تربیت
Tarbiat.Org

اصول کافی جلد 4
ابی‏جعفر محمد بن یعقوب کلینی مشهور به شیخ کلینی

باب تسبیح سبحان اللّه گفتن و تهلیل لا اله الا اللّه گفتن و تكبیر اللّه اكبر گفتن

بَابُ التَّسْبِیحِ وَ التَّهْلِیلِ وَ التَّكْبِیرِ
1- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ وَ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ جَمِیعاً عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ جَاءَ الْفُقَرَاءُ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ الْأَغْنِیَاءَ لَهُمْ مَا یُعْتِقُونَ وَ لَیْسَ لَنَا وَ لَهُمْ مَا یَحُجُّونَ وَ لَیْسَ لَنَا وَ لَهُمْ مَا یَتَصَدَّقُونَ وَ لَیْسَ لَنَا وَ لَهُمْ مَا یُجَاهِدُونَ وَ لَیْسَ لَنَا فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ كَبَّرَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ مِائَةَ مَرَّةٍ كَانَ أَفْضَلَ مِنْ عِتْقِ مِائَةِ رَقَبَةٍ وَ مَنْ سَبَّحَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ كَانَ أَفْضَلَ مِنْ سِیَاقِ مِائَةِ بَدَنَةٍ وَ مَنْ حَمِدَ اللَّهَ مِائَةَ مَرَّةٍ كَانَ أَفْضَلَ مِنْ حُمْلَانِ مِائَةِ فَرَسٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بِسُرُجِهَا وَ لُجُمِهَا وَ رُكُبِهَا وَ مَنْ قَالَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مِائَةَ مَرَّةٍ كَانَ أَفْضَلَ النَّاسِ عَمَلًا ذَلِكَ الْیَوْمَ إِلَّا مَنْ زَادَ قَالَ فَبَلَغَ ذَلِكَ الْأَغْنِیَاءَ فَصَنَعُوهُ قَالَ فَعَادَ الْفُقَرَاءُ إِلَى النَّبِیِّ ص فَقَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ قَدْ بَلَغَ الْأَغْنِیَاءَ مَا قُلْتَ فَصَنَعُوهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 267 روایة: 1@*@
ترجمه :
1- هشام بن سالم و أبى‏ابوب خزاز هر دو از حضرت صادق (ع) حدیث كنند كه فرمود: فقرا و مستمندان خدمت رسول خدا (ص) آمدند و عرضكردند: اى رسول خدا (ص)، همانا اغنیاء و توانگران (آن اندازه مال) دارند كه بنده آزاد كنند و ما نداریم؟ (و همچنین) دارند كه حج كنند و ما نداریم، و (نیز) دارند چیزیكه صدقه دهند و ما نداریم (و هم) دارند كه چیزى بدان جهاد كنند و ما نداریم (و در نتیجه ما بواسطه ندارى از ثواب این اعمال محروم و بى‏بهره هستیم؟) پس رسول خدا (ص) (در پاسخشان) فرمود: هر كه صد بار «اللّه اكبر» بگوید بهتر است از آزاد كردن صد بنده، و هر كه صد بار «سبحان الله» بگوید بهتر است از راندن صد شتر (براى قربانى كردن در حج) و هر كه خدا را صد بار حمد گوید بهتر است از فرستادن صد اسب با زین و لجام و سوار آن در راه خدا (براى جهاد) و هر كه صدبار بگوید: «لا اله الا الله» در آن روز از نظر عمل بهترین مردم است مگر (از) كسیكه زیادتر گفته باشد، (حضرت صادق (ع)) فرمود: این خبر بگوش اغنیاء رسید آنها (آنچه پیغمبر (ص) فرموده بود) بكار بستند، فرمود: پس فقراء دوباره نزد رسول خدا (ص) باز گشتند و عرضكردند: اى رسول خدا (ص) آنچه فرمودید بگوش اغنیاء رسید و آنان (نیز) بكار بستند (اما اكنون هر دو ثواب را دریافت كنند؟) فرمود: این فضل خدا است بهر كه خواهد دهد.
توضیح:
مجلسى (ره) گوید: ظاهر این حدیث آنست كه فقرا در فضیلت باغنیاء نرسند با اینكه ثواب فقر و صبر آنها بر فقر بسیار بزرگ است چنانچه در اخبار زیادى گذشت، و اخبارى نیز بود كه دلالت داشت بر انیكه هر كه كار خیرى را آرزو كند و برایش فراهم نگردد خداى كریم ثواب آنرا باو عطا فرماید، و شاید آن حضرت (ص) این مژده را بآنان نداده تا اجرشان زیادتر باشد، یا مى‏خواسته است آنها را ادب كند كه آنچه را بوى حسد و راضى نبودن بقضا و تقدیرات خدا مى‏دهد واگذارند.
2- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ حَمَّادٍ عَنْ رِبْعِیٍّ عَنْ فُضَیْلٍ عَنْ أَحَدِهِمَا ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ أَكْثِرُوا مِنَ التَّهْلِیلِ وَ التَّكْبِیرِ فَإِنَّهُ لَیْسَ شَیْ‏ءٌ أَحَبَّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنَ التَّهْلِیلِ وَ التَّكْبِیرِ
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 268 روایة: 2@*@
ترجمه :
2- فضیل از یكى از دو امام باقر و یا صادق علیهما السلام حدیث كند كه فرمود: شنیدم از آنحضرت كه مى‏فرمود: «لا اله الا الله» و «اللّه اكبر» بسیار بگویید، زیرا چیزى نزد خداى عزوجل محبوبتر از گفتن لا اله الا الله، و اللّه اكبر نیست.
3- عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع التَّسْبِیحُ نِصْفُ الْمِیزَانِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ یَمْلَأُ الْمِیزَانَ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ یَمْلَأُ مَا بَیْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 268 روایة: 3@*@
ترجمه :
3- حضرت صادق (ع) فرمود: امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «سبحان الله» گفتن نیمى از میزان اعمال است (كه آنرا پر كند) و «الحمدلله» همه میزان را پر كند، و «اللّه اكبر» میان آسمان زمین را پر كند.
شرح:
فیض (ره) گوید: شاید سرش این باشد كه براى خداى سبحان صفات ثبوتى و جمالى و صفات سلبى جلالى است، و هر گاه بنده‏اى هر دوى آنها را آورد میزانش پر شود، اما تسبیح چون فقط از صفات سلبى جلالى است نیمى از میزان پر گردد، ولى حمد گفتن هر دو را شامل گردد، هم از صفات ثبوتى جمالى است و هم از صفات سلبى جلالى پس از این نظر حمد خدا گفتن همه میزان را پر كند، ولى باز هم تسبیح و تمحید از میزان بنده نگذرند، زیرا آندو باندازه فهم و دانش و معرفت آن بنده درباره صفات خدا است، ولى گفتن «اللّه اكبر» چون یك برترى دادن مجلسى است كه تنها با جمال دانستن آنچه خداوند بر آن برترى دارد در این باره كافى است، پس آن میان زمین و آسمان را پر كند.
4- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ مَالِكِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ ضُرَیْسٍ الْكُنَاسِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ ص بِرَجُلٍ یَغْرِسُ غَرْساً فِی حَائِطٍ لَهُ فَوَقَفَ لَهُ وَ قَالَ أَ لَا أَدُلُّكَ عَلَى غَرْسٍ أَثْبَتَ أَصْلًا وَ أَسْرَعَ إِینَاعاً وَ أَطْیَبَ ثَمَراً وَ أَبْقَى قَالَ بَلَى فَدُلَّنِی یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ إِذَا أَصْبَحْتَ وَ أَمْسَیْتَ فَقُلْ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ فَإِنَّ لَكَ إِنْ قُلْتَهُ بِكُلِّ تَسْبِیحَةٍ عَشْرَ شَجَرَاتٍ فِی الْجَنَّةِ مِنْ أَنْوَاعِ الْفَاكِهَةِ وَ هُنَّ مِنَ الْبَاقِیَاتِ الصَّالِحَاتِ قَالَ فَقَالَ الرَّجُلُ فَإِنِّی أُشْهِدُكَ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَنَّ حَائِطِی هَذَا صَدَقَةٌ مَقْبُوضَةٌ عَلَى فُقَرَاءِ الْمُسْلِمِینَ أَهْلِ الصَّدَقَةِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ آیَاتٍ مِنَ الْقُرْآنِ فَأَمَّا مَنْ أَعْطى‏ وَ اتَّقى‏ وَ صَدَّقَ بِالْحُسْنى‏ فَسَنُیَسِّرُهُ لِلْیُسْرى‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 268 روایة: 4@*@
ترجمه :
4- حضرت باقر (ع) فرمود: رسول خدا (ص) بمردى گذر كرد كه در باغش درخت مى‏كاشت پس آن حضرت (ص) نزدش ایستاد و فرمود: تو را راهنمائى نكنم بركشت درختى كه ریشه‏اش پا برجاتر و میوه‏هایش زودرس‏تر و بهتر و پاینده‏تر باشد؟ عرضكرد: چرا مرا رهنمائى فرما اى رسول خدا، فرمود: چون بامداد كنى و شام كنى بگو: «سبحان اللّه و الحمدلله و لا اله الا اللّه و اللّه اكبر» زیرا اگر آنرا بگوئى بشماره هر تسبیحه‏اى (یعنى هر یك مرتبه) ده درخت در بهشت دارى (كه هر درختى از آنها یك نوع) از انواع میوه‏ها (مى‏دهد) و آنها را از كارهاى شایسته و پاینده است. امام محمد باقر علیه السلام فرمود: پس آن مرد گفت: پس من شما را گواه گرفتم كه این باغ من صدقه قبض شده وقف است بر فقراى از مسلمانان كه مستحق صدقه باشند، پس خداى عزوجل آیاتى از قرآن را نازل كرد: «پس اما آنكه بخشید و پرهیزكارى كرد، و تصدیق به نكوكارى كرد، زود است كه راهنمویش بسوى گشایش شویم» (سوره لیل آیه‏هاى 5 76).
5- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص خَیْرُ الْعِبَادَةِ قَوْلُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ‏
@@اصول كافى جلد 4 صفحه: 269 روایة: 5@*@
ترجمه :
5- حضرت صادق (ع) فرمود: رسول خدا (ص) فرمود: بهترین عبادت گفتن، لا اله الا اللّه است.