تربیت
Tarbiat.Org

اصول کافی جلد 2
ابی‏جعفر محمد بن یعقوب کلینی مشهور به شیخ کلینی

زندگانى على بن الحسین علیهماالسلام‏

بَابُ مَوْلِدِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع
وُلِدَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع فِی سَنَةِ ثَمَانٍ وَ ثَلَاثِینَ وَ قُبِضَ فِی سَنَةِ خَمْسٍ وَ تِسْعِینَ وَ لَهُ سَبْعٌ وَ خَمْسُونَ سَنَةً وَ أُمُّهُ سَلَامَةُ بِنْتُ یَزْدَجَرْدَ بْنِ شَهْرِیَارَ بْنِ شِیرَوَیْهِ بْنِ كِسْرَى أَبَرْوِیزَ وَ كَانَ یَزْدَجَرْدُ آخِرَ مُلُوكِ الْفُرْسِ‏
1- الْحُسَیْنُ بْنُ الْحَسَنِ الْحَسَنِیُّ رَحِمَهُ اللَّهُ وَ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ جَمِیعاً عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ الْأَحْمَرِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْخُزَاعِیِّ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَمَّا أُقْدِمَتْ بِنْتُ یَزْدَجَرْدَ عَلَى عُمَرَ أَشْرَفَ لَهَا عَذَارَى الْمَدِینَةِ وَ أَشْرَقَ الْمَسْجِدُ بِضَوْئِهَا لَمَّا دَخَلَتْهُ فَلَمَّا نَظَرَ إِلَیْهَا عُمَرُ غَطَّتْ وَجْهَهَا وَ قَالَتْ أُفٍّ بِیرُوجْ بَادَا هُرْمُزْ فَقَالَ عُمَرُ أَ تَشْتِمُنِی هَذِهِ وَ هَمَّ بِهَا فَقَالَ لَهُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع لَیْسَ ذَلِكَ لَكَ خَیِّرْهَا رَجُلًا مِنَ الْمُسْلِمِینَ وَ احْسُبْهَا بِفَیْئِهِ فَخَیَّرَهَا فَجَاءَتْ حَتَّى وَضَعَتْ یَدَهَا عَلَى رَأْسِ الْحُسَیْنِ ع فَقَالَ لَهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ مَا اسْمُكِ فَقَالَتْ جَهَانْ شَاهُ فَقَالَ لَهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع بَلْ شَهْرَبَانُوَیْهِ ثُمَّ قَالَ لِلْحُسَیْنِ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَتَلِدَنَّ لَكَ مِنْهَا خَیْرُ أَهْلِ الْأَرْضِ فَوَلَدَتْ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع وَ كَانَ یُقَالُ لِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع ابْنُ الْخِیَرَتَیْنِ فَخِیَرَةُ اللَّهِ مِنَ الْعَرَبِ هَاشِمٌ وَ مِنَ الْعَجَمِ فَارِسُ‏
وَ رُوِیَ أَنَّ أَبَا الْأَسْوَدِ الدُّؤَلِیَّ قَالَ فِیهِ‏
وَ إِنَّ غُلَاماً بَیْنَ كِسْرَى وَ هَاشِمٍ لَأَكْرَمُ مَنْ نِیطَتْ عَلَیْهِ التَّمَائِمُ‏

@@اصول كافى جلد 2 صفحه 369 روایت 1@*@
ترجمه:
على بن الحسین علیهماالسلام در سال 38 متولد شد و در سال 95 در گذشت و 57 سال داشت و مادرش سلامه دختر یزدگرد پسر شهریار پسر شیرویه پسر خسرو پرویز است. و یزدگرد آخرین سلطان فارس است (قبل از اسلام).
امام باقر علیه السلام فرمود: چون دختر یزدگرد نزد عمر آوردند، دوشیزگان مدینه براى تماشاى او سرمى‏كشیدند، و چون وارد مسجد شد، مسجد از پرتوش درخشان گشت (كنایه از اینكه اهل مسجد از قیافه و جمال آن دختر شادمان و متعجب گشتند) عمر به او نگریست، دختر رخسار خود را پوشید و گفت: اق بیروج یادا هرمز (واى، روزگار هرمز سیاه شد) عمر گفت: این دختر مرا ناسزا مى‏گوید؟! و بدو متوجه شد.
امیرالمؤمنین علیه‏السلام به عمر فرمود: تو این حق را ندارى، به او اختیار ده كه خودش مردى از مسلمین را انتخاب كند و در سهم غنیمتش حساب كن. (مهرش را از سهم بیت المال آن مرد حساب كن) عمر به او اختیار داد، دختر بیامد و دست خود را روى سر حسین علیه‏السلام گذاشت امیرالمؤمنین علیه‏السلام باو فرمود: نام تو چیست؟ گفت: جهانشاه، حضرت فرمود، بلكه شهربانویه باشد (19).
سپس به حسین فرمود: اى اباعبداللّه! از این دختر بهترین شخص روى زمین براى تو متولد شود و على بن الحسین از او متولد گشت، و على بن الحسین علیهماالسلام را ابن الخیرتین «پسر دو برگزیده» مى‏گفتند، زیرا برگزیده خدا از عرب هاشم بود و از عجم فارس و روایت شده كه ابوالاسود دئلى درباره آن حضرت شعرى بدین مضمون سروده است:
پسرى كه از یك سو به هاشم و یك سو به شاه كسرى مى‏رسد گرامیترین فرزندى است كه بدو بازوبند بسته‏اند.
شرح :
در عرب رسم بود كه كودكانى را كه موجب شگفت مردم بودند و بر كودكان دیگر شرافت و فضیلت داشتند. براى دفع چشم زخم، بازوبندى به آنها مى‏بستند.
2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَیْرٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ كَانَ لِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع نَاقَةٌ حَجَّ عَلَیْهَا اثْنَتَیْنِ وَ عِشْرِینَ حَجَّةً مَا قَرَعَهَا قَرْعَةً قَطُّ قَالَ فَجَاءَتْ بَعْدَ مَوْتِهِ وَ مَا شَعَرْنَا بِهَا إِلَّا وَ قَدْ جَاءَنِی بَعْضُ خَدَمِنَا أَوْ بَعْضُ الْمَوَالِی فَقَالَ إِنَّ النَّاقَةَ قَدْ خَرَجَتْ فَأَتَتْ قَبْرَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ فَانْبَرَكَتْ عَلَیْهِ فَدَلَكَتْ بِجِرَانِهَا الْقَبْرَ وَ هِیَ تَرْغُو فَقُلْتُ أَدْرِكُوهَا أَدْرِكُوهَا وَ جِیئُونِی بِهَا قَبْلَ أَنْ یَعْلَمُوا بِهَا أَوْ یَرَوْهَا قَالَ وَ مَا كَانَتْ رَأَتِ الْقَبْرَ قَطُّ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 369 روایت 2@*@
ترجمه:
2- زراره گوید: امام باقر علیه‏السلام مى‏فرمود: على بن الحسین علیهما السلام ماده شترى داشت كه 22 سفر بر او حج رفته بود و یك تازیانه به او نزده بود، پس از وفات آن حضرت، ما بى‏خبر بودیم كه ناگاه یكى از خدمتكزاران یا غلامان آمد و گفت: ماده شتر از خانه بیرون رفته و بر سر قبر على بن الحسین زانو زده، گردنش را به قبر مى‏مالد و مى‏نالد، با وجود آنكه هنوز قبر را ندیده بود، من گفتم: خود را باو رسانید، خود را باو رسانید، و پیش از آنكه مردم او را ببینند و آگاه شوند نزد منش آرید.
شرح :
چون ظهور این گونه معجزات موجب شدت عداوت و تحریك دشمنان و مخالفین مى‏گشت حضرت باقر علیه‏السلام از نظر تقیه دستور داد بزودى آن شتر را به خانه برگردانند.
3- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِیِّ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَمَّا مَاتَ أَبِی عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع جَاءَتْ نَاقَةٌ لَهُ مِنَ الرَّعْیِ حَتَّى ضَرَبَتْ بِجِرَانِهَا عَلَى الْقَبْرِ وَ تَمَرَّغَتْ عَلَیْهِ فَأَمَرْتُ بِهَا فَرُدَّتْ إِلَى مَرْعَاهَا وَ إِنَّ أَبِی ع كَانَ یَحُجُّ عَلَیْهَا وَ یَعْتَمِرُ وَ لَمْ یَقْرَعْهَا قَرْعَةً قَطُّ
ابْنُ بَابَوَیْهِ‏
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 370 روایت 3@*@
ترجمه:
3- امام باقر علیه السلام فرمود: چون پدرم على بن الحسین علیهما السلام وفات كرد، ماده شترش از چراگاه آمد و گردن خود را روى قبر گذاشت و در خاك غلطید، من دستور دادم او را بچراگاهش برگردانند، و پدرم بر آن شتر بحج و عمره مى‏رفت و هرگز باو تازیانه‏اى نزده بود، كجا چون پدر و مادر او یافت شود (یعنى كسى كه پدر و مادر شریف و اصیلى مانند امام حسین علیه السلام و شهر بانو داشته باشد باید چنین باشد).
شرح :
بعضى از شارحین كافى كلمه آخر روایت را ابن بابویه قرائت كرده و گفته‏اند این كلمه صدر روایت بعد است و مقصود این است كه: روایت آینده تنها در نسخه صدوق، محمد بن بابویه مى‏باشد و در نسخ دیگر كافى نیست.
4- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ بْنِ سَعْدٍ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عُمَارَةَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَمَّا كَانَ فِی اللَّیْلَةِ الَّتِی وُعِدَ فِیهَا عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع قَالَ لِمُحَمَّدٍ ع یَا بُنَیَّ ابْغِنِی وَضُوءاً قَالَ فَقُمْتُ فَجِئْتُهُ بِوَضُوءٍ قَالَ لَا أَبْغِی هَذَا فَإِنَّ فِیهِ شَیْئاً مَیِّتاً قَالَ فَخَرَجْتُ فَجِئْتُ بِالْمِصْبَاحِ فَإِذَا فِیهِ فَأْرَةٌ مَیْتَةٌ فَجِئْتُهُ بِوَضُوءٍ غَیْرِهِ فَقَالَ یَا بُنَیَّ هَذِهِ اللَّیْلَةُ الَّتِی وُعِدْتُهَا فَأَوْصَى بِنَاقَتِهِ أَنْ یُحْظَرَ لَهَا حِظَارٌ وَ أَنْ یُقَامَ لَهَا عَلَفٌ فَجُعِلَتْ فِیهِ قَالَ فَلَمْ تَلْبَثْ أَنْ خَرَجَتْ حَتَّى أَتَتِ الْقَبْرَ فَضَرَبَتْ بِجِرَانِهَا وَ رَغَتْ وَ هَمَلَتْ عَیْنَاهَا فَأُتِیَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ فَقِیلَ لَهُ إِنَّ النَّاقَةَ قَدْ خَرَجَتْ فَأَتَاهَا فَقَالَ صَهْ الْ‏آنَ قُومِی بَارَكَ اللَّهُ فِیكِ فَلَمْ تَفْعَلْ فَقَالَ وَ إِنْ كَانَ لَیَخْرُجُ عَلَیْهَا إِلَى مَكَّةَ فَیُعَلِّقُ السَّوْطَ عَلَى الرَّحْلِ فَمَا یَقْرَعُهَا حَتَّى یَدْخُلَ الْمَدِینَةَ قَالَ وَ كَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع یَخْرُجُ فِی اللَّیْلَةِ الظَّلْمَاءِ فَیَحْمِلُ الْجِرَابَ فِیهِ الصُّرَرُ مِنَ الدَّنَانِیرِ وَ الدَّرَاهِمِ حَتَّى یَأْتِیَ بَاباً بَاباً فَیَقْرَعُهُ ثُمَّ یُنِیلُ مَنْ یَخْرُجُ إِلَیْهِ فَلَمَّا مَاتَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع فَقَدُوا ذَاكَ فَعَلِمُوا أَنَّ عَلِیّاً ع كَانَ یَفْعَلُهُ‏
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 370 روایت 4@*@
ترجمه:
4- امام صادق علیه‏السلام فرمود: چون شبى رسید كه على بن الحسین علیهما السلام در آن وعده (در گذشت دارفانى را) داشت، به محمد علیه السلام فرمود: پسر جانم! برایم آب وضوئى بیاور، من برخاستم و آب وضوئى برایش آوردم فرمود: این را نمى‏خواهم، زیرا در آن مرداریست، من رفتم و چراغ آوردم، دیدم موش مرده‏ئى در آن افتاده است، آب وضوى دیگرى برایش آوردم، فرمود: پسر جان! این همان شبى است كه مرا وعده داده‏اند و سفارش كرد كه براى شترش اصطبلى ساخته شود و علوفه‏اش آماده شود سپس خودم در آنجایش بردم، چیزى نگذشت كه شتر بیرون آمد و بر سر قبر رفت و گردن روى آن نهاد و ناله كرد و دیدگانش پر از اشك شد.
نزد محمد بن على (امام باقر علیه السلام) آمدند و گفتند: شتر از اصطبل خارج شده است، حضرت نزدش آمد و فرمود: اكنون خاموش باش و برخیز بارك الله بتو، شتر برنخاست، و آن شترى بود كه على ابن الحسین علیهما السلام در سفر مكه بر آن سوار مى‏شد و تازیانه را بر پالانش مى‏بست ولى او را نمى‏زد تا به مدینه مى‏رسید، و نیز على بن الحسین علیهما السلام در شبهاى تار بیرون مى‏آمد و انبارى را كه در آن كیسه‏هاى درهم و دینار بود بدوش مى‏گرفت و خانه به خانه در مى‏زد و هر كس بیرون مى‏آمد باو عطا مى‏كرد، چون آن حضرت وفات كرد و به مردم آن عطا نرسید، دانستند كه على بن الحسین علیه السلام آن كار مى‏كرده است.
5- مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّلْتِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ بِنْتِ إِلْیَاسَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ إِنَّ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع لَمَّا حَضَرَتْهُ الْوَفَاةُ أُغْمِیَ عَلَیْهِ ثُمَّ فَتَحَ عَیْنَیْهِ وَ قَرَأَ إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ وَ إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ وَ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشَاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ ثُمَّ قُبِضَ مِنْ سَاعَتِهِ وَ لَمْ یَقُلْ شَیْئاً
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 371 روایت 5@*@
ترجمه:
5- حضرت ابوالحسن علیه السلام فرمود: چون وفات على بن الحسین علیهما السلام فرا رسید، بیهوش شد، و سپس دیده باز كرد و سوره اذا وقعت الواقعه و انا فتحنا را قرائت كرد و فرمود: «سپاس خدا را كه وعده خود را با ما وفا كرد و زمین را به ارث ما داد كه در بهشت، هر جا خواهیم جا گیریم، چه نیك است پاداش اهل عمل 74 سوره 39 -» و همان ساعت قبض روح شد و چیز دیگرى نفرمود.
6- سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیُّ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنْ أَخِیهِ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قُبِضَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع وَ هُوَ ابْنُ سَبْعٍ وَ خَمْسِینَ سَنَةً فِی عَامِ خَمْسٍ وَ تِسْعِینَ عَاشَ بَعْدَ الْحُسَیْنِ خَمْساً وَ ثَلَاثِینَ سَنَةً
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 371 روایت 6@*@
ترجمه:
6- امام صادق علیه‏السلام فرمود: على بن الحسین علیهما السلام در 57 سالگى بسال 95 هجرى وفات یافت، و بعد از حسین علیه السلام 35 سال زندگى كرد.