بَابٌ فِی الْأَئِمَّةِ علیهم السلام أَنَّهُمْ إِذَا ظَهَرَ أَمْرُهُمْ حَكَمُوا بِحُكْمِ دَاوُدَ وَ آلِ دَاوُدَ وَ لَا یَسْأَلُونَ الْبَیِّنَةَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ وَ الرَّحْمَةُ وَ الرِّضْوَانُ
1- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ فَضْلٍ الْأَعْوَرِ عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ الْحَذَّاءِ قَالَ كُنَّا زَمَانَ أَبِی جَعْفَرٍ ع حِینَ قُبِضَ نَتَرَدَّدُ كَالْغَنَمِ لَا رَاعِیَ لَهَا فَلَقِینَا سَالِمَ بْنَ أَبِی حَفْصَةَ فَقَالَ لِی یَا أَبَا عُبَیْدَةَ مَنْ إِمَامُكَ فَقُلْتُ أَئِمَّتِی آلُ مُحَمَّدٍ فَقَالَ هَلَكْتَ وَ أَهْلَكْتَ أَ مَا سَمِعْتُ أَنَا وَ أَنْتَ أَبَا جَعْفَرٍ ع یَقُولُ مَنْ مَاتَ وَ لَیْسَ عَلَیْهِ إِمَامٌ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً فَقُلْتُ بَلَى لَعَمْرِی وَ لَقَدْ كَانَ قَبْلَ ذَلِكَ بِثَلَاثٍ أَوْ نَحْوِهَا دَخَلْتُ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَرَزَقَ اللَّهُ الْمَعْرِفَةَ فَقُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ سَالِماً قَالَ لِی كَذَا وَ كَذَا قَالَ فَقَالَ یَا أَبَا عُبَیْدَةَ إِنَّهُ لَا یَمُوتُ مِنَّا مَیِّتٌ حَتَّى یُخَلِّفَ مِنْ بَعْدِهِ مَنْ یَعْمَلُ بِمِثْلِ عَمَلِهِ وَ یَسِیرُ بِسِیرَتِهِ وَ یَدْعُو إِلَى مَا دَعَا إِلَیْهِ یَا أَبَا عُبَیْدَةَ إِنَّهُ لَمْ یُمْنَعْ مَا أُعْطِیَ دَاوُدَ أَنْ أُعْطِیَ سُلَیْمَانَ ثُمَّ قَالَ یَا أَبَا عُبَیْدَةَ إِذَا قَامَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ ص حَكَمَ بِحُكْمِ دَاوُدَ وَ سُلَیْمَانَ لَا یَسْأَلُ بَیِّنَةً
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 247 روایت 1@*@
ترجمه:
ابو عبیده حذاء گوید: ما در زمان امام باقر علیه السلام (براى تعیین جانشین او) مانند گله بى چوپان سرگردان بودیم، تا سالم بن ابى حفصه را (كه بعداً زیدى مذهب شد و امام صادق علیه السلام او را لعن و تكفیر كرد) ملاقات كردیم، بمن گفت: اى ابا عبیده! امام تو كیست؟ گفتم: ائمه من، آل محمد هستند گفت: هلاك شدى و مردم را هم هلاك كردى، مگر من و تو از امام باقر علیه السلام نشنیدیم كه مىفرمود «هر كه بمیرد و بر او امامى نباشد، بمرگ جاهلیت مرده است»؟ گفتم: چرا بجان خودم چنین است، سپس حدود سه روز گذشت كه خدمت امام صادق علیه السلام رسیدم و خدا معرفت او را بمن روزى كرد (او را بجانشینى شناختم) بحضرت عرضكردم: سالم بمن چنین و چنان گفت. فرمود: اى ابا عبیده همانا كسى از ما (ائمه) نمیرد جز اینكه كسى را جانشین خود كند، كه كردار و رفتارش مانند خود او باشد و بآنچه او دعوت میكرد، دعوت كند.
اى ابا عبیده آنچه خدا بداود عطا فرمود، مانع آنچه بسلیمان عطا كرد، نگشت (پس مقام و فضیلتى را كه خدا بپدرم عطا فرمود بمن هم عطا مىفرماید) سپس فرمود: اى ابا عبیده! زمانیكه قائم آل محمد علیه السلام قیام كند، بحكم داود و سلیمان حكم دهد و گواه نطلبد.
شرح مقصود از حكم داود، حكم دادن پیغمبر و امامست طبق علم و یقینى كه خودش دارد و بگواهان و ادله و قرائن احوال طرفین دعوى توجه نمىكند، زیرا جناب داود علیه السلام قضاوتش اینگونه بوده است. و این مسأله در میان فقهاء و متكلمین اسلامى مورد اختلافست.
علامه مجلسى (ره) در كتاب مرآت العقول ج 1 ص 297 گوید: شیخ مفید قدس سره در كتاب المسائل فرموده است: امام مىتواند طبق علم و یقین خود حكم كند، چنانكه طبق ظاهر شهادتها حكم مىكند و هرگاه بداند حقیقت و واقع بر خلاف شهادت گواهانست، گواهى آنها را رد مىكند و طبق آنچه خدا به او فهمانیده حكم مىكند، و بعقیده من ممكن است گاهى حقیقت و باطن امر از امام پنهان شود و طبق ظاهر حكم كند اگر چه برخلاف واقع و حقیقتى باشد كه خدا آن را مىداند، و ممكن است خدا امام را آگاه كند و گواه راستگو را از دروغگو برایش مشخص سازد و حقیقت حال از امام پوشیده نگردد این امور بسته با لطافت و مصالحى است كه كسى جز خداى عزوجل آن را نداند، و طایفه امامیه را در اینجا سه قولست:
1 برخى گویند: قضاوتهاى ائمه همواره طبق ظواهر است و هرگز طبق علم خود حكم نمىكنند.
2 بعضى گویند: قضاوتهاى ایشان طبق باطن و حقیقت است نه طبق ظواهرى كه ممكن است خلافش آشكار شود.
3 دستهاى مانند آنچه من اختیار كردم عقیده دارند (یعنى عقیده دارند، امام علیه السلام گاهى طبق ظاهر و گاهى طبق باطن حكم مىكنند)پایان نقل مجلسى (ره) ولى از اخبار این باب و از عفوانى كه مرحوم كلینى اتخاذ كرده است معلوم مىشود كه ائمه علیهم السلام هرگاه مبسوط الید بوده و در تقیه نباشند طبق واقع و باطن قضاوت مىكنند.
2- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبَانٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ لَا تَذْهَبُ الدُّنْیَا حَتَّى یَخْرُجَ رَجُلٌ مِنِّی یَحْكُمُ بِحُكُومَةِ آلِ دَاوُدَ وَ لَا یَسْأَلُ بَیِّنَةً یُعْطِی كُلَّ نَفْسٍ حَقَّهَا
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 248 روایت 2@*@
ترجمه:
امام صادق علیه السلام مىفرمود: دنیا پایان نیابد تا آنكه مردى از فرزندان من بیرون آید كه طبق حكومت آل داود حكم كند، گواه نخواهد و حق هر كس را باو عطا كند.
3- مُحَمَّدٌ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع بِمَا تَحْكُمُونَ إِذَا حَكَمْتُمْ قَالَ بِحُكْمِ اللَّهِ وَ حُكْمِ دَاوُدَ فَإِذَا وَرَدَ عَلَیْنَا الشَّیْءُ الَّذِی لَیْسَ عِنْدَنَا تَلَقَّانَا بِهِ رُوحُ الْقُدُسِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 248 روایت 3@*@
ترجمه:
عمار ساباطى گوید: بامام صادق علیه السلام عرض كردم: هرگاه شما حاكم شوید، چگونه حكم كنید؟ فرمود: طبق حكم خدا و حكم داود، و هرگاه موضوعى براى ما پیش آید كه آنرا ندانیم. روح القدس آن را بما القا كند و برساند.
4- مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ یَحْیَى الْحَلَبِیِّ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ عَنْ جُعَیْدٍ الْهَمْدَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ ع قَالَ سَأَلْتُهُ بِأَیِّ حُكْمٍ تَحْكُمُونَ قَالَ حُكْمِ آلِ دَاوُدَ فَإِنْ أَعْیَانَا شَیْءٌ تَلَقَّانَا بِهِ رُوحُ الْقُدُسِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 249 روایت 4@*@
ترجمه:
جعید همدانى گوید: از على بن الحسین علیهما السلام پرسیدم: شما طبق چه حكمى حكم مىدهید؟ فرمود: طبق حكم آل داود و اگر در موضوعى در ماندیم، روح القدس بما القا كند.
5- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ رَحِمَهُ اللَّهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ عَمَّارٍ السَّابَاطِیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع مَا مَنْزِلَةُ الْأَئِمَّةِ قَالَ كَمَنْزِلَةِ ذِی الْقَرْنَیْنِ وَ كَمَنْزِلَةِ یُوشَعَ وَ كَمَنْزِلَةِ آصَفَ صَاحِبِ سُلَیْمَانَ قَالَ فَبِمَا تَحْكُمُونَ قَالَ بِحُكْمِ اللَّهِ وَ حُكْمِ آلِ دَاوُدَ وَ حُكْمِ مُحَمَّدٍ ص وَ یَتَلَقَّانَا بِهِ رُوحُ الْقُدُسِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 249 روایت 5@*@
ترجمه:
عمار ساباطى گوید: به امام صادق علیه السلام عرضكردم: ائمه چه مقامى دارند؟ فرمود: مانند مقام ذى القرنین و یوشع و آصف همدم سلیمان، گوید: (گفتم) بچه حكم مىكنید؟ فرمود: بحكم خدا و حكم آل داود و حكم محمد صلى اللّه علیه و آله و آن را روح القدس بما القا مىكند.