تربیت
Tarbiat.Org

اصول کافی جلد 4
ابی‏جعفر محمد بن یعقوب کلینی مشهور به شیخ کلینی

باب دعا در هنگام حفظ قرآن

بَابُ الدُّعَاءِ فِی حِفْظِ الْقُرْآنِ
1- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ تَقُولُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ وَ لَمْ یَسْأَلِ الْعِبَادُ مِثْلَكَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ نَبِیِّكَ وَ رَسُولِكَ وَ إِبْرَاهِیمَ خَلِیلِكَ وَ صَفِیِّكَ وَ مُوسَى كَلِیمِكَ وَ نَجِیِّكَ وَ عِیسَى كَلِمَتِكَ وَ رُوحِكَ وَ أَسْأَلُكَ بِصُحُفِ إِبْرَاهِیمَ وَ تَوْرَاةِ مُوسَى وَ زَبُورِ دَاوُدَ وَ إِنْجِیلِ عِیسَى وَ قُرْآنِ مُحَمَّدٍ ص وَ بِكُلِّ وَحْیٍ أَوْحَیْتَهُ وَ قَضَاءٍ أَمْضَیْتَهُ وَ حَقٍّ قَضَیْتَهُ وَ غَنِیٍّ أَغْنَیْتَهُ وَ ضَالٍّ هَدَیْتَهُ وَ سَائِلٍ أَعْطَیْتَهُ وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَى اللَّیْلِ فَأَظْلَمَ وَ بِاسْمِكَ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَى النَّهَارِ فَاسْتَنَارَ وَ بِاسْمِكَ الَّذِی وَضَعْتَهُ عَلَى الْأَرْضِ فَاسْتَقَرَّتْ وَ دَعَمْتَ بِهِ السَّمَاوَاتِ فَاسْتَقَلَّتْ وَ وَضَعْتَهُ عَلَى الْجِبَالِ فَرَسَتْ وَ بِاسْمِكَ الَّذِی بَثَثْتَ بِهِ الْأَرْزَاقَ وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِی تُحْیِی بِهِ الْمَوْتَى وَ أَسْأَلُكَ بِمَعَاقِدِ الْعِزِّ مِنْ عَرْشِكَ وَ مُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ كِتَابِكَ أَسْأَلُكَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَرْزُقَنِی حِفْظَ الْقُرْآنِ وَ أَصْنَافَ الْعِلْمِ وَ أَنْ تُثَبِّتَهَا فِی قَلْبِی وَ سَمْعِی وَ بَصَرِی وَ أَنْ تُخَالِطَ بِهَا لَحْمِی وَ دَمِی وَ عِظَامِی وَ مُخِّی وَ تَسْتَعْمِلَ بِهَا لَیْلِی وَ نَهَارِی بِرَحْمَتِكَ وَ قُدْرَتِكَ فَإِنَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِكَ یَا حَیُّ یَا قَیُّومُ قَالَ وَ فِی حَدِیثٍ آخَرَ زِیَادَةُ وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الَّذِی دَعَاكَ بِهِ عِبَادُكَ الَّذِینَ اسْتَجَبْتَ لَهُمْ وَ أَنْبِیَاؤُكَ فَغَفَرْتَ لَهُمْ وَ رَحِمْتَهُمْ وَ أَسْأَلُكَ بِكُلِّ اسْمٍ أَنْزَلْتَهُ فِی كُتُبِكَ وَ بِاسْمِكَ الَّذِی اسْتَقَرَّ بِهِ عَرْشُكَ وَ بِاسْمِكَ الْوَاحِدِ الْأَحَدِ الْفَرْدِ الْوَتْرِ الْمُتَعَالِ الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْكَانَ كُلَّهَا الطَّاهِرِ الطُّهْرِ الْمُبَارَكِ الْمُقَدَّسِ الْحَیِّ الْقَیُّومِ نُورِ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ الْكَبِیرِ الْمُتَعَالِ وَ كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ بِالْحَقِّ وَ كَلِمَاتِكَ التَّامَّاتِ وَ نُورِكَ التَّامِّ وَ بِعَظَمَتِكَ وَ أَرْكَانِكَ‏
وَ قَالَ فِی حَدِیثٍ آخَرَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَرَادَ أَنْ یُوعِیَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْقُرْآنَ وَ الْعِلْمَ فَلْیَكْتُبْ هَذَا الدُّعَاءَ فِی إِنَاءٍ نَظِیفٍ بِعَسَلٍ مَاذِیٍّ ثُمَّ یَغْسِلُهُ بِمَاءِ الْمَطَرِ قَبْلَ أَنْ یَمَسَّ الْأَرْضَ وَ یَشْرَبُهُ ثَلَاثَةَ أَیَّامٍ عَلَى الرِّیقِ فَإِنَّهُ یَحْفَظُ ذَلِكَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 366 روایة: 1@*@
ترجمه :
1- ابان بن تغلب گوید: حضرت صادق (ع) فرمود: مى‏گوئى (این دعا را كه ترجمه‏اش چنین است): «بار خدایا من از تو خواهم باینكه بندگان از چون توئى خواهش نكنند خواهم به حق محمد پیغمبر و رسولت و به حق ابراهیم خلیل خود و برگزیده‏ات و به حق موسى هم سخنت و هم رازت، و بحق عیسى كلمه‏ات و روحت، و از تو خواهم به حق صحف ابراهیم و تورات موسى و زبور داود و انجیل عیسى و قرآن محمد (ص) و بهر وحییكه فرستادى و به حق هر آن حكمیكه آنرا گذرا فرمودى، و هر آن حقیكه بدان حكم فرمودى، و هر بى نیازى كه توانگرش كردى و هر گمراهى كه راهنمائیش كردى، و هر خواهنده‏اى كه بدو عطا فرمودى، و از تو خواهم بدان نامت كه بر شب نهادى پس تاریك شد، و بدان نامت كه بر روز نهادى پس روشن گشت. و بدان نامت كه بر زمین نهادى پس آرامش گرفت، و با آن آسمانها را ستون زدى و استوار شدند، و بدان نامت كه بر كوهها نهادى و مستقر شدند، و بدان نامت كه روزیها را بدان پراكنده كردى، و از تو خواهم بدان نامت كه مردگان را بدان زنده سازى، و از تو خواهم بدان چه مركز انعقاد عزت عرشت شد، و آخرین رحمتى كه از كتابت (قرآن یا لوح محفوظ) آشكار گردد، از تو خواهم كه بر محمد و آلش رحمت فرستى و حفظ قرآن و انواع دانش را به من روزى كن، و اینكه آنها را در دل و گوش و چشمم پا برجا كنى، و با گوشت و خون و استخوان و مغز من آنها را بیامیزى، و شب و روز مرا از رحمت و قدرت خودت بدانها بكار اندازى، زیرا كه نه جنبشى و نه توانائى بجز تو نیست اى زنده و پاینده».
گوید: و در حدیث دیگر اضافه دارد (كه ترجمه آن اضافه نیز اینست):
«و از تو خواهم بدان نامت كه بندگانى كه دعایشان را باجابت رساندى بدان ترا خواندند، و پیمبرانت بدان ترا خواندند كه آنها را آمرزیدى و بدانها ترحم كردى، و از تو خواهم بهر نامى كه در كتابهایت فرو فرستادى، و بدان نامت كه عرش تو بدان پابرجا شد، و به نامت واحد، احد، فرد، وتر، متعال، آنكه همه اركان را (عرش یا آسمانها و زمینها و جز آن را) پر كرده و پاك، پاكیزه، مبارك مقدس، حى، قیوم، روشنى آسمانها و زمین، رحمن، رحیم، كبیر متعال، و (از تو خواهم) به حق كتابت كه به حق و راستى فرود آمده و كلمات نامه‏ات و نور نام تو، و به عظمت و اركانت».
و گوید: در حدیث دیگرى است كه رسول خدا (ص) فرمود: هر كس بخواهد كه خداوند عزوجل قرآن و دانش را در دل او نهد این دعا را (كه گذشت) با عمل سفید در ظرف پاكى بنویسد سپس آن را با آب بارانیكه به زمین نرسیده باشد بشوید، و سه روز ناشتا بخورد كه ان شاءاللّه قرآن را حفظ كند.
2- عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى رَفَعَهُ إِلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص أُعَلِّمُكَ دُعَاءً لَا تَنْسَى الْقُرْآنَ اللَّهُمَّ ارْحَمْنِی بِتَرْكِ مَعَاصِیكَ أَبَداً مَا أَبْقَیْتَنِی وَ ارْحَمْنِی مِنْ تَكَلُّفِ مَا لَا یَعْنِینِی وَ ارْزُقْنِی حُسْنَ الْمَنْظَرِ فِیمَا یُرْضِیكَ عَنِّی وَ أَلْزِمْ قَلْبِی حِفْظَ كِتَابِكَ كَمَا عَلَّمْتَنِی وَ ارْزُقْنِی أَنْ أَتْلُوَهُ عَلَى النَّحْوِ الَّذِی یُرْضِیكَ عَنِّی اللَّهُمَّ نَوِّرْ بِكِتَابِكَ بَصَرِی وَ اشْرَحْ بِهِ صَدْرِی وَ فَرِّحْ بِهِ قَلْبِی وَ أَطْلِقْ بِهِ لِسَانِی وَ اسْتَعْمِلْ بِهِ بَدَنِی وَ قَوِّنِی عَلَى ذَلِكَ وَ أَعِنِّی عَلَیْهِ إِنَّهُ لَا مُعِینَ عَلَیْهِ إِلَّا أَنْتَ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ‏
قَالَ وَ رَوَاهُ بَعْضُ أَصْحَابِنَا عَنْ وَلِیدِ بْنِ صَبِیحٍ عَنْ حَفْصٍ الْأَعْوَرِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 368 روایة: 2@*@
ترجمه :
2- حماد در حدیث مرفوعى از امیرالمؤمنین حدیث كند كه فرمود: رسول خدا (ص) (به من) فرمود: به تو بیاموزم دعائى كه قرآن را فراموش نكنى (و آن دعا اینست) «اللهم ارحمنى بترك معاصیك ابداً ما ابقیتنى و ارحمنى من تكلف ما لا یعنینى و ارزقنى حسن المنظر فیما یرضیك عنى والزم قلبى حفظ كتابك كما علمتنى و ارزقنى ان اتلوه على النحو الذى یرضیك عنى، اللهم نور بكتابك بصرى و اشرح به صدورى و فرح به قلبى و اطلق به لسانى و استعمل به بدنى، و قونى على ذلك و اعنى علیه انه لا معین علیه الا انت، لا اله الا انت». و همین حدیث را بسند دیگر از حضرت صادق (ع) روایت كرده‏اند.