بَابٌ فِی الْغَیْبَةِ
1- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى وَ الْحَسَنُ بْنُ مُحَمَّدٍ جَمِیعاً عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْكُوفِیِّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّیْرَفِیِّ عَنْ صَالِحِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ یَمَانٍ التَّمَّارِ قَالَ كُنَّا عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع جُلُوساً فَقَالَ لَنَا إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَیْبَةً الْمُتَمَسِّكُ فِیهَا بِدِینِهِ كَالْخَارِطِ لِلْقَتَادِ ثُمَّ قَالَ هَكَذَا بِیَدِهِ فَأَیُّكُمْ یُمْسِكُ شَوْكَ الْقَتَادِ بِیَدِهِ ثُمَّ أَطْرَقَ مَلِیّاً ثُمَّ قَالَ إِنَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَیْبَةً فَلْیَتَّقِ اللَّهَ عَبْدٌ وَ لْیَتَمَسَّكْ بِدِینِهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 132 روایة 1@*@
ترجمه:
یمان تمار گوید: خدمت امام صادق علیه السلام نشسته بودیم، به ما فرمود: همانا صاحب الامر را غیبتى است، هر كه در آنزمان دینش را نگه دارد مانند كسى است كه درخت خارقتاد را با دست بتراشد (3) سپس فرمود: اینچنین و با اشاره دست مجسم فرمود - كدامیك از شما میتواند خار آن درخت را بدستش نگهدارد، سپس لختى سربزیر انداخت و باز فرمود: همانا صاحب الامر را غیبتى است، هر بندهئى باید از خدا پروا كند، و بدین خود بچسبد.
2- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عِیسَى بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِیهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع قَالَ إِذَا فُقِدَ الْخَامِسُ مِنْ وُلْدِ السَّابِعِ فَاللَّهَ اللَّهَ فِی أَدْیَانِكُمْ لَا یُزِیلُكُمْ عَنْهَا أَحَدٌ یَا بُنَیَّ إِنَّهُ لَا بُدَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ مِنْ غَیْبَةٍ حَتَّى یَرْجِعَ عَنْ هَذَا الْأَمْرِ مَنْ كَانَ یَقُولُ بِهِ إِنَّمَا هِیَ مِحْنَةٌ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ امْتَحَنَ بِهَا خَلْقَهُ لَوْ عَلِمَ آبَاؤُكُمْ وَ أَجْدَادُكُمْ دِیناً أَصَحَّ مِنْ هَذَا لَاتَّبَعُوهُ قَالَ فَقُلْتُ یَا سَیِّدِی مَنِ الْخَامِسُ مِنْ وُلْدِ السَّابِعِ فَقَالَ یَا بُنَیَّ عُقُولُكُمْ تَصْغُرُ عَنْ هَذَا وَ أَحْلَامُكُمْ تَضِیقُ عَنْ حَمْلِهِ وَ لَكِنْ إِنْ تَعِیشُوا فَسَوْفَ تُدْرِكُونَهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 132 روایت 2@*@
ترجمه:
على بن جعفر از برادرش موسى بن جعفر علیه السلام نقل كند كه فرمود: هرگاه پنجمین فرزند هفتمین ناپدید شود (4) خدا را، خدا را، نسبت بدینتان مواظب باشید، مبادا كسى شما را از دینتان جدا كند، پسر جان (5) ناچار صاحب الامر غیبتى كند كه معتقدین بامامت هم از آن برگردند، همانا امر غیبت یك آزمایشى است از جانب خداى عزوجل كه خلقش را بوسیله آن بیازماید، اگر پدران و اجداد شما (امامان و پیغمبران پیشین) دینى درستتر از این دین سراغ داشتند، از آن پیروى میكردند (پس اگر دیگران بواسطه طول غیبت امام از دین برگشتند شما ثابت و پا برجا باشید) من عرضركردم: آقاى من! پنجمین فرزند هفتمین كیست؟ فرمود. پسر جان! عقل شما از درك آن كوچكتر و مغز شما از گنجایش آن تنگتر است ولى اگر زنده باشید بدان خواهید رسید.
3- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُسَاوِرِ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِیَّاكُمْ وَ التَّنْوِیهَ أَمَا وَ اللَّهِ لَیَغِیبَنَّ إِمَامُكُمْ سِنِیناً مِنْ دَهْرِكُمْ وَ لَتُمَحَّصُنَّ حَتَّى یُقَالَ مَاتَ قُتِلَ هَلَكَ بِأَیِّ وَادٍ سَلَكَ وَ لَتَدْمَعَنَّ عَلَیْهِ عُیُونُ الْمُؤْمِنِینَ وَ لَتُكْفَؤُنَّ كَمَا تُكْفَأُ السُّفُنُ فِی أَمْوَاجِ الْبَحْرِ فَلَا یَنْجُو إِلَّا مَنْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَاقَهُ وَ كَتَبَ فِی قَلْبِهِ الْإِیمَانَ وَ أَیَّدَهُ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ لَتُرْفَعَنَّ اثْنَتَا عَشْرَةَ رَایَةً مُشْتَبِهَةً لَا یُدْرَى أَیٌّ مِنْ أَیٍّ قَالَ فَبَكَیْتُ ثُمَّ قُلْتُ فَكَیْفَ نَصْنَعُ قَالَ فَنَظَرَ إِلَى شَمْسٍ دَاخِلَةٍ فِی الصُّفَّةِ فَقَالَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ تَرَى هَذِهِ الشَّمْسَ قُلْتُ نَعَمْ فَقَالَ وَ اللَّهِ لَأَمْرُنَا أَبْیَنُ مِنْ هَذِهِ الشَّمْسِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 133 روایت 3@*@
ترجمه:
مفضل بن عمر گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود: بپرهیزید از شهرت دادن و فاش كردن (خصوصیات امر امام دوازدهم علیه السلام) همانا بخدا كه امام شما سالهاى سال از روزگار این جهان غایب شود و هر آینه شما در فشار آزمایش قرار گیرید تا آنجا كه بگویند: امام مرد، كشته شد، بكدام دره افتاد ولى دیده اهل ایمان بر او اشك بارد، و شما مانند كشتیهاى گرفتار امواج دریا متزلزل و سرنگون شوید، و نجات و خلاصى نیست، جز براى كسى كه خدا از او پیمان گرفته و ایمان را در دلش ثبت كرده و بوسیله روحى از جانب خود تقویتش نموده، همانا دوازده پرچم مشتبه برافراشته گردد كه هیچ یك از دیگرى تشخیص داده نشود (حق از باطل شناخته نشود).
مفضل گوید: من گریستم و عرضكردم: پس ما چكنیم؟ حضرت بشعاعى از خورشید كه در ایوان تابیده بود اشاره كرد و فرمود: اى ابا عبداللّه: این آفتابرا میبینى؟ عرضكردم: آرى، فرمود: بخدا امر ما از این آفتاب روشنتر است (یعنى علوم و معجزات و اخلاق و كمالات امام زمان علیه السلام براى راهنمائى مردم بحق از آفتاب روشنتر است).
4- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنِ ابْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ فَضَالَةَ بْنِ أَیُّوبَ عَنْ سَدِیرٍ الصَّیْرَفِیِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ فِی صَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ شَبَهاً مِنْ یُوسُفَ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ كَأَنَّكَ تَذْكُرُهُ حَیَاتَهُ أَوْ غَیْبَتَهُ قَالَ فَقَالَ لِی وَ مَا یُنْكَرُ مِنْ ذَلِكَ هَذِهِ الْأُمَّةُ أَشْبَاهُ الْخَنَازِیرِ إِنَّ إِخْوَةَ یُوسُفَ ع كَانُوا أَسْبَاطاً أَوْلَادَ الْأَنْبِیَاءِ تَاجَرُوا یُوسُفَ وَ بَایَعُوهُ وَ خَاطَبُوهُ وَ هُمْ إِخْوَتُهُ وَ هُوَ أَخُوهُمْ فَلَمْ یَعْرِفُوهُ حَتَّى قَالَ أَنَا یُوسُفُ وَ هَذَا أَخِی فَمَا تُنْكِرُ هَذِهِ الْأُمَّةُ الْمَلْعُونَةُ أَنْ یَفْعَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِحُجَّتِهِ فِی وَقْتٍ مِنَ الْأَوْقَاتِ كَمَا فَعَلَ بِیُوسُفَ إِنَّ یُوسُفَ ع كَانَ إِلَیْهِ مُلْكُ مِصْرَ وَ كَانَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ وَالِدِهِ مَسِیرَةُ ثَمَانِیَةَ عَشَرَ یَوْماً فَلَوْ أَرَادَ أَنْ یُعْلِمَهُ لَقَدَرَ عَلَى ذَلِكَ لَقَدْ سَارَ یَعْقُوبُ ع وَ وُلْدُهُ عِنْدَ الْبِشَارَةِ تِسْعَةَ أَیَّامٍ مِنْ بَدْوِهِمْ إِلَى مِصْرَ فَمَا تُنْكِرُ هَذِهِ الْأُمَّةُ أَنْ یَفْعَلَ اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ بِحُجَّتِهِ كَمَا فَعَلَ بِیُوسُفَ أَنْ یَمْشِیَ فِی أَسْوَاقِهِمْ وَ یَطَأَ بُسُطَهُمْ حَتَّى یَأْذَنَ اللَّهُ فِی ذَلِكَ لَهُ كَمَا أَذِنَ لِیُوسُفَ قَالُوا أَ إِنَّكَ لَأَنْتَ یُوسُفُ قالَ أَنَا یُوسُفُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 134 روایت 4@*@
ترجمه:
سدیر صیرفى گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود: همانا صاحب الامر علیه السلام شباهتهائى بجناب یوسف علیه السلام دارد، بحضرت عرضكردم: گویا امر زندگى یا امر غیبت آنحضرت را یاد میكنید، فرمود: خوك و شان این امت چه چیز را انكار میكنند؟! همانا برادران یوست نوادگان و فرزندان پیغمبران بودند و با او (در مصر) تجارت و معامله كردند و سخن گفتند، بعلاوه ایشان برادر او و او برادر ایشان بود، با وجود این همه او را نشناختند تا آنكه خودش گفت: «من یوسفم و این برادر منست» پس چرا لعنت شدگان این امت انكار میكنند كه خداى عزوجل در یكزمانى با حجت خود همان كند كه با یوسف كرد. (یعنى او را تا مدتى غایب كند كه چون او را ببینند نشناسند).
همانا یوسف سلطان (مشهور و مقتدر) مصر بود و فاصله میان او و پدرش 18 روز راه بود، اگر میخواست پدرش را بیاگاهاند میتوانست، ولى یعقوب و فرزندانش پس از دریافت مژده یوسف، فاصله میان ده خود و شهر مصر را در مدت نه روز پیمودند. پس این امت چرا انكار میكنند كه خداى - جل و عز - با حجت خود همان كند كه با یوسف كرد، بطوریكه او در بازارهاى ایشان راه رود و پاى روى فرش آنها گذارد (با وجود این او را نشناسند) تا خدا درباره او اجازه دهد، چنانكه بیوسف اجازه فرمود و آنها گفتند همین تو خود یوسف هستى؟!! گفت: من یوسفم.
5- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُوسَى الْخَشَّابِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُوسَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَیْرٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ لِلْغُلَامِ غَیْبَةً قَبْلَ أَنْ یَقُومَ قَالَ قُلْتُ وَ لِمَ قَالَ یَخَافُ وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَى بَطْنِهِ ثُمَّ قَالَ یَا زُرَارَةُ وَ هُوَ الْمُنْتَظَرُ وَ هُوَ الَّذِی یُشَكُّ فِی وِلَادَتِهِ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ مَاتَ أَبُوهُ بِلَا خَلَفٍ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ حَمْلٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ إِنَّهُ وُلِدَ قَبْلَ مَوْتِ أَبِیهِ بِسَنَتَیْنِ وَ هُوَ الْمُنْتَظَرُ غَیْرَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یُحِبُّ أَنْ یَمْتَحِنَ الشِّیعَةَ فَعِنْدَ ذَلِكَ یَرْتَابُ الْمُبْطِلُونَ یَا زُرَارَةُ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنْ أَدْرَكْتُ ذَلِكَ الزَّمَانَ أَیَّ شَیْءٍ أَعْمَلُ قَالَ یَا زُرَارَةُ إِذَا أَدْرَكْتَ هَذَا الزَّمَانَ فَادْعُ بِهَذَا الدُّعَاءِ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَكَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی ثُمَّ قَالَ یَا زُرَارَةُ لَا بُدَّ مِنْ قَتْلِ غُلَامٍ بِالْمَدِینَةِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَ لَیْسَ یَقْتُلُهُ جَیْشُ السُّفْیَانِیِّ قَالَ لَا وَ لَكِنْ یَقْتُلُهُ جَیْشُ آلِ بَنِی فُلَانٍ یَجِیءُ حَتَّى یَدْخُلَ الْمَدِینَةَ فَیَأْخُذُ الْغُلَامَ فَیَقْتُلُهُ فَإِذَا قَتَلَهُ بَغْیاً وَ عُدْوَاناً وَ ظُلْماً لَا یُمْهَلُونَ فَعِنْدَ ذَلِكَ تَوَقُّعُ الْفَرَجِ إِنْ شَاءَ اللَّهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 134 روایت 5@*@
ترجمه:
زراره گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود: براى آن جوان پیش از آنكه قیام كند، غیبتى است، عرضكردم: چرا؟ فرمود: میترسد - و با دست اشاره بشكم خود كرد - (یعنى مىترسد شكمش را پاره كنند) سپس فرمود: اى زراره! اوست كه چشم براهش باشند، و اوست كه در ولادتش تردید شود: برخى گویند: پدرش بدون فرزند مرد، و برخى گویند: در شكم مادر بود (كه پدرش وفات یافت و سپس هم بدینا آمد) و برخى گویند: دو سال پیش از وفات پدرش متولد شد و اوست كه در انتظارش باشند ولى خداى عزوجل دوست دارد شیعه را بیازماید» در زمان (غیبت) است اى زراره كه اهل باطل شك مىكنند، زراره گوید: من عرضكردم، قربانت، اگر من به آن زمان رسیدم چكار كنم؟ فرمود: اى زراره: اگر به آن زمان رسیدى، با این دعا از خدا بخواه: «خدایا خودت را به من بشناسان، زیرا اگر تو خودت را به من بشناسانى، من رسولت را نشناسم (براى اینكه هر كس خدا را شناخت، بر او لازم مىداند، كه از راه لطف بندگانش را هدایت كند و كسى كه خدا را نشناخت، فرستاده او را هم نمىشناسد) خدایا تو پیغمبرت را بمن بشناسان، زیرا اگر تو پیغمبرت را بمن نشناسانى، من حجت ترا نشناسم (براى اینكه امام جانشین پیغمبر و دست نشانده او به دستور خداست و مقام و ارزش جانشین مربوط بمقام و ارزش جانشین گذار است از این جهت شیعه مىگوید: امام باید از لحاظ علم و عمل و اخلاق و عصمت مانند پیغمبر باشد) خدایا حجت خود را بمن بشناسان، زیرا اگر تو حجتت را بمن بسناسانى، از طریق دینم گمراه میشوم.
سپس فرمود: اى زراره! بناچار جوانى در مدینه كشته مىشود، عرضكردم: قربانت، مگر لشكر سفیانى او را نمىكشند؟ فرمود: نه، بلكه او را لشكر آل بنى فلان بكشند، آن لشكر مىآید تا وارد مدینه مىشود و آن جوان را مىگیرد و مىكشد، پس چون او را از روى سركشى و جور و ستم بكشد، مهلتشان بسر آید، در آن هنگام امید فرج داشته باش انشاء اللّه (مقصود از این جوان گویا همان نفس زكیه است كه در علائم ظهور روایت شده است).
6- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ یَحْیَى بْنِ الْمُثَنَّى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَیْرٍ عَنْ عُبَیْدِ بْنِ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ یَفْقِدُ النَّاسُ إِمَامَهُمْ یَشْهَدُ الْمَوْسِمَ فَیَرَاهُمْ وَ لَا یَرَوْنَهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 136 روایت 6@*@
ترجمه:
عبیدبن زراره گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود: مردم امام خود را نیابند (گمشده و ناپیدا دانند) امام در موسم حج حاضر شود و مردم را ببیند ولى آنها او را نبینند.
7- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنِی مُنْذِرُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ قَابُوسَ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ السِّنْدِیِّ عَنْ أَبِی دَاوُدَ الْمُسْتَرِقِّ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ مَالِكٍ الْجُهَنِیِّ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنِ الْأَصْبَغِ بْنِ نُبَاتَةَ قَالَ أَتَیْتُ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع فَوَجَدْتُهُ مُتَفَكِّراً یَنْكُتُ فِی الْأَرْضِ فَقُلْتُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ مَا لِی أَرَاكَ مُتَفَكِّراً تَنْكُتُ فِی الْأَرْضِ أَ رَغْبَةً مِنْكَ فِیهَا فَقَالَ لَا وَ اللَّهِ مَا رَغِبْتُ فِیهَا وَ لَا فِی الدُّنْیَا یَوْماً قَطُّ وَ لَكِنِّی فَكَّرْتُ فِی مَوْلُودٍ یَكُونُ مِنْ ظَهْرِی الْحَادِیَ عَشَرَ مِنْ وُلْدِی هُوَ الْمَهْدِیُّ الَّذِی یَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ ظُلْماً تَكُونُ لَهُ غَیْبَةٌ وَ حَیْرَةٌ یَضِلُّ فِیهَا أَقْوَامٌ وَ یَهْتَدِی فِیهَا آخَرُونَ فَقُلْتُ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ وَ كَمْ تَكُونُ الْحَیْرَةُ وَ الْغَیْبَةُ قَالَ سِتَّةَ أَیَّامٍ أَوْ سِتَّةَ أَشْهُرٍ أَوْ سِتَّ سِنِینَ فَقُلْتُ وَ إِنَّ هَذَا لَكَائِنٌ فَقَالَ نَعَمْ كَمَا أَنَّهُ مَخْلُوقٌ وَ أَنَّى لَكَ بِهَذَا الْأَمْرِ یَا أَصْبَغُ أُولَئِكَ خِیَارُ هَذِهِ الْأُمَّةِ مَعَ خِیَارِ أَبْرَارِ هَذِهِ الْعِتْرَةِ فَقُلْتُ ثُمَّ مَا یَكُونُ بَعْدَ ذَلِكَ فَقَالَ ثُمَّ یَفْعَلُ اللَّهُ مَا یَشَاءُ فَإِنَّ لَهُ بَدَاءَاتٍ وَ إِرَادَاتٍ وَ غَایَاتٍ وَ نِهَایَاتِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 136 روایت 7@*@
ترجمه:
اصبغ بن نباته گوید: خدمت امیرالمؤمنین علیه السلام آمدم و دیدم آنحضرت متفكر است و زمین را خط میكشد، عرضكردم: اى امیرالمؤمنین! چرا شما را متفكر مىبینم و بزمین خط میكشى، مگر بآن (خلافت در روى زمین) رغبت كردهاى؟ فرمود: نه، بخدا، هرگز روزى نبوده كه بخلافت یا بدنیا رغبت كنم، ولى فكر مىكردم درباره مولودیكه فرزند یازدهم من است، او همان مهدى است كه زمین را از عدل و داد پر كند، چنانكه از جور و ستم پر شده باشد. براى او غیبت و سرگردانى است (هر زمانى در شهرى بسر مىبرد) كه مردمى در آن زمان گمراه گردند و دیگران هدایت شوند، عرضكردم: یا امیرالمؤمنین، آن سرگردانى و غیبت تا چه اندازه است؟ فرمود: شش روز یا شش ماه یا شش سال، عرضكردم: این امر (غیبت و سرگردانى) شدنى است؟! فرمود: آرى چنانكه خود او خلق شدنى است (غیبتش هم قطعى و مسلم است) ولى اى اصبغ تو كجا و این امر؟ آنها (كه زمان غیبت را درك میكنند) نیكان این امت با نیكان این عترت (خاندان پیغمبر صلى اللّه علیه و آله)اند، عرضكردم: پس از آن چه میشود؟ فرمود: پس از آن هر چه خدا خواهد مىشود، همانا خدا را، بداها و ارادهها و غایات و پایانهاست.
شرح :
راجع بمدت غیبت كه در این روایت بطور تردید بیان شده است، علامه مجلسى (ره) میگوید: ممكن است مقصود این باشد كه در مقدار غیبت امام بدا حاصل شده است، چنانچه در آخر روایت مىفرماید، فان للّه بداءات و ممكن است بیان مقدار سرگردانى و عدم تعیین تكلیف باشد و استقرار غیبت پس از آن مدت باشد و از محدث استرابادى (ره) نقل میكند كه مراد این است كه آحاد مدت غیبت شش است و ظهور آنحضرت در هفتمین است و كلمه «نیكان این عترت» اشاره بر جعت ائمه دیگر دارد و بداهاى خدایتعالى مربوط بامتداد غیبت و زمان ظهور آنحضرست كه بواسطه مصالح بزرگى كه برخى از آنها بعداً ذكر میشود، از خلق پنهان شده است، و ارادههاى او از لحاظ اظهار و پنهان داشتن از خلق و غیبت و ظهور آنحضرتست، و غایات منافع و مصالحى است كه در این امور است و نهایات از نظر پایان غیبت آنحضرتست از لحاظ آنچه از نظر بدا براى مردم ظاهر مىشود.
8- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ عَنْ مَعْرُوفِ بْنِ خَرَّبُوذَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ إِنَّمَا نَحْنُ كَنُجُومِ السَّمَاءِ كُلَّمَا غَابَ نَجْمٌ طَلَعَ نَجْمٌ حَتَّى إِذَا أَشَرْتُمْ بِأَصَابِعِكُمْ وَ مِلْتُمْ بِأَعْنَاقِكُمْ غَیَّبَ اللَّهُ عَنْكُمْ نَجْمَكُمْ فَاسْتَوَتْ بَنُو عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَلَمْ یُعْرَفْ أَیٌّ مِنْ أَیٍّ فَإِذَا طَلَعَ نَجْمُكُمْ فَاحْمَدُوا رَبَّكُمْ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 137 روایت 8@*@
ترجمه:
معروف بن خربوذ گوید امام باقر علیه السلام فرمود: ما ائمه مانند اختران آسمانیم كه هرگاه اخترى غروب كند، اختر دیگرى طالع شود، (هرگاه امامى بمیرد، امامى دیگر جانشین شود) تا زمانیكه با انگشت اشاره كنید و گردن بسویش كج كنید (یعنى تقیه را ترك كنید و امر امامتش را شهرت دهید) خدا اخترش را از شما پنهان كند و فرزندان عبد المطلب مساوى شوند و امام از غیر امام شناخته نشود، پس چون اختر شما طالع شد، (امامتان ظاهر شد) پروردگارتانرا سپاس گوئید.
9- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُعَاوِیَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَیْرٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ لِلْقَائِمِ ع غَیْبَةً قَبْلَ أَنْ یَقُومَ قُلْتُ وَ لِمَ قَالَ إِنَّهُ یَخَافُ وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَى بَطْنِهِ یَعْنِی الْقَتْلَ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 137 روایت 9@*@
ترجمه:
زراره گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود: همانا براى حضرت قائم علیه السلام پیش از آنكه ظهور كند غیبتى است، عرضكردم: براى چه؟ فرمود: زیرا او میترسد - و با دست اشاره به شكمش فرمود - یعنى از كشته شدن مىترسد.
10- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنْ بَلَغَكُمْ عَنْ صَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَیْبَةٌ فَلَا تُنْكِرُوهَا
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 137 روایت 10@*@
ترجمه:
محمد بن مسلم گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود: اگر خبر غیبت صاحب الامر بشما رسید منكر آن نشوید.
11- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُعَاوِیَةَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ إِبْرَاهِیمَ بْنِ خَلَفِ بْنِ عَبَّادٍ الْأَنْمَاطِیِّ عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع وَ عِنْدَهُ فِی الْبَیْتِ أُنَاسٌ فَظَنَنْتُ أَنَّهُ إِنَّمَا أَرَادَ بِذَلِكَ غَیْرِی فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ لَیَغِیبَنَّ عَنْكُمْ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ وَ لَیَخْمِلَنَّ هَذَا حَتَّى یُقَالَ مَاتَ هَلَكَ فِی أَیِّ وَادٍ سَلَكَ وَ لَتُكْفَؤُنَّ كَمَا تُكْفَأُ السَّفِینَةُ فِی أَمْوَاجِ الْبَحْرِ لَا یَنْجُو إِلَّا مَنْ أَخَذَ اللَّهُ مِیثَاقَهُ وَ كَتَبَ الْإِیمَانَ فِی قَلْبِهِ وَ أَیَّدَهُ بِرُوحٍ مِنْهُ وَ لَتُرْفَعَنَّ اثْنَتَا عَشْرَةَ رَایَةً مُشْتَبِهَةً لَا یُدْرَى أَیٌّ مِنْ أَیٍّ قَالَ فَبَكَیْتُ فَقَالَ مَا یُبْكِیكَ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ كَیْفَ لَا أَبْكِی وَ أَنْتَ تَقُولُ اثْنَتَا عَشْرَةَ رَایَةً مُشْتَبِهَةً لَا یُدْرَى أَیٌّ مِنْ أَیٍّ قَالَ وَ فِی مَجْلِسِهِ كَوَّةٌ تَدْخُلُ فِیهَا الشَّمْسُ فَقَالَ أَ بَیِّنَةٌ هَذِهِ فَقُلْتُ نَعَمْ قَالَ أَمْرُنَا أَبْیَنُ مِنْ هَذِهِ الشَّمْسِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 137 روایت 11@*@
ترجمه:
مفضل بن عمر گوید: خدمت امام صادق علیه السلام بودم، و در اتاق مردم دیگرى هم نزدش بودند، كه من گمان كردم روى سخنش با دیگرى است، امام فرمود، همانا بخدا كه صاحب الامر از میان شما پنهان شود و گمنام گردد، تا آنجا كه گویند، او مرد، هلاك شد، در كدام دره افتاد، و شما مانند كشتى گرفتار امواج دریا، متزلزل و واژگون شوید، و نجات نیابید جز كسى كه خدا از او پیمان گرفته و ایمان را در دلش ثبت كرده و او را با روحى از جانب خود تقویت نموده، و همانا دوازده پرچم مشتبه برافراشته گردد كه هیچیك از دیگرى شناخته نشود (حق از باطل مشخص نگردد) زراره گوید: من گریه كردم، امام فرمود: چه تو را به گریه آورد، اى اباعبدالله؟! عرضكردم، قربانت چگونه نگریم كه شما مىفرمائید: دوازده پرچم مشتبه است و هیچیك از دیگرى شناخته نشود، زراره گوید: در مجلس آنحضرت سوراخى بود كه از آنجا آفتاب میتابید، حضرت فرمود: این آفتاب آشكار است؟ گفتم: آرى، فرمود: امر ما از این آفتاب روشنتر است.
12- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ الْأَنْبَارِیِّ عَنْ یَحْیَى بْنِ الْمُثَنَّى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بُكَیْرٍ عَنْ عُبَیْدِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لِلْقَائِمِ غَیْبَتَانِ یَشْهَدُ فِی إِحْدَاهُمَا الْمَوَاسِمَ یَرَى النَّاسَ وَ لَا یَرَوْنَهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 138 روایت 12@*@
ترجمه:
امام صادق علیه السلام فرمود: حضرت قائم علیه السلام را دو غیبت است (غیبت صغرى و غیبت كبرى) در یكى از آندو غیبت (كبرى) در مواقف حج حاضر شود، و مردم را ببیند ولى مردم او را نبینند (اما در غیبت صغرى، خواص اصحاب او را میدیدند و میشناختند).
13- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ وَ مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى وَ غَیْرُهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ السَّبِیعِیِّ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع مِمَّنْ یُوثَقُ بِهِ أَنَّ أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ ع تَكَلَّمَ بِهَذَا الْكَلَامِ وَ حُفِظَ عَنْهُ وَ خَطَبَ بِهِ عَلَى مِنْبَرِ الْكُوفَةِ اللَّهُمَّ إِنَّهُ لَا بُدَّ لَكَ مِنْ حُجَجٍ فِی أَرْضِكَ حُجَّةٍ بَعْدَ حُجَّةٍ عَلَى خَلْقِكَ یَهْدُونَهُمْ إِلَى دِینِكَ وَ یُعَلِّمُونَهُمْ عِلْمَكَ كَیْلَا یَتَفَرَّقَ أَتْبَاعُ أَوْلِیَائِكَ ظَاهِرٍ غَیْرِ مُطَاعٍ أَوْ مُكْتَتَمٍ یُتَرَقَّبُ إِنْ غَابَ عَنِ النَّاسِ شَخْصُهُمْ فِی حَالِ هُدْنَتِهِمْ فَلَمْ یَغِبْ عَنْهُمْ قَدِیمُ مَبْثُوثِ عِلْمِهِمْ وَ آدَابُهُمْ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ مُثْبَتَةٌ فَهُمْ بِهَا عَامِلُونَ وَ یَقُولُ ع فِی هَذِهِ الْخُطْبَةِ فِی مَوْضِعٍ آخَرَ فِیمَنْ هَذَا وَ لِهَذَا یَأْرِزُ الْعِلْمُ إِذَا لَمْ یُوجَدْ لَهُ حَمَلَةٌ یَحْفَظُونَهُ وَ یَرْوُونَهُ كَمَا سَمِعُوهُ مِنَ الْعُلَمَاءِ وَ یَصْدُقُونَ عَلَیْهِمْ فِیهِ اللَّهُمَّ فَإِنِّی لَأَعْلَمُ أَنَّ الْعِلْمَ لَا یَأْرِزُ كُلُّهُ وَ لَا یَنْقَطِعُ مَوَادُّهُ وَ إِنَّكَ لَا تُخْلِی أَرْضَكَ مِنْ حُجَّةٍ لَكَ عَلَى خَلْقِكَ ظَاهِرٍ لَیْسَ بِالْمُطَاعِ أَوْ خَائِفٍ مَغْمُورٍ كَیْلَا تَبْطُلَ حُجَّتُكَ وَ لَا یَضِلَّ أَوْلِیَاؤُكَ بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَهُمْ بَلْ أَیْنَ هُمْ وَ كَمْ هُمْ أُولَئِكَ الْأَقَلُّونَ عَدَداً الْأَعْظَمُونَ عِنْدَ اللَّهِ قَدْراً
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 138 روایت 13@*@
ترجمه:
یكى از اصحاب امیرالمؤمنین علیه السلام كه مورد اطمینانست گوید: این سخن را امیرالمؤمنین علیه السلام روى منبر مسجد كوفه فرموده و از او بیاد مانده است: بار خدایا! همانا ناچار حجتهائى از جانب تو روى زمینت لازمست، كه یكى پس از دیگرى براى (راهنمائى) خلقت بیایند و ایشانرا بدینت رهبرى كنند و علم ترا بآنها بیاموزند، تا پیروان اولیاء تو پراكنده نشوند. آن حجت یا ظاهر است و فرمانروائى نمىكند (فرمانش نمىبرند) و یا پنهانست و انتظارش را مىكشند، اگر در حال صلح (متاركه جنگ میان مسلمین و كفار) پیكر و شخص آن حجج از مردم نهان باشد، دانش دیرین و ثابت (منتشر) ایشان از مردم نهان نیست، و آدابشان در دلهاى مؤمنین پابرجاست و طبق آن عمل كنند.
و در جاى دیگر از همین خطبه مىفرماید: ولى این (عمل به آداب ایشان) در چه كسانست (یعنى چقدر عده آنها كم است) از اینجهت است كه بساط علم برچیده شود، زمانیكه دانشمندانیكه دانش را نگهدارى میكنند و آن را چنانكه از علما شنیده، روایت مینمایند و ایشان را در آن باره تصدیق مىكنند یافت نشود. بار خدایا من میدانم كه بساط علم برچیده نمىشود و مایههایش از میان نمىرود و تو زمینت را از حجتى براى خلقت خالى نمیگذارى، چه آشكار و غیر مطاع یا ترسان و پنهان باشد، تا حجت تو باطل نشود و دوستانت بعد از آنكه هدایتشان كردى گمراه نگردند، ولى كجایند ایشان و چقدرند ایشان؟، آنها كمترین شماره و بالاترین مقام را نزد خدا دارند. (بحدیث 881 رجوع شود).
14- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُعَاوِیَةَ الْبَجَلِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِیهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ قُلْ أَ رَأَیْتُمْ إِنْ أَصْبَحَ ماؤُكُمْ غَوْراً فَمَنْ یَأْتِیكُمْ بِماءٍ مَعِینٍ قَالَ إِذَا غَابَ عَنْكُمْ إِمَامُكُمْ فَمَنْ یَأْتِیكُمْ بِإِمَامٍ جَدِیدٍ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 139 روایت 14@*@
ترجمه:
موسى بن جعفر علیه السلام درباره قول خداى عزوجل: «بگو بمن بگوئید اگر آب شما بزمین فرو رود كى براى شما آب روان مىآورد - 30 سوره 67 -» فرمود: زمانى كه امام شما غایب شود، كیست (غیر خدا) كه براى شما امام تازهاى آورد؟ (امام غایب شما را ظاهر كند تا از علومش كه چون چشمه صاف جاریست استفاده كنید.)
15- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنْ بَلَغَكُمْ عَنْ صَاحِبِكُمْ غَیْبَةٌ فَلَا تُنْكِرُوهَا
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 140 روایت 15@*@
ترجمه:
محمد بن مسلم گوید: امام صادق علیه السلام میفرمود: اگر خبر غیبت صاحبتان بشما رسید منكر آن نشوید.
16- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْوَشَّاءِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا بُدَّ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ مِنْ غَیْبَةٍ وَ لَا بُدَّ لَهُ فِی غَیْبَتِهِ مِنْ عُزْلَةٍ وَ نِعْمَ الْمَنْزِلُ طَیْبَةُ وَ مَا بِثَلَاثِینَ مِنْ وَحْشَةٍ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 140 روایت 16@*@
ترجمه:
بناچار صاحب الامر غیبت كند و بناچار در زمان غیبتش گوشهگیرى كند، چه خوب منزلیست مدینه (گویا آنحضرت در ایام غیبت غالباً در مدینه و اطراف آن باشد) و در سى وحشتى نیست (یعنى آن حضرت همراه 30 یا 29 نفر از اصحاب و موالیان خود مىباشد و این عده اگر چه گوشه گیرند ولى وحشت و ترسى ندارند).
17- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ أَبَانِ بْنِ تَغْلِبَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع كَیْفَ أَنْتَ إِذَا وَقَعَتِ الْبَطْشَةُ بَیْنَ الْمَسْجِدَیْنِ فَیَأْرِزُ الْعِلْمُ كَمَا تَأْرِزُ الْحَیَّةُ فِی جُحْرِهَا وَ اخْتَلَفَتِ الشِّیعَةُ وَ سَمَّى بَعْضُهُمْ بَعْضاً كَذَّابِینَ وَ تَفَلَ بَعْضُهُمْ فِی وُجُوهِ بَعْضٍ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا عِنْدَ ذَلِكَ مِنْ خَیْرٍ فَقَالَ لِی الْخَیْرُ كُلُّهُ عِنْدَ ذَلِكَ ثَلَاثاً
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 140 روایت 17@*@
ترجمه:
ابان بن تغلب گوید: امام صادق علیه السلام فرمود: چگونه باشى (عقیده تو چیست نسبت به) زمانى كه حمله سختى میان دو مسجد واقع شود (اشاره بجنگ و پیش آمد مهمى دارد كه میان مسجد كوفه و سهله یا مكه و مدینه واقع میشود) و علم و دانش مانند ماریكه بسوراخ خود میرود، نوردیده شود، و میان شیعیان اختلاف افتد و یكدیگر را دروغگو خوانند و بصورت هم تف اندازند، عرضكردم: قربانت، در چنان وضعى خیرى نیست، حضرت سه مرتبه فرمود: تمام خیر در آن وضع است (زیرا مردم امتحان میشوند و امام زمان علیه السلام ظهور میكند).
18- وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِیهِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ ابْنِ بُكَیْرٍ عَنْ زُرَارَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ لِلْقَائِمِ غَیْبَةً قَبْلَ أَنْ یَقُومَ إِنَّهُ یَخَافُ وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَى بَطْنِهِ یَعْنِی الْقَتْلَ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 140 روایت 18@*@
ترجمه:
امام صادق علیه السلام میفرمود: حضرت قائم پیش از آنكه قیام كند غایب شود، زیرا او مىترسد - و با دست اشاره بشكمش فرمود - یعنى از كشته شدن میترسد.
19- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لِلْقَائِمِ غَیْبَتَانِ إِحْدَاهُمَا قَصِیرَةٌ وَ الْأُخْرَى طَوِیلَةٌ الْغَیْبَةُ الْأُولَى لَا یَعْلَمُ بِمَكَانِهِ فِیهَا إِلَّا خَاصَّةُ شِیعَتِهِ وَ الْأُخْرَى لَا یَعْلَمُ بِمَكَانِهِ فِیهَا إِلَّا خَاصَّةُ مَوَالِیهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 140 روایت 19@*@
ترجمه:
امام صادق علیه السلام فرمود: براى حضرت قائم علیه السلام دو غیبت است: یكى كوتاه و دیگرى دراز، در غیبت اول جز شیعیان مخصوص از جاى آن حضرت خبر ندارند، و در غیبت دیگر جز دوستان مخصوصش از جاى او خبر ندارند (مقصود از دوستان مخصوص خادمان و اهل بیت آنحضرت و یا همان 30 نفرى است كه در سه روایت پیش ذكر شد).
20- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى وَ أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْكُوفِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حَسَّانَ عَنْ عَمِّهِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ كَثِیرٍ عَنْ مُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ لِصَاحِبِ هَذَا الْأَمْرِ غَیْبَتَانِ إِحْدَاهُمَا یَرْجِعُ مِنْهَا إِلَى أَهْلِهِ وَ الْأُخْرَى یُقَالُ هَلَكَ فِی أَیِّ وَادٍ سَلَكَ قُلْتُ كَیْفَ نَصْنَعُ إِذَا كَانَ كَذَلِكَ قَالَ إِذَا ادَّعَاهَا مُدَّعٍ فَاسْأَلُوهُ عَنْ أَشْیَاءَ یُجِیبُ فِیهَا مِثْلَهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 141 روایت 20@*@
ترجمه:
مفضل بن عمر گوید: شنیدم امام صادق علیه السلام مىفرمود براى صاحب الامر دو غیبت است، در نخستین آنها بسوى خانوادهاش مراجعه مىكند. و در دیگرى مردم مىگویند: هلاك شد و در كدام وادى افتاد: عرضكردم: اگر چنان شد. ما چه كنیم؟ فرمود: هرگاه كسى مدعى امامت شد، مسائلى از او بپرسید كه مثل امام جواب دهد (اگر پاسخ درست نگفت، او امام نیست).
21- أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْوَلِیدِ الْخَزَّازِ عَنِ الْوَلِیدِ بْنِ عُقْبَةَ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ شُعَیْبٍ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فَقُلْتُ لَهُ أَنْتَ صَاحِبُ هَذَا الْأَمْرِ فَقَالَ لَا فَقُلْتُ فَوَلَدُكَ فَقَالَ لَا فَقُلْتُ فَوَلَدُ وَلَدِكَ هُوَ قَالَ لَا فَقُلْتُ فَوَلَدُ وَلَدِ وَلَدِكَ فَقَالَ لَا قُلْتُ مَنْ هُوَ قَالَ الَّذِی یَمْلَأُهَا عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً عَلَى فَتْرَةٍ مِنَ الْأَئِمَّةِ كَمَا أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص بُعِثَ عَلَى فَتْرَةٍ مِنَ الرُّسُلِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 141 روایت 21@*@
ترجمه:
ابو حمزه گوید: خدمت امام صادق علیه السلام رسیدم و عرضكردم: صاحب الامر شمائید؟ فرمود نه، گفتم: پسر شماست؟ فرمود: نه، گفتم، پسر شما است؟ فرمود: نه، گفتم: پسر پسر پسر شماست؟ فرمود: نه، گفتم: پس او كیست؟ فرمود: همان كسى است كه زمین را پر از عدالت كند، چنانكه پر از ستم و جور شده باشد، او در زمان پیدا نبودن امامان بیاید، چنانكه رسول خدا صلى اللّه علیه و آله در زمان پیدا نبودن رسولان مبعوث شد.
22- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ الْبَغْدَادِیِّ عَنْ وَهْبِ بْنِ شَاذَانَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ أَبِی الرَّبِیعِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ أُمِّ هَانِئٍ قَالَتْ سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْكُنَّسِ قَالَتْ فَقَالَ إِمَامٌ یَخْنِسُ سَنَةَ سِتِّینَ وَ مِائَتَیْنِ ثُمَّ یَظْهَرُ كَالشِّهَابِ یَتَوَقَّدُ فِی اللَّیْلَةِ الظَّلْمَاءِ فَإِنْ أَدْرَكْتِ زَمَانَهُ قَرَّتْ عَیْنُكِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 141 روایت 22@*@
ترجمه:
ام هانى گوید: از حضرت ابا جعفر محمد بن على علیهما السلام راجع بقول خدایتعالى «سوگند به ستارگان غروب كننده، همان سیارات نهان شونده (15 و 16 سوره 81 -» پرسیدم، فرمود: آن امامى است كه در سال 260 غایب شود، سپس مانند شعلهاى در شب تاریك فروزان شود، اگر زمان او را درك كنى چشمت روشن شود.
23- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الرَّبِیعِ الْهَمْدَانِیِّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ عَنْ أُسَیْدِ بْنِ ثَعْلَبَةَ عَنْ أُمِّ هَانِئٍ قَالَتْ لَقِیتُ أَبَا جَعْفَرٍ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِیٍّ ع فَسَأَلْتُهُ عَنْ هَذِهِ الْآیَةِ فَلا أُقْسِمُ بِالْخُنَّسِ الْجَوارِ الْكُنَّسِ قَالَ الْخُنَّسُ إِمَامٌ یَخْنِسُ فِی زَمَانِهِ عِنْدَ انْقِطَاعٍ مِنْ عِلْمِهِ عِنْدَ النَّاسِ سَنَةَ سِتِّینَ وَ مِائَتَیْنِ ثُمَّ یَبْدُو كَالشِّهَابِ الْوَاقِدِ فِی ظُلْمَةِ اللَّیْلِ فَإِنْ أَدْرَكْتِ ذَلِكِ قَرَّتْ عَیْنُكِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 142 روایت 23@*@
ترجمه:
ام هانى گوید: ابا جعفر محمد بن على علیه السلام را ملاقات كردم و راجع بآیه «15 و 16 سوره 81» از آنحضرت سؤال كردم، فرمود: خنس (ستارگان غروب كننده) امامى است كه در زمان خود هنگامیكه مردم از وجود او خبر ندارند (برخى از عملش از مردم گرفته شود) پنهان میشود، در سال 260 سپس مانند شعله درخشان در شب تار ظاهر میشود، اگر آن زمانرا را درك كنى چشمت روشن شود.
شرح :
غیبت و ظهور امام زمان علیه السلام در این دو روایت تشبیه بغروب و طلوع ستاره شده است كه در روز نهان و در شب آشكار میشود، میشود، و شب تار كنایه از فرا گرفتن ستم و جهالت است جهان بشریت را و سال 260 سال وفات امام حسن عسگرى و غیبت امام دوازدهم علیهماالسلامست.
24- عَلِیُّ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ أَیُّوبَ بْنِ نُوحٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ الثَّالِثِ ع قَالَ إِذَا رُفِعَ عِلْمُكُمْ مِنْ بَیْنِ أَظْهُرِكُمْ فَتَوَقَّعُوا الْفَرَجَ مِنْ تَحْتِ أَقْدَامِكُمْ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 142 روایت 24@*@
ترجمه:
ابوالحسن سوم (امام هادى) علیه السلام فرمود: هرگاه پیشواى شما (دانش شما) از میان شما برداشته شود، از زیر پاى خود منتظر فرج باشید.
شرح :
این روایت سه گونه معنى میشود: 1- هرگاه امام شما غایب شد، همیشه و در هر حال مثل اینكه چیزى را بآسانى از زیر پاى خود برمیگیرید. انتظار فرج داشته باشید، اگر چه فرج و ظهور امام نزد خدا دور باشد، 2 - هرگاه علوم و معارف دینى از میان شما برخیزد و جهان را جهالت و بىخبرى فراگیرد بدانید كه فرج نزدیكست 3 - هرگاه امام شما غایب شود سر بزیر اندازید و گوشهگیرى و شكیبائى ورزید كه شكیبائى كلید فرج و گشایش است.
25- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَیُّوبَ بْنِ نُوحٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع إِنِّی أَرْجُو أَنْ تَكُونَ صَاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ وَ أَنْ یَسُوقَهُ اللَّهُ إِلَیْكَ بِغَیْرِ سَیْفٍ فَقَدْ بُویِعَ لَكَ وَ ضُرِبَتِ الدَّرَاهِمُ بِاسْمِكَ فَقَالَ مَا مِنَّا أَحَدٌ اخْتَلَفَتْ إِلَیْهِ الْكُتُبُ وَ أُشِیرَ إِلَیْهِ بِالْأَصَابِعِ وَ سُئِلَ عَنِ الْمَسَائِلِ وَ حُمِلَتْ إِلَیْهِ الْأَمْوَالُ إِلَّا اغْتِیلَ أَوْ مَاتَ عَلَى فِرَاشِهِ حَتَّى یَبْعَثَ اللَّهُ لِهَذَا الْأَمْرِ غُلَاماً مِنَّا خَفِیَّ الْوِلَادَةِ وَ الْمَنْشَإِ غَیْرَ خَفِیٍّ فِی نَسَبِهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 142 روایت 25@*@
ترجمه:
ایوب بن نوح گوید به حضرت رضا علیه السلام عرضكردم: من امیدوارم كه شما صاحب الامر باشید، و خدا امر امامت را بدون شمشیر و خونریزى به شما رساند، زیرا براى شما (بولایت عهدى مأمون) بیعت گرفته شده و بنام شما سكه زدهاند، حضرت فرمود: هیچ كس از ما خاندان نیست كه مكاتبات داشته باشد و با انگشت بسویش اشاره كنند و از مسئله بپرسند و اموال برایش برند، جز اینكه یا ترور شود و یا در بستر خود بمیرد (یا با شمشیر كشته شود و یا با زهر) تا زمانى كه براى این امر (امامت) كودكى را از ما خاندان مبعوث كند و ولادت و وطن او نهانست ولى نسبت و دودمانش نهان نیست.
26- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ غَیْرُهُ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْعَبَّاسِ بْنِ عَامِرٍ عَنْ مُوسَى بْنِ هِلَالٍ الْكِنْدِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَطَاءٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ إِنَّ شِیعَتَكَ بِالْعِرَاقِ كَثِیرَةٌ وَ اللَّهِ مَا فِی أَهْلِ بَیْتِكَ مِثْلُكَ فَكَیْفَ لَا تَخْرُجُ قَالَ فَقَالَ یَا عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عَطَاءٍ قَدْ أَخَذْتَ تَفْرُشُ أُذُنَیْكَ لِلنَّوْكَى إِی وَ اللَّهِ مَا أَنَا بِصَاحِبِكُمْ قَالَ قُلْتُ لَهُ فَمَنْ صَاحِبُنَا قَالَ انْظُرُوا مَنْ عَمِیَ عَلَى النَّاسِ وِلَادَتُهُ فَذَاكَ صَاحِبُكُمْ إِنَّهُ لَیْسَ مِنَّا أَحَدٌ یُشَارُ إِلَیْهِ بِالْإِصْبَعِ وَ یُمْضَغُ بِالْأَلْسُنِ إِلَّا مَاتَ غَیْظاً أَوْ رَغِمَ أَنْفُهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 143 روایت 26@*@
ترجمه:
عبداللّه بن عطا گوید: بامام باقر علیه السلام عرضكردم: شیعیان شما در عراق بسیارند و بخدا مانند شما در خاندانت كسى نیست، پس چرا خروج نمىكنى؟ فرمود: اى عبداللّه بن عطا! تو گوشهایت را براى بیخردان مىگسترى (هر سخنى را از هر نادانى باور میكنى) بخدا من صاحب شما نیستم، گوید عرضكردم: پس صاحب ما كیست؟ فرمود: بنگرید هر كه ولادتش از مردم نهان گشت او صاحب شماست، همانا كسى از ما خاندان نیست كه انگشت نما شود و میان دهان مردم افتد (مشهور و معروف گردد)، جز اینكه مرگش یا از خون دل خوردن و یا از بینیش بخاك مالیده شدن باشد.
27- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ یَقُومُ الْقَائِمُ وَ لَیْسَ لِأَحَدٍ فِی عُنُقِهِ عَهْدٌ وَ لَا عَقْدٌ وَ لَا بَیْعَةٌ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 143 روایت 27@*@
ترجمه:
امام صادق علیه السلام فرمود: قائم ما قیام مىكند و در گردن او براى هیچكس پیمان و قرارداد و بیعتى نیست.
28- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ الْعَطَّارِ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مَنْصُورٍ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قُلْتُ إِذَا أَصْبَحْتُ وَ أَمْسَیْتُ لَا أَرَى إِمَاماً أَئْتَمُّ بِهِ مَا أَصْنَعُ قَالَ فَأَحِبَّ مَنْ كُنْتَ تُحِبُّ وَ أَبْغِضْ مَنْ كُنْتَ تُبْغِضُ حَتَّى یُظْهِرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 143 روایت 28@*@
ترجمه:
منصور از مردى نقل مىكند و بامام صادق علیه السلام عرض كرد: هرگاه روز را صبح و شام كنم و امامى را كه از او پیروى كنم نبینم چكنم؟ فرمود: آنكه را باید دوست داشته باشى دوست بدار و آنكه را باید دشمن بدارى دشمن بدار (تولى و تبرى را از دست مده) تا خداى عزوجل او را ظاهر كند.
29- الْحُسَیْنُ بْنُ أَحْمَدَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ هِلَالٍ قَالَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ عِیسَى عَنْ خَالِدِ بْنِ نَجِیحٍ عَنْ زُرَارَةَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع لَا بُدَّ لِلْغُلَامِ مِنْ غَیْبَةٍ قُلْتُ وَ لِمَ قَالَ یَخَافُ وَ أَوْمَأَ بِیَدِهِ إِلَى بَطْنِهِ وَ هُوَ الْمُنْتَظَرُ وَ هُوَ الَّذِی یَشُكُّ النَّاسُ فِی وِلَادَتِهِ فَمِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ حَمْلٌ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ مَاتَ أَبُوهُ وَ لَمْ یُخَلِّفْ وَ مِنْهُمْ مَنْ یَقُولُ وُلِدَ قَبْلَ مَوْتِ أَبِیهِ بِسَنَتَیْنِ قَالَ زُرَارَةُ فَقُلْتُ وَ مَا تَأْمُرُنِی لَوْ أَدْرَكْتُ ذَلِكَ الزَّمَانَ قَالَ ادْعُ اللَّهَ بِهَذَا الدُّعَاءِ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَفْسَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَكَ لَمْ أَعْرِفْكَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی نَبِیَّكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَبِیَّكَ لَمْ أَعْرِفْهُ قَطُّ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَكَ فَإِنَّكَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینِی قَالَ أَحْمَدُ بْنُ الْهِلَالِ سَمِعْتُ هَذَا الْحَدِیثَ مُنْذُ سِتٍّ وَ خَمْسِینَ سَنَةً
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 144 روایت 29@*@
ترجمه:
زرارة بن اعین گوید، امام صادق علیه السلام فرمود: آن جوان ناچار غیبت مىكند عرضكردم: چرا؟ فرمود: میترسد - و با دست اشاره بشكمش كرد - (یعنى مىترسد او را بكشند) و اوست كه چشم براهش باشند و او است كه مردم در ولادتش تردید مىكنند. برخى گویند در شكم مادرش بود (كه پدرش مرد) بعضى گویند: پدرش مرد و فرزندى نداشت و بعضى گویند: دو سال پیش از وفات پدرش متولد شد.
زراره گوید: من عرضكردم: چه دستور مىفرمائى اگر من به آن زمان رسیدم، فرمود: خدا را با این دعا بخوان: خدایا خودت را به من بشناسان، زیرا اگر تو خودت را به من نشناسانى، من ترا نخواهم شناخت، خدایا پیغمبرت را به من بشناسان، زیرا اگر تو پیغمبرت را به من نشناسانى من هرگز او را نشناسم. خدایا تو حجت را به من بشناسان، زیرا اگر تو حجتت را به من نشناسانى از طریقه دینم گمراه مىشوم احمد بن هلال (كه با دو واسطه از زراره نقل مىكند) گوید، من این حدیث را 56 سال پیش شنیدهام.
شرح :
مقصود احمد بن هلال این است كه من این حدیث را پنجاه سال پیش از ولادت امام عصر علیه السلام شنیدهام پس احتمال جعل و دروغ در آن راه ندارد و نیز اخبار مربوط به غیبت آنحضرت و اوصاف و شمائلش پیش از ولادت آنحضرت در زمان پدر و جدّش و بلكه از زمان پیغمبر اكرم و امیرالمؤمنین صلوات اللّه علیهما شیوع داشته و طبق آن بوقوع پیوسته است، شیوع این اخبار به حدى بوده كه طایفه كیسانیة گفتند: ابن الحنیفه همان امام زمان است كه غایب شده است و طایفه ناووسیة و ممطورة نسبت بامام صادق و امام كاظم علیهما السلام این عقیده را ابداع كردند. و محدثین شیعه اخبار مربوط بامام زمان علیه السلام از پیغمبر اكرم و ائمه هدى به ترتیب نقل كرده و در كتب خود آوردهاند. یكى از محدثین موثق شیعه حسن بن محبوب زراد است كه كتاب مشهور و معروف مشیخة را بیش از صد سال جلوتر از غیبت نوشته است و اخبار او پس از سالها بدون اختلاف بوقوع پیوسته است و نیز از غیبت صغرى و كبرى خبر داده و چنانكه خبر داده اتفاق افتاده است (بصفحه 250 - 251 مرآت العقول مراجعه شود).
30- أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ حَسَّانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنِ الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع فِی قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِذا نُقِرَ فِی النَّاقُورِ قَالَ إِنَّ مِنَّا إِمَاماً مُظَفَّراً مُسْتَتِراً فَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ عَزَّ ذِكْرُهُ إِظْهَارَ أَمْرِهِ نَكَتَ فِی قَلْبِهِ نُكْتَةً فَظَهَرَ فَقَامَ بِأَمْرِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 145 روایت 30@*@
ترجمه:
مفضل بن عمر گوید: امام صادق علیه السلام درباره قول خداى عزوجل «زمانیكه در صور دمیده شود 8 سوره 74 -» فرمود: همانا امام پیروز و پنهان از ما خاندان است و چون خداى عز ذكره اراده كند كه امر او را ظاهر سازد، در دلش نكتهاى گذارد، سپس ظاهر شود و به امر خداى تبارك و تعالى قیام كند.
شرح :
آیه شریفه راجع به دمیدن در صور پیش از قیامت است كه در این روایت الهام امر ظهور را در دل امام عصر علیه السلام به آن تشبیه و تأویل فرموده است.
31- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحُسَیْنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفَرَجِ قَالَ كَتَبَ إِلَیَّ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِذَا غَضِبَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى خَلْقِهِ نَحَّانَا عَنْ جِوَارِهِمْ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 145 روایت 31@*@
ترجمه:
محمد بن فرج گوید: امام باقر علیه السلام به من نوشت: زمانیكه خداى تبارك و تعالى بر خلقش خشم كند، ما را از مجاورت آنها دور كند. (پس غیبت امام علیه السلام زمان دلیل خشم خداست و بندگانش).