بَابُ مَوْلِدِ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع
وُلِدَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع فِی سَنَةِ ثَمَانٍ وَ ثَلَاثِینَ وَ قُبِضَ فِی سَنَةِ خَمْسٍ وَ تِسْعِینَ وَ لَهُ سَبْعٌ وَ خَمْسُونَ سَنَةً وَ أُمُّهُ سَلَامَةُ بِنْتُ یَزْدَجَرْدَ بْنِ شَهْرِیَارَ بْنِ شِیرَوَیْهِ بْنِ كِسْرَى أَبَرْوِیزَ وَ كَانَ یَزْدَجَرْدُ آخِرَ مُلُوكِ الْفُرْسِ
1- الْحُسَیْنُ بْنُ الْحَسَنِ الْحَسَنِیُّ رَحِمَهُ اللَّهُ وَ عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ جَمِیعاً عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ إِسْحَاقَ الْأَحْمَرِ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْخُزَاعِیِّ عَنْ نَصْرِ بْنِ مُزَاحِمٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَمَّا أُقْدِمَتْ بِنْتُ یَزْدَجَرْدَ عَلَى عُمَرَ أَشْرَفَ لَهَا عَذَارَى الْمَدِینَةِ وَ أَشْرَقَ الْمَسْجِدُ بِضَوْئِهَا لَمَّا دَخَلَتْهُ فَلَمَّا نَظَرَ إِلَیْهَا عُمَرُ غَطَّتْ وَجْهَهَا وَ قَالَتْ أُفٍّ بِیرُوجْ بَادَا هُرْمُزْ فَقَالَ عُمَرُ أَ تَشْتِمُنِی هَذِهِ وَ هَمَّ بِهَا فَقَالَ لَهُ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع لَیْسَ ذَلِكَ لَكَ خَیِّرْهَا رَجُلًا مِنَ الْمُسْلِمِینَ وَ احْسُبْهَا بِفَیْئِهِ فَخَیَّرَهَا فَجَاءَتْ حَتَّى وَضَعَتْ یَدَهَا عَلَى رَأْسِ الْحُسَیْنِ ع فَقَالَ لَهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ مَا اسْمُكِ فَقَالَتْ جَهَانْ شَاهُ فَقَالَ لَهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع بَلْ شَهْرَبَانُوَیْهِ ثُمَّ قَالَ لِلْحُسَیْنِ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَتَلِدَنَّ لَكَ مِنْهَا خَیْرُ أَهْلِ الْأَرْضِ فَوَلَدَتْ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع وَ كَانَ یُقَالُ لِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع ابْنُ الْخِیَرَتَیْنِ فَخِیَرَةُ اللَّهِ مِنَ الْعَرَبِ هَاشِمٌ وَ مِنَ الْعَجَمِ فَارِسُ
وَ رُوِیَ أَنَّ أَبَا الْأَسْوَدِ الدُّؤَلِیَّ قَالَ فِیهِ
وَ إِنَّ غُلَاماً بَیْنَ كِسْرَى وَ هَاشِمٍ لَأَكْرَمُ مَنْ نِیطَتْ عَلَیْهِ التَّمَائِمُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 369 روایت 1@*@
ترجمه:
على بن الحسین علیهماالسلام در سال 38 متولد شد و در سال 95 در گذشت و 57 سال داشت و مادرش سلامه دختر یزدگرد پسر شهریار پسر شیرویه پسر خسرو پرویز است. و یزدگرد آخرین سلطان فارس است (قبل از اسلام).
امام باقر علیه السلام فرمود: چون دختر یزدگرد نزد عمر آوردند، دوشیزگان مدینه براى تماشاى او سرمىكشیدند، و چون وارد مسجد شد، مسجد از پرتوش درخشان گشت (كنایه از اینكه اهل مسجد از قیافه و جمال آن دختر شادمان و متعجب گشتند) عمر به او نگریست، دختر رخسار خود را پوشید و گفت: اق بیروج یادا هرمز (واى، روزگار هرمز سیاه شد) عمر گفت: این دختر مرا ناسزا مىگوید؟! و بدو متوجه شد.
امیرالمؤمنین علیهالسلام به عمر فرمود: تو این حق را ندارى، به او اختیار ده كه خودش مردى از مسلمین را انتخاب كند و در سهم غنیمتش حساب كن. (مهرش را از سهم بیت المال آن مرد حساب كن) عمر به او اختیار داد، دختر بیامد و دست خود را روى سر حسین علیهالسلام گذاشت امیرالمؤمنین علیهالسلام باو فرمود: نام تو چیست؟ گفت: جهانشاه، حضرت فرمود، بلكه شهربانویه باشد (19).
سپس به حسین فرمود: اى اباعبداللّه! از این دختر بهترین شخص روى زمین براى تو متولد شود و على بن الحسین از او متولد گشت، و على بن الحسین علیهماالسلام را ابن الخیرتین «پسر دو برگزیده» مىگفتند، زیرا برگزیده خدا از عرب هاشم بود و از عجم فارس و روایت شده كه ابوالاسود دئلى درباره آن حضرت شعرى بدین مضمون سروده است:
پسرى كه از یك سو به هاشم و یك سو به شاه كسرى مىرسد گرامیترین فرزندى است كه بدو بازوبند بستهاند.
شرح :
در عرب رسم بود كه كودكانى را كه موجب شگفت مردم بودند و بر كودكان دیگر شرافت و فضیلت داشتند. براى دفع چشم زخم، بازوبندى به آنها مىبستند.
2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ ابْنِ بُكَیْرٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ كَانَ لِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع نَاقَةٌ حَجَّ عَلَیْهَا اثْنَتَیْنِ وَ عِشْرِینَ حَجَّةً مَا قَرَعَهَا قَرْعَةً قَطُّ قَالَ فَجَاءَتْ بَعْدَ مَوْتِهِ وَ مَا شَعَرْنَا بِهَا إِلَّا وَ قَدْ جَاءَنِی بَعْضُ خَدَمِنَا أَوْ بَعْضُ الْمَوَالِی فَقَالَ إِنَّ النَّاقَةَ قَدْ خَرَجَتْ فَأَتَتْ قَبْرَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ فَانْبَرَكَتْ عَلَیْهِ فَدَلَكَتْ بِجِرَانِهَا الْقَبْرَ وَ هِیَ تَرْغُو فَقُلْتُ أَدْرِكُوهَا أَدْرِكُوهَا وَ جِیئُونِی بِهَا قَبْلَ أَنْ یَعْلَمُوا بِهَا أَوْ یَرَوْهَا قَالَ وَ مَا كَانَتْ رَأَتِ الْقَبْرَ قَطُّ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 369 روایت 2@*@
ترجمه:
2- زراره گوید: امام باقر علیهالسلام مىفرمود: على بن الحسین علیهما السلام ماده شترى داشت كه 22 سفر بر او حج رفته بود و یك تازیانه به او نزده بود، پس از وفات آن حضرت، ما بىخبر بودیم كه ناگاه یكى از خدمتكزاران یا غلامان آمد و گفت: ماده شتر از خانه بیرون رفته و بر سر قبر على بن الحسین زانو زده، گردنش را به قبر مىمالد و مىنالد، با وجود آنكه هنوز قبر را ندیده بود، من گفتم: خود را باو رسانید، خود را باو رسانید، و پیش از آنكه مردم او را ببینند و آگاه شوند نزد منش آرید.
شرح :
چون ظهور این گونه معجزات موجب شدت عداوت و تحریك دشمنان و مخالفین مىگشت حضرت باقر علیهالسلام از نظر تقیه دستور داد بزودى آن شتر را به خانه برگردانند.
3- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ هَاشِمٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِیِّ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ لَمَّا مَاتَ أَبِی عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع جَاءَتْ نَاقَةٌ لَهُ مِنَ الرَّعْیِ حَتَّى ضَرَبَتْ بِجِرَانِهَا عَلَى الْقَبْرِ وَ تَمَرَّغَتْ عَلَیْهِ فَأَمَرْتُ بِهَا فَرُدَّتْ إِلَى مَرْعَاهَا وَ إِنَّ أَبِی ع كَانَ یَحُجُّ عَلَیْهَا وَ یَعْتَمِرُ وَ لَمْ یَقْرَعْهَا قَرْعَةً قَطُّ
ابْنُ بَابَوَیْهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 370 روایت 3@*@
ترجمه:
3- امام باقر علیه السلام فرمود: چون پدرم على بن الحسین علیهما السلام وفات كرد، ماده شترش از چراگاه آمد و گردن خود را روى قبر گذاشت و در خاك غلطید، من دستور دادم او را بچراگاهش برگردانند، و پدرم بر آن شتر بحج و عمره مىرفت و هرگز باو تازیانهاى نزده بود، كجا چون پدر و مادر او یافت شود (یعنى كسى كه پدر و مادر شریف و اصیلى مانند امام حسین علیه السلام و شهر بانو داشته باشد باید چنین باشد).
شرح :
بعضى از شارحین كافى كلمه آخر روایت را ابن بابویه قرائت كرده و گفتهاند این كلمه صدر روایت بعد است و مقصود این است كه: روایت آینده تنها در نسخه صدوق، محمد بن بابویه مىباشد و در نسخ دیگر كافى نیست.
4- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ إِسْحَاقَ بْنِ سَعْدٍ عَنْ سَعْدَانَ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عُمَارَةَ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَمَّا كَانَ فِی اللَّیْلَةِ الَّتِی وُعِدَ فِیهَا عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع قَالَ لِمُحَمَّدٍ ع یَا بُنَیَّ ابْغِنِی وَضُوءاً قَالَ فَقُمْتُ فَجِئْتُهُ بِوَضُوءٍ قَالَ لَا أَبْغِی هَذَا فَإِنَّ فِیهِ شَیْئاً مَیِّتاً قَالَ فَخَرَجْتُ فَجِئْتُ بِالْمِصْبَاحِ فَإِذَا فِیهِ فَأْرَةٌ مَیْتَةٌ فَجِئْتُهُ بِوَضُوءٍ غَیْرِهِ فَقَالَ یَا بُنَیَّ هَذِهِ اللَّیْلَةُ الَّتِی وُعِدْتُهَا فَأَوْصَى بِنَاقَتِهِ أَنْ یُحْظَرَ لَهَا حِظَارٌ وَ أَنْ یُقَامَ لَهَا عَلَفٌ فَجُعِلَتْ فِیهِ قَالَ فَلَمْ تَلْبَثْ أَنْ خَرَجَتْ حَتَّى أَتَتِ الْقَبْرَ فَضَرَبَتْ بِجِرَانِهَا وَ رَغَتْ وَ هَمَلَتْ عَیْنَاهَا فَأُتِیَ مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیٍّ فَقِیلَ لَهُ إِنَّ النَّاقَةَ قَدْ خَرَجَتْ فَأَتَاهَا فَقَالَ صَهْ الْآنَ قُومِی بَارَكَ اللَّهُ فِیكِ فَلَمْ تَفْعَلْ فَقَالَ وَ إِنْ كَانَ لَیَخْرُجُ عَلَیْهَا إِلَى مَكَّةَ فَیُعَلِّقُ السَّوْطَ عَلَى الرَّحْلِ فَمَا یَقْرَعُهَا حَتَّى یَدْخُلَ الْمَدِینَةَ قَالَ وَ كَانَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع یَخْرُجُ فِی اللَّیْلَةِ الظَّلْمَاءِ فَیَحْمِلُ الْجِرَابَ فِیهِ الصُّرَرُ مِنَ الدَّنَانِیرِ وَ الدَّرَاهِمِ حَتَّى یَأْتِیَ بَاباً بَاباً فَیَقْرَعُهُ ثُمَّ یُنِیلُ مَنْ یَخْرُجُ إِلَیْهِ فَلَمَّا مَاتَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع فَقَدُوا ذَاكَ فَعَلِمُوا أَنَّ عَلِیّاً ع كَانَ یَفْعَلُهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 370 روایت 4@*@
ترجمه:
4- امام صادق علیهالسلام فرمود: چون شبى رسید كه على بن الحسین علیهما السلام در آن وعده (در گذشت دارفانى را) داشت، به محمد علیه السلام فرمود: پسر جانم! برایم آب وضوئى بیاور، من برخاستم و آب وضوئى برایش آوردم فرمود: این را نمىخواهم، زیرا در آن مرداریست، من رفتم و چراغ آوردم، دیدم موش مردهئى در آن افتاده است، آب وضوى دیگرى برایش آوردم، فرمود: پسر جان! این همان شبى است كه مرا وعده دادهاند و سفارش كرد كه براى شترش اصطبلى ساخته شود و علوفهاش آماده شود سپس خودم در آنجایش بردم، چیزى نگذشت كه شتر بیرون آمد و بر سر قبر رفت و گردن روى آن نهاد و ناله كرد و دیدگانش پر از اشك شد.
نزد محمد بن على (امام باقر علیه السلام) آمدند و گفتند: شتر از اصطبل خارج شده است، حضرت نزدش آمد و فرمود: اكنون خاموش باش و برخیز بارك الله بتو، شتر برنخاست، و آن شترى بود كه على ابن الحسین علیهما السلام در سفر مكه بر آن سوار مىشد و تازیانه را بر پالانش مىبست ولى او را نمىزد تا به مدینه مىرسید، و نیز على بن الحسین علیهما السلام در شبهاى تار بیرون مىآمد و انبارى را كه در آن كیسههاى درهم و دینار بود بدوش مىگرفت و خانه به خانه در مىزد و هر كس بیرون مىآمد باو عطا مىكرد، چون آن حضرت وفات كرد و به مردم آن عطا نرسید، دانستند كه على بن الحسین علیه السلام آن كار مىكرده است.
5- مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الصَّلْتِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ بِنْتِ إِلْیَاسَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ إِنَّ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع لَمَّا حَضَرَتْهُ الْوَفَاةُ أُغْمِیَ عَلَیْهِ ثُمَّ فَتَحَ عَیْنَیْهِ وَ قَرَأَ إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ وَ إِنَّا فَتَحْنَا لَكَ وَ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی صَدَقَنَا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشَاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعَامِلِینَ ثُمَّ قُبِضَ مِنْ سَاعَتِهِ وَ لَمْ یَقُلْ شَیْئاً
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 371 روایت 5@*@
ترجمه:
5- حضرت ابوالحسن علیه السلام فرمود: چون وفات على بن الحسین علیهما السلام فرا رسید، بیهوش شد، و سپس دیده باز كرد و سوره اذا وقعت الواقعه و انا فتحنا را قرائت كرد و فرمود: «سپاس خدا را كه وعده خود را با ما وفا كرد و زمین را به ارث ما داد كه در بهشت، هر جا خواهیم جا گیریم، چه نیك است پاداش اهل عمل 74 سوره 39 -» و همان ساعت قبض روح شد و چیز دیگرى نفرمود.
6- سَعْدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ وَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْیَرِیُّ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنْ أَخِیهِ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قُبِضَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع وَ هُوَ ابْنُ سَبْعٍ وَ خَمْسِینَ سَنَةً فِی عَامِ خَمْسٍ وَ تِسْعِینَ عَاشَ بَعْدَ الْحُسَیْنِ خَمْساً وَ ثَلَاثِینَ سَنَةً
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 371 روایت 6@*@
ترجمه:
6- امام صادق علیهالسلام فرمود: على بن الحسین علیهما السلام در 57 سالگى بسال 95 هجرى وفات یافت، و بعد از حسین علیه السلام 35 سال زندگى كرد.