوا كُنَّا جُلُوساً عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِذْ عَطَسَ رَجُلٌ فَمَا رَدَّ عَلَیْهِ أَحَدٌ مِنَ الْقَوْمِ شَیْئاً حَتَّى ابْتَدَأَ هُوَ فَقَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ أَ لَا سَمَّتُّمْ إِنَّ مِنْ حَقِّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ أَنْ یَعُودَهُ إِذَا اشْتَكَى وَ أَنْ یُجِیبَهُ إِذَا دَعَاهُ وَ أَنْ یَشْهَدَهُ إِذَا مَاتَ وَ أَنْ یُسَمِّتَهُ إِذَا عَطَسَ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 471 روایة: 3@*@
ترجمه :
3- اسحاق بن یزید و معمربن ابى‏زیاد و ابن رئاب گویند: ما در خدمت حضرت صادق (ع) نشسته بودیم كه مردى عطسه زد، پس هیچیك از آنمردم (كه آنجا بودند) جواب او را نگفتند تا اینكه آنحضرت شروع بسخن كرد و فرمود: سبحان اللّه چرا جواب عطسه‏اش را نگفتید؟ همانا از حقوق مسلمان اینست كه هرگاه بیمار شد عیادتش كنند، و چون دعوتى كرد بپذیرد، و چون بمیرد بر سر جنازه‏اش حاضر شوند، و چون عطسه زد جواب عطسه‏اش را بگویند.
4- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى قَالَ كُنْتُ عِنْدَ الرِّضَا ع فَعَطَسَ فَقُلْتُ لَهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْكَ ثُمَّ عَطَسَ فَقُلْتُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْكَ ثُمَّ عَطَسَ فَقُلْتُ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْكَ وَ قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِذَا عَطَسَ مِثْلُكَ نَقُولُ لَهُ كَمَا یَقُولُ بَعْضُنَا لِبَعْضٍ یَرْحَمُكَ اللَّهُ أَوْ كَمَا نَقُولُ قَالَ نَعَمْ أَ لَیْسَ تَقُولُ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ قُلْتُ بَلَى قَالَ ارْحَمْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ قَالَ بَلَى وَ قَدْ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ رَحِمَهُ وَ إِنَّمَا صَلَوَاتُنَا عَلَیْهِ رَحْمَةٌ لَنَا وَ قُرْبَةٌ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 471 روایة: 4@*@
ترجمه :
4- صفوان بن یحیى گوید: در خدمت حضرت رضا علیه السلام بودم پس آنحضرت عطسه زد، من باو گفتم: «صلى اللّه علیك» دوباره عطسه زد من گفتم: «صلى اللّه علیك» براى سومین بار عطسه زد و من گفتم: «صلى اللّه علیك» و عرض كردم: اگر مانند شما (امام معصومى) عطسه زد همانطور كه ما بهم میگوئیم «یرحمك الله» آنطور بگوئیم یا اینطور كه من میگویم؟ فرمود: چرا مگر نمیگوئى: «صلى اللّه على محمد و آله»؟ عرضكردم: چرا، فرمود: (تو میگوئى)؟ «ارحم محمداً و آل محمد» (یعنى پس از آنكه میگوئى: «صلى اللّه على محمد و آله»، دنبالش میگوئى: «ارحم محمداً و آل محمد» و این هر دو طلب رحمت است بدو لفظ: یكى بلفظ «یرحمك الله» و دیگر بلفظ «ارحم محمداً و آل محمد» از فیض ره -) سپس فرمود: آرى محققاً خداوند بر محمد صلوات و رحمت فرستاده و جز این نیست كه صلوات ما بر او براى ما رحمت و تقرب بخدا است.
شرح:
یعنى باكى نیست هر كدام یك از این دو لفظ را بگوئى زیرا هر دو بمعناى طلب رحمت خداوند است و محتمل است معناى فرمایش امام علیه السلام این باشد كه «صلى اللّه علیك» بهمان معناى «ارحم محمداً و آل محمد» است كه آنهم از لحاظ معنا بازگشتش به «یرحمك الله» است پس هر دو لفظ داراى یك معنى است.
5- عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِی نَصْرٍ قَالَ سَمِعْتُ الرِّضَا ع یَقُولُ التَّثَاؤُبُ مِنَ الشَّیْطَانِ وَ الْعَطْسَةُ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 472 روایة: 5@*@
ترجمه :
5- احمد بن محمد بن ابى‏نصر گوید: از حضرت رضا علیه السلام شنیدم كه میفرمود: دهن دره از شیطان است و عطسه از خداى عزوجل است.
شرح:
مجلسى (ره) گوید: اینكه دهن دره را از جانب شیطان دانسته براى آنست كه دهن دره بواسطه سنگینى بدن و پرى شكم و سستى و میل آن بخواب است، و مقصود حضرت بازداشت مردمان است از آنچه باعث پدید آمدن دهن دره است مانند پرخورى و سیرى و مانند اینها كه انسان را از طاعات سنگین كند و از انجام خیرات كسل نماید، و فیض (ره) گوید: جهتش اینست كه پیدایش آن از غفلتى است كه از واگذاردن خداوند شخص را بحال خود پدید آمده، زیرا كه چون خداوند بنده را بحال خود گذارد از یاد خدا غافل شود (و نشانه‏اش دهن دره است) و اما وجه اینكه عطسه از طرف خدا است این است كه اوست كه بنده‏اش را وادار بعطسه كرده تا آن بنده هنگام زدن عطسه بیاد خدا افتد، و ذكر او را بگوید و این معانى است كه از حدیث آینده استفاده شود.
6- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ أَبِی حَمَّادٍ قَالَ سَأَلْتُ الْعَالِمَ ع عَنِ الْعَطْسَةِ وَ مَا الْعِلَّةُ فِی الْحَمْدِ لِلَّهِ عَلَیْهَا فَقَالَ إِنَّ لِلَّهِ نِعَماً عَلَى عَبْدِهِ فِی صِحَّةِ بَدَنِهِ وَ سَلَامَةِ جَوَارِحِهِ وَ إِنَّ الْعَبْدَ یَنْسَى ذِكْرَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَى ذَلِكَ وَ إِذَا نَسِیَ أَمَرَ اللَّهُ الرِّیحَ فَتَجَاوَزَ فِی بَدَنِهِ ثُمَّ یُخْرِجُهَا مِنْ أَنْفِهِ فَیَحْمَدُ اللَّهَ عَلَى ذَلِكَ فَیَكُونُ حَمْدُهُ عِنْدَ ذَلِكَ شُكْراً لِمَا نَسِیَ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 472 روایة: 6@*@
ترجمه :
6- صالح بن ابى حماد گوید: از حضرت موسى بن جعفر علیه السلام از عطسه و سراینكه دنبالش حمد خدا را باید كرد پرسیدم؟ فرمود: همانا براى خدا بر بنده‏اش نعمتهائى است كه سلامتى بدو و اعضاى او و تندرستیش، و بدرستى كه بنده خداى عزوجل را از یاد ببرد و درباره این نعمتها فراموشش كند، و چون خدا را فراموش كند خداوند به باد دستور دهد كه در تنش بگذرد و از بینى او بیرون آید تا خدا را بر آن حمد كند، پس حمد او در آن هنگام شكرى است براى آنچه فراموش كرده است.
7- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ یُونُسَ عَنْ دَاوُدَ بْنِ الْحُصَیْنِ قَالَ كُنَّا عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَأَحْصَیْتُ فِی الْبَیْتِ أَرْبَعَةَ عَشَرَ رَجُلًا فَعَطَسَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فَمَا تَكَلَّمَ أَحَدٌ مِنَ الْقَوْمِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَ لَا تُسَمِّتُونَ أَ لَا تُسَمِّتُونَ مِنْ حَقِّ الْمُؤْمِنِ عَلَى الْمُؤْمِنِ إِذَا مَرِضَ أَنْ یَعُودَهُ وَ إِذَا مَاتَ أَنْ یَشْهَدَ جَنَازَتَهُ وَ إِذَا عَطَسَ أَنْ یُسَمِّتَهُ أَوْ قَالَ یُشَمِّتَهُ وَ إِذَا دَعَاهُ أَنْ یُجِیبَهُ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 473 روایة: 7@*@
ترجمه :
7- داود بن حصین گوید: نزد حضرت صادق علیه السلام بودیم و من شمردم چهارده نفر در آن اطاق بودند پس حضرت صادق علیه السلام عطسه زد و یكنفر از آنگروه سخنى نگفت، حضرت صادق (ع) فرمود: آیا جواب عطسه را ندهید؟ آیا جواب عطسه را نگوئید؟ از حقوق مؤمن بر مؤمن اینست كه چون بیمار شد عیادتش كند، و چون بمیرد بر سر جنازه‏اش حاضر شود، و چون عطسه زند جواب عطسه‏اش بگوید، و چون او را دعوت كند بپذیرد.
8- أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع نِعْمَ الشَّیْ‏ءُ الْعَطْسَةُ تَنْفَعُ فِی الْجَسَدِ وَ تُذَكِّرُ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قُلْتُ إِنَّ عِنْدَنَا قَوْماً یَقُولُونَ لَیْسَ لِرَسُولِ اللَّهِ ص فِی الْعَطْسَةِ نَصِیبٌ فَقَالَ إِنْ كَانُوا كَاذِبِینَ فَلَا نَالَهُمْ شَفَاعَةُ مُحَمَّدٍ ص‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 473 روایة: 8@*@
ترجمه :
8- جابر گوید: حضرت باقر علیه السلام فرمود: چه چیز خوبى است عطسه زدن، براى بدن سودمند است، و خداى عزوجل را نیز بیاد انسان آورد، من عرض كردم: نزد ما مردمانى هستند كه میگویند: رسولخدا (ص) از عطسه بهره‏اى ندارد (و عطسه نمیزند)؟ فرمود: اگر دروغ گویند شفاعت محمد (ص) به آنها نرسد.
9- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ قَالَ عَطَسَ رَجُلٌ عِنْدَ أَبِی جَعْفَرٍ ع فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ فَلَمْ یُسَمِّتْهُ أَبُو جَعْفَرٍ ع وَ قَالَ نَقَصَنَا حَقَّنَا ثُمَّ قَالَ إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ فَلْیَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ قَالَ فَقَالَ الرَّجُلُ فَسَمَّتَهُ أَبُو جَعْفَرٍ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 473 روایة: 9@*@
ترجمه :
9- ابن ابى عمر از برخى از اصحابش حدیث كند كه گفت: مردى در خدمت حضرت باقر علیه السلام عطسه زد و گفت: «الحمدلله» حضرت باقر علیه السلام جواب عطسه او را نداد و فرمود: از حق ما كاست سپس فرمود: چون یكى از شماها عطسه كرد بگوید: «الحمد لله رب العالمین و صلى اللّه على محمد و أهل بیته» گوید: پس آنمرد آنچنان گفت و حضرت نیز جواب عطسه او را داد. (یعنى باو فرمود: یرحمك الله).
10- عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ الْبَصْرِیِّ عَنِ الْفُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع إِنَّ النَّاسَ یَكْرَهُونَ الصَّلَاةَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فِی ثَلَاثَةِ مَوَاطِنَ عِنْدَ الْعَطْسَةِ وَ عِنْدَ الذَّبِیحَةِ وَ عِنْدَ الْجِمَاعِ فَقَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع مَا لَهُمْ وَیْلَهُمْ نَافَقُوا لَعَنَهُمُ اللَّهُ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 474 روایة: 10@*@
ترجمه :
10- فضیل بن یسار گوید: بحضرت باقر علیه السلام عرض كردم: مردم در سه جا صلوات بر محمد و آلش را بد دادند: یك هنگام عطسه، و دیگر هنگام سر بریدن حیوانات، و سوم در هنگام جماع، حضرت باقر علیه السلام فرمود: چه شده است آنها را؟ واى بر آنها، نفاق كردند، خدا لعنتشان كند.
11- عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِی خَلَفٍ قَالَ كَانَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِذَا عَطَسَ فَقِیلَ لَهُ یَرْحَمُكَ اللَّهُ قَالَ یَغْفِرُ اللَّهُ لَكُمْ وَ یَرْحَمُكُمْ وَ إِذَا عَطَسَ عِنْدَهُ إِنْسَانٌ قَالَ یَرْحَمُكَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 474 روایة: 11@*@
ترجمه :
11- سعد بن ابى خلف گوید: حضرت باقر علیه السلام هرگاه عطسه میزد و باو میگفتند: «یرحمك الله» حضرت مى‏فرمود: «یغفراللّه لكم و یرحمكم» و هرگاه كسى نزد او عطسه میزد حضرت میفرمود: «یرحمك اللّه عزوجل».
12- عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ أَوْ غَیْرِهِ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ عَطَسَ غُلَامٌ لَمْ یَبْلُغِ الْحُلُمَ عِنْدَ النَّبِیِّ ص فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ ص بَارَكَ اللَّهُ فِیكَ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 474 روایة: 12@*@
ترجمه :
12- حضرت صادق (ع) فرمود: پسر بچه‏اى كه بحد بلوغ نرسیده بود نزد پیغمبر صلى اللّه علیه و آله عطسه زد و پس از آن گفت: «الحمد لله» پیغمبر صلى اللّه علیه و آله باو فرمود: «بارك اللّه فیك».
13- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ إِذَا عَطَسَ الرَّجُلُ فَلْیَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ لَا شَرِیكَ لَهُ وَ إِذَا سَمَّتَ الرَّجُلُ فَلْیَقُلْ یَرْحَمُكَ اللَّهُ وَ إِذَا رَدَدْتَ فَلْیَقُلْ یَغْفِرُ اللَّهُ لَكَ وَ لَنَا فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص سُئِلَ عَنْ آیَةٍ أَوْ شَیْ‏ءٍ فِیهِ ذِكْرُ اللَّهِ فَقَالَ كُلُّمَا ذُكِرَ اللَّهُ فِیهِ فَهُوَ حَسَنٌ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 474 روایة: 13@*@
ترجمه :
13- محمد بن مسلم از حضرت باقر علیه السلام حدیث كند كه فرمود: هرگاه مردى عطسه زد دنبالش بگوید:«الحمد لله (رب العالمین) لاشریك له» و كسى كه مى‏خواهد جواب عطسه را بدهد بگوید «یرحمك الله» و چون (شخصى كه عطسه زده) بخواهد جواب او را بدهد بگوید: «یغفر اللّه لك و لنا» زیرا از رسولخدا (ص) از آیه‏هاى یا چیزى كه در آن ذكر خدا باشد پرسش شد (كه آیا در چنین جائى آیه‏اى یا ذكر مخصوصى باید گفت؟) فرمود: هر جمله‏ایكه در آن ذكر خدا باشد نیكو است.
14- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ نُعَیْمٍ عَنْ مِسْمَعِ بْنِ عَبْدِ الْمَلِكِ قَالَ عَطَسَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ثُمَّ جَعَلَ إِصْبَعَهُ عَلَى أَنْفِهِ فَقَالَ رَغِمَ أَنْفِی لِلَّهِ رَغْماً دَاخِراً
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 475 روایة: 14@*@
ترجمه :
14- مسمع بن عبدالملك گوید: حضرت صادق (ع) عطسه زد پس فرمود: «الحمدلله رب العالمین» سپس انگشتش را بر بینى نهاد و فرمود: «رغم انفى لله رغماً داخراً» (یعنى بینى من براى خدا بزبونى بر خاك است).
15- أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ النَّضْرِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مَرْوَانَ رَفَعَهُ قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع مَنْ قَالَ إِذَا عَطَسَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ عَلَى كُلِّ حَالٍ لَمْ یَجِدْ وَجَعَ الْأُذُنَیْنِ وَ الْأَضْرَاسِ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 475 روایة: 15@*@
ترجمه :
15- امیرالمؤمنین علیه السلام در حدیث مرفوعى فرمود: هركس چون عطسه كند دنبال آن بگوید: «الحمد لله رب العالمین على كل حال» درد گوش و دندان نبیند.
16- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ أَوْ غَیْرِهِ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ فِی وَجَعِ الْأَضْرَاسِ وَ وَجَعِ الآذَانِ إِذَا سَمِعْتُمْ مَنْ یَعْطِسُ فَابْدَءُوهُ بِالْحَمْدِ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 475 روایة: 16@*@
ترجمه :
16- حضرت صادق (ع) فرمود: درباره درد دندان و گوش هرگاه شنیدید كسى عطسه زد با حمد خدا با او سخن گوئید.
17- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ صَالِحِ بْنِ السِّنْدِیِّ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ عُثْمَانَ عَنْ أَبِی أُسَامَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مَنْ سَمِعَ عَطْسَةً فَحَمِدَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ صَلَّى عَلَى النَّبِیِّ ص وَ أَهْلِ بَیْتِهِ لَمْ یَشْتَكِ عَیْنَیْهِ وَ لَا ضِرْسَهُ ثُمَّ قَالَ إِنْ سَمِعْتَهَا فَقُلْهَا وَ إِنْ كَانَ بَیْنَكَ وَ بَیْنَهُ الْبَحْرُ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 475 روایة: 17@*@
ترجمه :
17- ابواسامه گوید: حضرت صادق (ع) فرمود: هر كه صداى عطسه‏اى را بشنود پس خداى عزوجل را حمد گوید و بر پیغمبرى (ص) و خاندانش صلوات بفرستد، درد چشم و دندان نبیند، سپس فرمود: اگر آنرا شنیدى ذكر (حمد و صلوات) را بگو اگر چه میان تو و آن (كس كه عطسه زده) دریا فاصله باشد.
18- أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنِ ابْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ عَطَسَ رَجُلٌ نَصْرَانِیٌّ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقَالَ لَهُ الْقَوْمُ هَدَاكَ اللَّهُ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فَقُولُوا یَرْحَمُكَ اللَّهُ فَقَالُوا لَهُ إِنَّهُ نَصْرَانِیٌّ فَقَالَ لَا یَهْدِیهِ اللَّهُ حَتَّى یَرْحَمَهُ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 475 روایة: 18@*@
ترجمه :
18- ابن ابى نجران از برخى از شیعیان حدیث كند كه گفت: مردى نصرانى نزد حضرت صادق علیه السلام عطسه زد مردم باو گفتند: «هداك الله» (یعنى خدا هدایتت كند) حضرت صادق علیه السلام فرمود: (بگوئید) «یرحمك الله) عرضكردند: او نصرانى است؟ تا حد باو رحم نكند هدایتش نفرماید.
19- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا عَطَسَ الْمَرْءُ الْمُسْلِمُ ثُمَّ سَكَتَ لِعِلَّةٍ تَكُونُ بِهِ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ عَنْهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ فَإِنْ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ یَغْفِرُ اللَّهُ لَكَ قَالَ وَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الْعُطَاسُ لِلْمَرِیضِ دَلِیلُ الْعَافِیَةِ وَ رَاحَةٌ لِلْبَدَنِ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 476 روایة: 19@*@
ترجمه :
19- حضرت صادق (ع) فرمود: رسولخدا (ص) فرمود: هرگاه مرد مسلمانى عطسه زند و بواسطه دردى كه دارد خاموش ماند (و دنبالش نتواند الحمدلله رب العالمین بگوید) فرشتگان بجاى او گویند: «الحمد لله رب العالمین» فرشتگان گویند «یغفر اللّه لك» فرمود: و رسولخدا (ص) فرموده: عطسه براى بیمار نشانه بهبودى و آسودگى بدن اوست.
20- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَى عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ یَزِیدَ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ عَبْدِ الصَّمَدِ بْنِ بَشِیرٍ عَنْ حُذَیْفَةَ بْنِ مَنْصُورٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ الْعُطَاسُ یَنْفَعُ فِی الْبَدَنِ كُلِّهِ مَا لَمْ یَزِدْ عَلَى الثَّلَاثِ فَإِذَا زَادَ عَلَى الثَّلَاثِ فَهُوَ دَاءٌ وَ سُقْمٌ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 476 روایة: 20@*@
ترجمه :
20- و نیز امام صادق علیه السلام فرمود: عطسه براى همه تن سودمند است اگر از سه تا نگذرد و چون از سه تا بگذرد آن درد و بیمارى است.
21- أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْكُوفِیُّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ عَمِّهِ یَعْقُوبَ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی بَكْرٍ الْحَضْرَمِیِّ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْواتِ لَصَوْتُ الْحَمِیرِ قَالَ الْعَطْسَةُ الْقَبِیحَةُ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 476 روایة: 21@*@
ترجمه :
21- ابوبكر حضر مى‏گوید: از حضرت صادق علیه السلام پرسیدم از گفتار خداى عزوجل (كه فرماید) «براستى ناخوش‏ترین آوازها بانگ خران است» (سوره لقمان آیه 19) فرمود: عطسه ناهموار است.
22- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ عَطَسَ ثُمَّ وَضَعَ یَدَهُ عَلَى قَصَبَةِ أَنْفِهِ ثُمَّ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الْحَمْدُ لِلَّهِ حَمْداً كَثِیراً كَمَا هُوَ أَهْلُهُ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ خَرَجَ مِنْ مَنْخِرِهِ الْأَیْسَرِ طَائِرٌ أَصْغَرُ مِنَ الْجَرَادِ وَ أَكْبَرُ مِنَ الذُّبَابِ حَتَّى یَسِیرَ تَحْتَ الْعَرْشِ یَسْتَغْفِرُ اللَّهَ لَهُ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 476 روایة: 22@*@
ترجمه :
22- حضرت صادق (ع) فرمود: هر كه عطسه زند سپس دستش را بر استخوان تیغه بینى نهد و بگوید: «الحمد لله رب العالمین (الحمد لله) حمداً كثیراً كما هواهله وصلى اللّه على محمد النبى و آله و سلم» از سوراخ چپ بینى او پرنده‏اى كوچكتر از ملخ و بزرگتر از مگس بیرون آید و برود تا بزیر عرش رسد و تا روز قیامت براى او استغفار كند.
23- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ رَوَاهُ عَنْ رَجُلٍ مِنَ الْعَامَّةِ قَالَ كُنْتُ أُجَالِسُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع فَلَا وَ اللَّهِ مَا رَأَیْتُ مَجْلِساً أَنْبَلَ مِنْ مَجَالِسِهِ قَالَ فَقَالَ لِی ذَاتَ یَوْمٍ مِنْ أَیْنَ تَخْرُجُ الْعَطْسَةُ فَقُلْتُ مِنَ الْأَنْفِ فَقَالَ لِی أَصَبْتَ الْخَطَأَ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مِنْ أَیْنَ تَخْرُجُ فَقَالَ مِنْ جَمِیعِ الْبَدَنِ كَمَا أَنَّ النُّطْفَةَ تَخْرُجُ مِنْ جَمِیعِ الْبَدَنِ وَ مَخْرَجُهَا مِنَ الْإِحْلِیلِ ثُمَّ قَالَ أَ مَا رَأَیْتَ الْإِنْسَانَ إِذَا عَطَسَ نُفِضَ أَعْضَاؤُهُ وَ صَاحِبُ الْعَطْسَةِ یَأْمَنُ الْمَوْتَ سَبْعَةَ أَیَّامٍ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 477 روایة: 23@*@
ترجمه :
23- مردى از عامه گوید: من با امام صادق علیه السلام نشست و برخاست داشتم و بخدا سوگند مجلسى گرامى‏تر از مجلسهاى او ندیدم، گوید: روز آنحضرت بمن فرمود: عطسه از كجا بیرون آید؟ گفتم: از بینى، فرمود: بخطا رفتى، گفتم: قربانت از كجا بیرون آید؟ فرمود: از همه بدن چنانچه منى از همه بدن بیرون آید گرچه از احلیل (یعنى آلت مردى) خارج شود، سپس فرمود، آیا نبینى كه چون انسان عطسه زند همه اعضاء بدنش تكان خورد؟ و كسیكه عطسه میزند هفت روز از مرگ در امان است.
24- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص تَصْدِیقُ الْحَدِیثِ عِنْدَ الْعُطَاسِ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 477 روایة: 24@*@
ترجمه :
24- حضرت صادق (ع) فرمود: رسول خدا صلى اللّه علیه و آله فرموده: نشانه راستگوئى عطسه است.
25- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا كَانَ الرَّجُلُ یَتَحَدَّثُ بِحَدِیثٍ فَعَطَسَ عَاطِسٌ فَهُوَ شَاهِدُ حَقٍ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 477 روایة: 25@*@
ترجمه :
25- و نیز فرمود صلى اللّه علیه و آله هرگاه مردى حدیثى گوید و كسى عطسه زند آن گواه درستى آن حدیث باشد.
26- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِیِّ عَنِ ابْنِ الْقَدَّاحِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص تَصْدِیقُ الْحَدِیثِ عِنْدَ الْعُطَاسِ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 477 روایة: 26@*@
ترجمه :
26- حضرت صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا صلى اللّه علیه و آله فرموده: نشانه راستگوئى عطسه است.
27- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَسِّنِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ إِذَا عَطَسَ الرَّجُلُ ثَلَاثاً فَسَمِّتْهُ ثُمَّ اتْرُكْهُ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 477 روایة: 27@*@
ترجمه :
27- حضرت باقر علیه السلام فرمود: هرگاه مردى عطسه زد تا سه بار جواب او را بگو و سپس او را رها كن (یعنى حقى كه در این باره دارد در بار سوم ادا شود و از آن كه گذشت جواب ندارد).