بَابُ الْإِشَارَةِ وَ النَّصِّ عَلَى أَبِی الْحَسَنِ الرِّضَا ع
1- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ نُعَیْمٍ الصَّحَّافِ قَالَ كُنْتُ أَنَا وَ هِشَامُ بْنُ الْحَكَمِ وَ عَلِیُّ بْنُ یَقْطِینٍ بِبَغْدَادَ فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ یَقْطِینٍ كُنْتُ عِنْدَ الْعَبْدِ الصَّالِحِ جَالِساً فَدَخَلَ عَلَیْهِ ابْنُهُ عَلِیٌّ فَقَالَ لِی یَا عَلِیَّ بْنَ یَقْطِینٍ هَذَا عَلِیٌّ سَیِّدُ وُلْدِی أَمَا إِنِّی قَدْ نَحَلْتُهُ كُنْیَتِی فَضَرَبَ هِشَامُ بْنُ الْحَكَمِ بِرَاحَتِهِ جَبْهَتَهُ ثُمَّ قَالَ وَیْحَكَ كَیْفَ قُلْتَ فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ یَقْطِینٍ سَمِعْتُ وَ اللَّهِ مِنْهُ كَمَا قُلْتُ فَقَالَ هِشَامٌ أَخْبَرَكَ أَنَّ الْأَمْرَ فِیهِ مِنْ بَعْدِهِ
أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ نُعَیْمٍ الصَّحَّافِ قَالَ كُنْتُ عِنْدَ الْعَبْدِ الصَّالِحِ وَ فِی نُسْخَةِ الصَّفْوَانِیِّ قَالَ كُنْتُ أَنَا ثُمَّ ذَكَرَ مِثْلَهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 88 روایة 1@*@
ترجمه:
صحاف گوید: من و هشام بن حكم و على بن یقطین در بغداد بودیم، على بن یقطین گفت: خدمت موسى بن جعفر علیه السلام نشسته بودم كه پسرش على وارد شد، امام فرمود: على بن یقطین! همین على سرور اولاد من است، همانا من كنیه خودم را (كه ابوالحسن است) به او بخشیدهام. هشام كف دست خو را به پیشانیش زد و گفت: واى بر تو چه گفتى؟!! ابن یقطین گفت: به خدا همین طور كه گفتم از او شنیدم. هشام گفت: با این سخن به تو خبر داده كه امر امامت پس از وى به او متعلق است.
2- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ حُكَیْمٍ عَنْ نُعَیْمٍ الْقَابُوسِیِّ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع أَنَّهُ قَالَ إِنَّ ابْنِی عَلِیّاً أَكْبَرُ وُلْدِی وَ أَبَرُّهُمْ عِنْدِی وَ أَحَبُّهُمْ إِلَیَّ وَ هُوَ یَنْظُرُ مَعِی فِی الْجَفْرِ وَ لَمْ یَنْظُرْ فِیهِ إِلَّا نَبِیٌّ أَوْ وَصِیُّ نَبِیٍ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 88 روایة 2@*@
ترجمه:
نعیم قابوسى گوید: موسى بن جعفر علیه السلام فرمود: همانا على بزرگترین اولاد من است و خوش رفتارترین و محبوبترین آنهاست نزد من، و او با من در جفر مىنگرد، در صورتیكه جز پیغمبر با وصى پیغمبر در آن نمىنگرد.
3- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ وَ إِسْمَاعِیلَ بْنِ عَبَّادٍ الْقَصْرِیِّ جَمِیعاً عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی إِبْرَاهِیمَ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ إِنِّی قَدْ كَبِرَ سِنِّی فَخُذْ بِیَدِی مِنَ النَّارِ قَالَ فَأَشَارَ إِلَى ابْنِهِ أَبِی الْحَسَنِ ع فَقَالَ هَذَا صَاحِبُكُمْ مِنْ بَعْدِی
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 89 روایة 3@*@
ترجمه:
داود رقى گوید: به موسى بن جعفر علیه السلام عرض كردم: قربانت گردم، من پیر شدهام مرا از دوزخ رهائى بخش (امامم را به من بنما) حضرت با دست اشاره به پسرش ابوالحسن علیه السلام نمود و فرمود: این پس از من صاحب شماست.
4- الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ الْأَوَّلِ ع أَ لَا تَدُلُّنِی إِلَى مَنْ آخُذُ عَنْهُ دِینِی فَقَالَ هَذَا ابْنِی عَلِیٌّ إِنَّ أَبِی أَخَذَ بِیَدِی فَأَدْخَلَنِی إِلَى قَبْرِ رَسُولِ اللَّهِ ص فَقَالَ یَا بُنَیَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ قَالَ إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً وَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا قَالَ قَوْلًا وَفَى بِهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 89 روایة 4@*@
ترجمه:
اسحاق بن عمار گوید: به موسى بن جعفر علیه السلام عرض كردم: مرا به كسى كه دینم را از او به دست آورم رهنمائى فرما، فرمود: همین پسرم على است، همانا پدرم دست مرا گرفت و به سوى قبر سول خدا صلى اللّه علیه و آله برد و فرمود: پسر عزیزم خداى عزوجل فرمود: «همانا من در زمین خلیفه گزارم - 30 بقره» و چون خدا چیزى فرماید به آن وفا كند. (پس هیچگاه روى زمین خالى از خلیفه و حجت نباشد).
5- أَحْمَدُ بْنُ إِدْرِیسَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْحُسَیْنِ اللُّؤْلُؤِیِّ عَنْ یَحْیَى بْنِ عَمْرٍو عَنْ دَاوُدَ الرَّقِّیِّ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی الْحَسَنِ مُوسَى ع إِنِّی قَدْ كَبِرَتْ سِنِّی وَ دَقَّ عَظْمِی وَ إِنِّی سَأَلْتُ أَبَاكَ ع فَأَخْبَرَنِی بِكَ فَأَخْبِرْنِی مَنْ بَعْدَكَ فَقَالَ هَذَا أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 89 روایة 5@*@
ترجمه:
داود رقى گوید: به موسى بن جعفر علیه السلام عرض كردم سن من بالا رفته و استخوانم به نرمى گرائیده (به مرگ نزدیك شدهام من از پدر شما پرسیدم، مرا به شما ارجاع داد، شما هم مرا از جانشین خود آگاه سازید؛ فرمود: همین ابوالحسن الرضاست.
6- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ زِیَادِ بْنِ مَرْوَانَ الْقَنْدِیِّ وَ كَانَ مِنَ الْوَاقِفَةِ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی إِبْرَاهِیمَ وَ عِنْدَهُ ابْنُهُ أَبُو الْحَسَنِ ع فَقَالَ لِی یَا زِیَادُ هَذَا ابْنِی فُلَانٌ كِتَابُهُ كِتَابِی وَ كَلَامُهُ كَلَامِی وَ رَسُولُهُ رَسُولِی وَ مَا قَالَ فَالْقَوْلُ قَوْلُهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 89 روایة 6@*@
ترجمه:
زیاد بن مروان قندى كه از واقفیه بوده گوید: خدمت موسى بن جعفر رسیدم، پسرش ابوالحسن علیهما السلام نزد او بود، به من فرمود: اى زیاد: این پسرم فلانیست، نامه او نامه منست، سخن او سخن منست، فرستاده او فرستاده من است و هر چه گوید درست است.
7- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ قَالَ حَدَّثَنِی الْمَخْزُومِیُّ وَ كَانَتْ أُمُّهُ مِنْ وُلْدِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع قَالَ بَعَثَ إِلَیْنَا أَبُو الْحَسَنِ مُوسَى ع فَجَمَعَنَا ثُمَّ قَالَ لَنَا أَ تَدْرُونَ لِمَ دَعَوْتُكُمْ فَقُلْنَا لَا فَقَالَ اشْهَدُوا أَنَّ ابْنِی هَذَا وَصِیِّی وَ الْقَیِّمُ بِأَمْرِی وَ خَلِیفَتِی مِنْ بَعْدِی مَنْ كَانَ لَهُ عِنْدِی دَیْنٌ فَلْیَأْخُذْهُ مِنِ ابْنِی هَذَا وَ مَنْ كَانَتْ لَهُ عِنْدِی عِدَةٌ فَلْیُنْجِزْهَا مِنْهُ وَ مَنْ لَمْ یَكُنْ لَهُ بُدٌّ مِنْ لِقَائِی فَلَا یَلْقَنِی إِلَّا بِكِتَابِهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 89 روایة 7@*@
ترجمه:
مخزومى كه مادرش از اولاد جعفر بن ابیطالب علیه السلام گوید: موسى بن جعفر علیه السلام (پیش از زندان رفتنش) دنبال ما فرستاد و ما را جمع كرد و فرمود: مىدانید شما را براى چه دعوت كردم؟ گفتم: نه، فرمود: گواه باشید كه این پسرم وصى من است و پس از من خلیفه و كاردار من است. هر كس از منطلبى دارد، از این پسرم بگیرد، و به هر كس وعدهاى دادهام، باید وفاى آن را از او خواهد، و هر كس از ملاقات من ناگزیر است، جز به وسیله نامه او مرا ملاقات نكند.
8- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ وَ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ جَمِیعاً عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ قَالَ خَرَجَتْ إِلَیْنَا أَلْوَاحٌ مِنْ أَبِی الْحَسَنِ ع وَ هُوَ فِی الْحَبْسِ عَهْدِی إِلَى أَكْبَرِ وُلْدِی أَنْ یَفْعَلَ كَذَا وَ أَنْ یَفْعَلَ كَذَا وَ فُلَانٌ لَا تُنِلْهُ شَیْئاً حَتَّى أَلْقَاكَ أَوْ یَقْضِیَ اللَّهُ عَلَیَّ الْمَوْتَ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 90 روایة 8@*@
ترجمه:
حسین بن مختار گوید، زمانیكه موسى بن جعفر علیه السلام در زندان بود، الواح نوشتهئى بما مىرسید كه دستور من به پسر بزرگترم (على بن موسى الرضا علیه السلام) این است كه چنین و چنان كن و به فلانى چیزى مده تا ترا ببینم یا آنكه خدا به مرگ من حكم كند.
9- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ قَالَ خَرَجَ إِلَیْنَا مِنْ أَبِی الْحَسَنِ ع بِالْبَصْرَةِ أَلْوَاحٌ مَكْتُوبٌ فِیهَا بِالْعَرْضِ عَهْدِی إِلَى أَكْبَرِ وُلْدِی یُعْطَى فُلَانٌ كَذَا وَ فُلَانٌ كَذَا وَ فُلَانٌ كَذَا وَ فُلَانٌ لَا یُعْطَى حَتَّى أَجِیءَ أَوْ یَقْضِیَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیَّ الْمَوْتَ إِنَّ اللَّهَ یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 90 روایة 9@*@
ترجمه:
حسین بن مختار گوید: زمانى كه موسى بن جعفر علیه السلام در بصره بود، الواحى كه از طرف عرض نوشته شده بود، از آن حضرت به ما مىرسد كه: دستور من پسر بزرگترم این است كه به فلانى این مقدار بده و به فلانى آن مقدار و به دیگرى آن مقدار و به فلانى چیزى ندهد تا خودم بیایم یا خداى عزوجل مرگ مرا برساند همانا خدا هر چه مىخواهد مىكند.
10- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ ابْنِ مُحْرِزٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ یَقْطِینٍ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ ع قَالَ كَتَبَ إِلَیَّ مِنَ الْحَبْسِ أَنَّ فُلَاناً ابْنِی سَیِّدُ وُلْدِی وَ قَدْ نَحَلْتُهُ كُنْیَتِی
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 90 روایة 10@*@
ترجمه:
على بن یقطین گوید، موسى بن جعفر علیه السلام از زندان به من نوشت كه: فلانى پسر من است، آقا و سرور فرزندان من است، من كنیه خودم را به او بخشیدهام.
11- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْخَزَّازِ عَنْ دَاوُدَ بْنِ سُلَیْمَانَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی إِبْرَاهِیمَ ع إِنِّی أَخَافُ أَنْ یَحْدُثَ حَدَثٌ وَ لَا أَلْقَاكَ فَأَخْبِرْنِی مَنِ الْإِمَامُ بَعْدَكَ فَقَالَ ابْنِی فُلَانٌ یَعْنِی أَبَا الْحَسَنِ ع
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 91 روایة 11@*@
ترجمه:
داود بن سلیمان گوید: به موسى بن جعفر علیه السلام عرض كردم: مىترسم پیش آمدى كند و من شما را نبینم بفرمائید: امام بعد از شما كیست؟ فرمود فلان پسرم، یعنى ابوالحسن علیه السلام.
12- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ سَعِیدِ بْنِ أَبِی الْجَهْمِ عَنِ النَّصْرِ بْنِ قَابُوسَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی إِبْرَاهِیمَ ع إِنِّی سَأَلْتُ أَبَاكَ ع مَنِ الَّذِی یَكُونُ مِنْ بَعْدِكَ فَأَخْبَرَنِی أَنَّكَ أَنْتَ هُوَ فَلَمَّا تُوُفِّیَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع ذَهَبَ النَّاسُ یَمِیناً وَ شِمَالًا وَ قُلْتُ فِیكَ أَنَا وَ أَصْحَابِی فَأَخْبِرْنِی مَنِ الَّذِی یَكُونُ مِنْ بَعْدِكَ مِنْ وُلْدِكَ فَقَالَ ابْنِی فُلَانٌ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 91 روایة 12@*@
ترجمه:
نصر بن قابوس گوید: به موسى بن جعفر علیه السلام عرض كردم: من از پدر شما پرسیدم كه جانشین شما كیست؟ پدرت به من فرمود كه: جانشین او شمائید. چون امام صادق علیه السلام وفات كرد، مردم به راست و چپ گرائیدند ولى من و اصحابم به شما معتقد شدیم، اكنون بفرمائید، كدام یك از پسران شما جانشین شما است؟ فرمود: فلان پسرم (یعنى على بن موسى علیه السلام).
13- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنِ الضَّحَّاكِ بْنِ الْأَشْعَثِ عَنْ دَاوُدَ بْنِ زُرْبِیٍّ قَالَ جِئْتُ إِلَى أَبِی إِبْرَاهِیمَ ع بِمَالٍ فَأَخَذَ بَعْضَهُ وَ تَرَكَ بَعْضَهُ فَقُلْتُ أَصْلَحَكَ اللَّهُ لِأَیِّ شَیْءٍ تَرَكْتَهُ عِنْدِی قَالَ إِنَّ صَاحِبَ هَذَا الْأَمْرِ یَطْلُبُهُ مِنْكَ فَلَمَّا جَاءَنَا نَعْیُهُ بَعَثَ إِلَیَّ أَبُو الْحَسَنِ ع ابْنُهُ فَسَأَلَنِی ذَلِكَ الْمَالَ فَدَفَعْتُهُ إِلَیْهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 91 روایة 13@*@
ترجمه:
داودبن زربى گوید: مالى خدمت موسى بن جعفر علیه السلام آوردم، قدرى را برداشت و قدرى را گذاشت عرض كردم: اصلحك الله چرا نزد من گذاشتى؟ فرمود: آن را صاحب امر از تو مطالبه خواهد كرد، چون خبر وفات آن حضرت رسید، پسرش ابوالحسن علیه السلام نزد من فرستاد و آن مال را مطالبه كرد، من هم به او تحویل دادم
14- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِی الْحَكَمِ الْأَرْمَنِیِّ قَالَ حَدَّثَنِی عَبْدُ اللَّهِ بْنُ إِبْرَاهِیمَ بْنِ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ عَنْ یَزِیدَ بْنِ سَلِیطٍ الزَّیْدِیِّ قَالَ أَبُو الْحَكَمِ وَ أَخْبَرَنِی عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَارَةَ الْجَرْمِیُّ عَنْ یَزِیدَ بْنِ سَلِیطٍ قَالَ لَقِیتُ أَبَا إِبْرَاهِیمَ ع وَ نَحْنُ نُرِیدُ الْعُمْرَةَ فِی بَعْضِ الطَّرِیقِ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ هَلْ تُثْبِتُ هَذَا الْمَوْضِعَ الَّذِی نَحْنُ فِیهِ قَالَ نَعَمْ فَهَلْ تُثْبِتُهُ أَنْتَ قُلْتُ نَعَمْ إِنِّی أَنَا وَ أَبِی لَقِینَاكَ هَاهُنَا وَ أَنْتَ مَعَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع وَ مَعَهُ إِخْوَتُكَ فَقَالَ لَهُ أَبِی بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی أَنْتُمْ كُلُّكُمْ أَئِمَّةٌ مُطَهَّرُونَ وَ الْمَوْتُ لَا یَعْرَى مِنْهُ أَحَدٌ فَأَحْدِثْ إِلَیَّ شَیْئاً أُحَدِّثْ بِهِ مَنْ یَخْلُفُنِی مِنْ بَعْدِی فَلَا یَضِلَّ قَالَ نَعَمْ یَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ هَؤُلَاءِ وُلْدِی وَ هَذَا سَیِّدُهُمْ وَ أَشَارَ إِلَیْكَ وَ قَدْ عُلِّمَ الْحُكْمَ وَ الْفَهْمَ وَ السَّخَاءَ وَ الْمَعْرِفَةَ بِمَا یَحْتَاجُ إِلَیْهِ النَّاسُ وَ مَا اخْتَلَفُوا فِیهِ مِنْ أَمْرِ دِینِهِمْ وَ دُنْیَاهُمْ وَ فِیهِ حُسْنُ الْخُلُقِ وَ حُسْنُ الْجَوَابِ وَ هُوَ بَابٌ مِنْ أَبْوَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ فِیهِ أُخْرَى خَیْرٌ مِنْ هَذَا كُلِّهِ فَقَالَ لَهُ أَبِی وَ مَا هِیَ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی قَالَ ع یُخْرِجُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْهُ غَوْثَ هَذِهِ الْأُمَّةِ وَ غِیَاثَهَا وَ عَلَمَهَا وَ نُورَهَا وَ فَضْلَهَا وَ حِكْمَتَهَا خَیْرُ مَوْلُودٍ وَ خَیْرُ نَاشِئٍ یَحْقُنُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ الدِّمَاءَ وَ یُصْلِحُ بِهِ ذَاتَ الْبَیْنِ وَ یَلُمُّ بِهِ الشَّعْثَ وَ یَشْعَبُ بِهِ الصَّدْعَ وَ یَكْسُو بِهِ الْعَارِیَ وَ یُشْبِعُ بِهِ الْجَائِعَ وَ یُؤْمِنُ بِهِ الْخَائِفَ وَ یُنْزِلُ اللَّهُ بِهِ الْقَطْرَ وَ یَرْحَمُ بِهِ الْعِبَادَ خَیْرُ كَهْلٍ وَ خَیْرُ نَاشِئٍ قَوْلُهُ حُكْمٌ وَ صَمْتُهُ عِلْمٌ یُبَیِّنُ لِلنَّاسِ مَا یَخْتَلِفُونَ فِیهِ وَ یَسُودُ عَشِیرَتَهُ مِنْ قَبْلِ أَوَانِ حُلُمِهِ فَقَالَ لَهُ أَبِی بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی وَ هَلْ وُلِدَ قَالَ نَعَمْ وَ مَرَّتْ بِهِ سِنُونَ قَالَ یَزِیدُ فَجَاءَنَا مَنْ لَمْ نَسْتَطِعْ مَعَهُ كَلَاماً قَالَ یَزِیدُ فَقُلْتُ لِأَبِی إِبْرَاهِیمَ ع فَأَخْبِرْنِی أَنْتَ بِمِثْلِ مَا أَخْبَرَنِی بِهِ أَبُوكَ ع فَقَالَ لِی نَعَمْ إِنَّ أَبِی ع كَانَ فِی زَمَانٍ لَیْسَ هَذَا زَمَانَهُ فَقُلْتُ لَهُ فَمَنْ یَرْضَى مِنْكَ بِهَذَا فَعَلَیْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ قَالَ فَضَحِكَ أَبُو إِبْرَاهِیمَ ضَحِكاً شَدِیداً ثُمَّ قَالَ أُخْبِرُكَ یَا أَبَا عُمَارَةَ إِنِّی خَرَجْتُ مِنْ مَنْزِلِی فَأَوْصَیْتُ إِلَى ابْنِی فُلَانٍ وَ أَشْرَكْتُ مَعَهُ بَنِیَّ فِی الظَّاهِرِ وَ أَوْصَیْتُهُ فِی الْبَاطِنِ فَأَفْرَدْتُهُ وَحْدَهُ وَ لَوْ كَانَ الْأَمْرُ إِلَیَّ لَجَعَلْتُهُ فِی الْقَاسِمِ ابْنِی لِحُبِّی إِیَّاهُ وَ رَأْفَتِی عَلَیْهِ وَ لَكِنْ ذَلِكَ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ یَجْعَلُهُ حَیْثُ یَشَاءُ وَ لَقَدْ جَاءَنِی بِخَبَرِهِ رَسُولُ اللَّهِ ص ثُمَّ أَرَانِیهِ وَ أَرَانِی مَنْ یَكُونُ مَعَهُ وَ كَذَلِكَ لَا یُوصَى إِلَى أَحَدٍ مِنَّا حَتَّى یَأْتِیَ بِخَبَرِهِ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ جَدِّی عَلِیٌّ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَ رَأَیْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ ص خَاتَماً وَ سَیْفاً وَ عَصًا وَ كِتَاباً وَ عِمَامَةً فَقُلْتُ مَا هَذَا یَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ لِی أَمَّا الْعِمَامَةُ فَسُلْطَانُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَمَّا السَّیْفُ فَعِزُّ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ أَمَّا الْكِتَابُ فَنُورُ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ أَمَّا الْعَصَا فَقُوَّةُ اللَّهِ وَ أَمَّا الْخَاتَمُ فَجَامِعُ هَذِهِ الْأُمُورِ ثُمَّ قَالَ لِی وَ الْأَمْرُ قَدْ خَرَجَ مِنْكَ إِلَى غَیْرِكَ فَقُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ أَرِنِیهِ أَیُّهُمْ هُوَ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا رَأَیْتُ مِنَ الْأَئِمَّةِ أَحَداً أَجْزَعَ عَلَى فِرَاقِ هَذَا الْأَمْرِ
مِنْكَ وَ لَوْ كَانَتِ الْإِمَامَةُ بِالْمَحَبَّةِ لَكَانَ إِسْمَاعِیلُ أَحَبَّ إِلَى أَبِیكَ مِنْكَ وَ لَكِنْ ذَلِكَ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ثُمَّ قَالَ أَبُو إِبْرَاهِیمَ وَ رَأَیْتُ وُلْدِی جَمِیعاً الْأَحْیَاءَ مِنْهُمْ وَ الْأَمْوَاتَ فَقَالَ لِی أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع هَذَا سَیِّدُهُمْ وَ أَشَارَ إِلَى ابْنِی عَلِیٍّ فَهُوَ مِنِّی وَ أَنَا مِنْهُ وَ اللَّهُ مَعَ الْمُحْسِنِینَ قَالَ یَزِیدُ ثُمَّ قَالَ أَبُو إِبْرَاهِیمَ ع یَا یَزِیدُ إِنَّهَا وَدِیعَةٌ عِنْدَكَ فَلَا تُخْبِرْ بِهَا إِلَّا عَاقِلًا أَوْ عَبْداً تَعْرِفُهُ صَادِقاً وَ إِنْ سُئِلْتَ عَنِ الشَّهَادَةِ فَاشْهَدْ بِهَا وَ هُوَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها وَ قَالَ لَنَا أَیْضاً وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهادَةً عِنْدَهُ مِنَ اللَّهِ قَالَ فَقَالَ أَبُو إِبْرَاهِیمَ ع فَأَقْبَلْتُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص فَقُلْتُ قَدْ جَمَعْتَهُمْ لِی بِأَبِی وَ أُمِّی فَأَیُّهُمْ هُوَ فَقَالَ هُوَ الَّذِی یَنْظُرُ بِنُورِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ یَسْمَعُ بِفَهْمِهِ وَ یَنْطِقُ بِحِكْمَتِهِ یُصِیبُ فَلَا یُخْطِئُ وَ یَعْلَمُ فَلَا یَجْهَلُ مُعَلَّماً حُكْماً وَ عِلْماً هُوَ هَذَا وَ أَخَذَ بِیَدِ عَلِیٍّ ابْنِی ثُمَّ قَالَ مَا أَقَلَّ مُقَامَكَ مَعَهُ فَإِذَا رَجَعْتَ مِنْ سَفَرِكَ فَأَوْصِ وَ أَصْلِحْ أَمْرَكَ وَ افْرُغْ مِمَّا أَرَدْتَ فَإِنَّكَ مُنْتَقِلٌ عَنْهُمْ وَ مُجَاوِرٌ غَیْرَهُمْ فَإِذَا أَرَدْتَ فَادْعُ عَلِیّاً فَلْیُغَسِّلْكَ وَ لْیُكَفِّنْكَ فَإِنَّهُ طُهْرٌ لَكَ وَ لَا یَسْتَقِیمُ إِلَّا ذَلِكَ وَ ذَلِكَ سُنَّةٌ قَدْ مَضَتْ فَاضْطَجِعْ بَیْنَ یَدَیْهِ وَ صُفَّ إِخْوَتَهُ خَلْفَهُ وَ عُمُومَتَهُ وَ مُرْهُ فَلْیُكَبِّرْ عَلَیْكَ تِسْعاً فَإِنَّهُ قَدِ اسْتَقَامَتْ وَصِیَّتُهُ وَ وَلِیَكَ وَ أَنْتَ حَیٌّ ثُمَّ اجْمَعْ لَهُ وُلْدَكَ مِنْ بَعْدِهِمْ فَأَشْهِدْ عَلَیْهِمْ وَ أَشْهِدِ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَ كَفَى بِاللَّهِ شَهِیداً قَالَ یَزِیدُ ثُمَّ قَالَ لِی أَبُو إِبْرَاهِیمَ ع إِنِّی أُؤْخَذُ فِی هَذِهِ السَّنَةِ وَ الْأَمْرُ هُوَ إِلَى ابْنِی عَلِیٍّ سَمِیِّ عَلِیٍّ وَ عَلِیٍّ فَأَمَّا عَلِیٌّ الْأَوَّلُ فَعَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ وَ أَمَّا الْآخِرُ فَعَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع أُعْطِیَ فَهْمَ الْأَوَّلِ وَ حِلْمَهُ وَ نَصْرَهُ وَ وُدَّهُ وَ دِینَهُ وَ مِحْنَتَهُ وَ مِحْنَةَ الْآخِرِ وَ صَبْرَهُ عَلَى مَا یَكْرَهُ وَ لَیْسَ لَهُ أَنْ یَتَكَلَّمَ إِلَّا بَعْدَ مَوْتِ هَارُونَ بِأَرْبَعِ سِنِینَ ثُمَّ قَالَ لِی یَا یَزِیدُ وَ إِذَا مَرَرْتَ بِهَذَا الْمَوْضِعِ وَ لَقِیتَهُ وَ سَتَلْقَاهُ فَبَشِّرْهُ أَنَّهُ سَیُولَدُ لَهُ غُلَامٌ أَمِینٌ مَأْمُونٌ مُبَارَكٌ وَ سَیُعْلِمُكَ أَنَّكَ قَدْ لَقِیتَنِی فَأَخْبِرْهُ عِنْدَ ذَلِكَ أَنَّ الْجَارِیَةَ الَّتِی یَكُونُ مِنْهَا هَذَا الْغُلَامُ جَارِیَةٌ مِنْ أَهْلِ بَیْتِ مَارِیَةَ جَارِیَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص أُمِّ إِبْرَاهِیمَ فَإِنْ قَدَرْتَ أَنْ تُبَلِّغَهَا مِنِّی السَّلَامَ فَافْعَلْ قَالَ یَزِیدُ فَلَقِیتُ بَعْدَ مُضِیِّ أَبِی إِبْرَاهِیمَ ع عَلِیّاً ع فَبَدَأَنِی فَقَالَ لِی یَا یَزِیدُ مَا تَقُولُ فِی الْعُمْرَةِ فَقُلْتُ بِأَبِی أَنْتَ وَ أُمِّی ذَلِكَ إِلَیْكَ وَ مَا عِنْدِی نَفَقَةٌ فَقَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ مَا كُنَّا نُكَلِّفُكَ وَ لَا نَكْفِیكَ فَخَرَجْنَا حَتَّى انْتَهَیْنَا إِلَى ذَلِكَ الْمَوْضِعِ فَابْتَدَأَنِی فَقَالَ یَا یَزِیدُ إِنَّ هَذَا الْمَوْضِعَ كَثِیراً مَا لَقِیتَ فِیهِ جِیرَتَكَ وَ عُمُومَتَكَ قُلْتُ نَعَمْ ثُمَّ قَصَصْتُ عَلَیْهِ الْخَبَرَ فَقَالَ لِی أَمَّا الْجَارِیَةُ فَلَمْ تَجِئْ بَعْدُ فَإِذَا جَاءَتْ بَلَّغْتُهَا مِنْهُ السَّلَامَ فَانْطَلَقْنَا إِلَى مَكَّةَ فَاشْتَرَاهَا فِی تِلْكَ السَّنَةِ فَلَمْ تَلْبَثْ إِلَّا قَلِیلًا حَتَّى حَمَلَتْ فَوَلَدَتْ ذَلِكَ الْغُلَامَ قَالَ یَزِیدُ وَ كَانَ إِخْوَةُ عَلِیٍّ یَرْجُونَ أَنْ یَرِثُوهُ فَعَادُونِی إِخْوَتُهُ مِنْ غَیْرِ ذَنْبٍ فَقَالَ لَهُمْ إِسْحَاقُ بْنُ جَعْفَرٍ وَ اللَّهِ لَقَدْ رَأَیْتُهُ وَ إِنَّهُ لَیَقْعُدُ مِنْ أَبِی إِبْرَاهِیمَ بِالْمَجْلِسِ الَّذِی لَا أَجْلِسُ فِیهِ أَنَا
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 91 روایة 14@*@
ترجمه:
یزید بن سلیط زیدى (كه كنیهاش ابا عماره است) گوید: در بین راهى كه به عمره مىرفتیم به موسى بن جعفر علیه السلام برخوردم و عرض كردم: قربانت گردم، این مكان را كه ما در آن هستیم بیاد مىآورید؟ فرمود: آرى، تو هم یادت مىآید؟ عرض كردم: آرى، من و پدرم شما را در اینجا ملاقات كردیم و امام صادق علیه السلام و برادران شما هم بودند. پدرم به امام صادق علیه السلام عرض كردم: پدر و مادرم به قربانت، شما همه امامان پاك هستید، ولى كسى از مرگ بر كنار نمىماند. به من مطلبى بفرمائید كه به جانشین (1) خود باز گویم تا گمراه نشود.
فرمود آرى اى ابا عبدالله؛ (كنیه پدر زید است) اینان پسران منند و این سرور آنهاست و به شما اشاره كرد - اوست كه حكم (قضاوت یا حكمت) و فهم و سخاوت و شناسائى احتیاجات و اختلافات مردم را در امر دین و دنیاشان میداند و اخلاق و پاسخ دادنش نیكوست، و او درى از درهاى خداى عزوجل است و امتیاز دیگرى دارد كه از همه اینها بهتر است، پدرم عرض كرد: آن چیست؟ پدر و مادرم به قربانت. حضرت فرمود: خداى عزوجل فریاد رس و پناه و علم و نور و فضیلت و حكمت این امت را از صلب او بیرون آورد (یعنى امام هشتم علیه السلام را) او بهترین مولود و بهترین كودك (زمان خود) است، خداى عزوجل بوسیله او از خونریزى جلوگیرى كند» و میان مردم آشتى دهد و پراكنده را گرد آورد و رخنه را اصلاح كند، (بدعت و ضلالت را از میان ببرد) برهنه را بپوشاند و گرسنه را سیر كند و هراسان را ایمن سازد: خدا به بركت او باران فرستد و بر بندگان ترحم كند، او (در سن جوانى و پیرى) بهترین پیران و بهترین جوانانست. گفتارش حكمت و خاموشیش علم است: آنچه مردم در آن اختلافى دارند، فیصل دهد و پیش از بلوغش بر فامیلش سرورى كند.
پدرم عرض كرد: پدر و مادرم به قربانت او متولد شده است؟ فرمود: آرى، چند سال هم از سنش گذشته است، یزید گوید: در آن هنگام شخصى وارد شد كه با بودن او نمىتوانستیم سخنى گوئیم. یزید گوید به موسى بن جعفر علیه السلام عرض كردم: مانند خبرى كه پدرت علیه السلام به من فرمود، شما هم بفرمائید. امام فرمود آرى، پدرم در زمانى بود كه مانند این زمان نبود (یعنى در این زمان باید تقیه كرد) به حضرت عرض كردم: هر كه به این جواب قناعت كند، لعنت خدا بر او باشد، حضرت را خنده سختى گرفت، سپس فرمود: اى ابا عماره به تو خبر دهم كه من از منزلم بیرون رفتم و به فلان پسرم وصیت كردم و در ظاهر پسران دیگرم را هم با او شریك كردم ولى در باطن تنها به او صیت كردم، اگر كار دست من مىبود، امامت را به پسرم قاسم مىدادم كه او را دوست دارم و نسبت به او مهربانم، ولى این اختیار با خداى عزوجل است، هر كجا خواهد قرار دهد.
خبر امامت او(در خواب - مرآت -) از رسول خدا صلى اللّه علیه و آله بمن رسیده و خود او و معاصرینش را به من نشان داده است، و او نیز تا از پیغمبر صلى اللّه علیه و آله و جدم على صلوات الله علیه خبر نرسد به كسى از ما وصیت نكند و من در خواب دیدم كه همراه پیغمبر صلى اللّه علیه و آله انگشتر و شمشیر و عصا و كتاب و عمامهاى بود: عرض كردم: یا رسول الله! اینها چیست؟ فرمود: عمامه رمز سلطنت خداى عزوجل است و شمشیر رمز عزت خداى تبارك و تعالى است و كتاب رمز نور خداى تبارك و تعالى و عصا رمز نیروى خدسا و انگشتر رمز جامع همه این امور است. سپس رسول خدا صلى اللّه علیه و آله به من فرمود: امر امامت از تو بیرون رفته و به دیگرى رسیده است (یعنى نزدیك است بیرون رود و به دیگرى رسد یا تعیین امام از دست تو بیرونست - مرآت -) عرض كردم: یا رسول الله به من بنما كه او كیست! فرمود، من هیچیك از امامان را ندیدم كه از مفارقت امر امامت مانند تو بیتابى كند (گویا بیتابى حضرت به واسطه این بود كه میدانست فرزندانش پس از وى اختلاف كنند و شیعیانش دسته دسته شوند) اگر امر امامت از روى محبت و دوستى مىبود كه اسماعیل از تو نزد پدرت محبوبتر بود، ولى امام از جانب خداى عزوجل تعیین مىشود، سپس موسى بن جعفر علیه السلام فرمود: من تمام فرزندان زنده و مردهام را به نظر آوردم، آنگاه امیرالمؤمنین علیه السلام به پسرم على اشاره كرد و فرمود: این سرور آنهاست: او از من و من از اویم و خدا با نیكو كارانست.
سپس موسى بن جعفر علیه السلام فرمود: اى یزید این مطالب نزد تو امانت باشد، جز به آدم عاقل یا بنده خدائى كه او را راستگو تشخیص دادهئى مگو، و اگر از تو گواهى خواستند، گواهى بده كه خداى عزوجل مىفرماید: «خدا به شما فرمان مىدهد كه امانتها را بصاحبانش بپردازید - 59 سوره 4-» و نیز بما فرموده است «ستمگرتر از آنكه شهادت خدا را نزد خویش پنهان كند كیست؟ 150 - بقره -»
موسى بن جعفر گوید: من (در خواب) متوجه رسول خدا صلى اللّه علیه و آله شدم و گفتم: پدر و مادرم به قربانت، شما همه فرزندانم را یك جا گفتید، بفرمائید كدامیك امام است؟ فرمود: آنكه با نور خداى عزوجل بنگرد و با فهمش بشنود و با حكمتش سخن گوید، درست مىرود و لذا اشتباه نكند، علم دارد و لذا نادانى نكند، حكمت و علم به او آموخته شده آنگاه دست پسرم على را گرفت و فرمود: او این است. سپس فرمود: چه كم همراه او هستى؟! (یعنى وفاتت نزدیك شده) چون از سفر (مكه) باز گشتى وصیت كن و كارهایت را سامان ده و از هرچه خواهى فراغت جو، زیرا تو از ایشان جدا مىشوى و همسایه دیگران و چون خواستى (وصیت كنى) على را به طلب تا تو را (در حال زنده بودنت) غسل دهد و كفن پوشد، زیرا غسل دادن او ترا پاك كند و جز آن درست نباشد و این سنتى است كه از پیش ثابت شده. و باید (هنگام نماز میت) تو را برابرش بخوابى و برادران و عموهایش را پشت سر او به صف كن و به او دستور ده كه 9 تكبیر بر تو بگوید (یعنى براى احترام و امتیاز تو چهار تكبیر بیشتر از نماز برمیتهاى دیگر بگوید) زیرا وصیت او پا برجا شده و در حال زنده بودنت متصدى كارهاى تو باشد. سپس فرزندانت زا كه بعد او هستند گرد آور و به نفع او از ایشان گواهى بگیر و خدا را هم گواه گیر و همان خدا براى گواهى كافیست.
یزید گوید: سپس موسى بن جعفر علیه السلام بمن فرمود: مرا امسال مىگیرند و امر امامت با پسرم على است كه همنام دو على (از امامان گذشته) است: على اول على بن ابیطالب و على دوم على بن الحسین علیهم السلام است. فهم و خویشتن دارى و نصرت و دوستى و دین و محنت على اول و محنت و شكیبائى بر ناملایمات على دوم به او عطا شده است، و تا چهار سال بعد از مرگ هارون آزادى زبان ندارد.
سپس به من فرمود: اى یزید! چون به اینجا عبورت افتاد و او را ملاقات كردى - كه ملاقات هم خواهى كرد - به او مژده بده كه خدا پسرى به او خواهد داد، امین، مورد اعتماد و مبارك. و او به تو خبر دهد كه مرا در اینجا ملاقات كردهئى آن هنگام تو به او خبر ده كه آن كنیزك مادر آن پسر كنیزیست از خاندان ماریه كنیز رسول خدا صلى اللّه علیه و آله و مادر ابراهیم، و اگر توانستى سلام مرا به آن كنیز هم برسانى، برسان.
یزید گوید: بعد از وفات موسى بن جعفر، على علیه السلام را ملاقات كردم حضرت ابتدا كرد و فرمود: اى یزید: براى رفتن به عمره چه نظر دارى؟ عرض كردم: پدر و مادرم به قربانت، اختیار با شماست من خرجى ندارم، فرمود: سبحان الله!! ما تا متعهد خرجت نشویم تكلیف نمىكنیم، پس به راه افتادیم تا به آن مكان رسیدیم. حضرت ابتدا كرد و فرمود: در اینجا بارها همسایگان و عموهایت را ملاقات كردهاى (یزید از فرزندان زید بن على بوده كه با امام ششم و هفتم پسر عمو مىشود و پسر عمو در حكم عموست عرض كردم: آرى، سپس داستان را براى او شرح دادم. به من فرمود: اما آن كنیز هنوز نیامده اگر آمد سلام آن حضرت را به او مىرسانم (میرسانى) سپس به مكه رفتیم و در همان سال آن كنیز را خریدارى فرمود و مدتى نگذشت كه حامله گشت و آن پسر را زائید.
یزید گوید: برادران على (بن موسى علیه السلام) امید داشتند كه (در امامت) وارث موسى بن جعفر باشند و بیگناه با من دشمن شدند. (شاید خیال مىكردند خریدن آن كنیز به واسطه او بوده است) اسحاق ابن جعفر به ایشان مىگفت: من دیدم كه یزید در مجلس موسى بن جعفر در جائى مىنشست كه من در آنجا نمىنشستم.
شرح :
این روایت در عیون اخبار الرضا با اختلافاتى در بعضى از الفاظ نقل شده است كه پارهئى از آنها واضحتر و روشنتر از این نسخه به نظر مىرسد.
15- أَحْمَدُ بْنُ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ أَبِی الْحَكَمِ قَالَ حَدَّثَنِی عَبْدُ اللَّهِ بْنُ إِبْرَاهِیمَ الْجَعْفَرِیُّ وَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَارَةَ عَنْ یَزِیدَ بْنِ سَلِیطٍ قَالَ لَمَّا أَوْصَى أَبُو إِبْرَاهِیمَ ع أَشْهَدَ إِبْرَاهِیمَ بْنَ مُحَمَّدٍ الْجَعْفَرِیَّ وَ إِسْحَاقَ بْنَ مُحَمَّدٍ الْجَعْفَرِیَّ وَ إِسْحَاقَ بْنَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ جَعْفَرَ بْنَ صَالِحٍ وَ مُعَاوِیَةَ الْجَعْفَرِیَّ وَ یَحْیَى بْنَ الْحُسَیْنِ بْنِ زَیْدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ سَعْدَ بْنَ عِمْرَانَ الْأَنْصَارِیَّ وَ مُحَمَّدَ بْنَ الْحَارِثِ الْأَنْصَارِیَّ وَ یَزِیدَ بْنَ سَلِیطٍ الْأَنْصَارِیَّ وَ مُحَمَّدَ بْنَ جَعْفَرِ بْنِ سَعْدٍ الْأَسْلَمِیَّ وَ هُوَ كَاتِبُ الْوَصِیَّةِ الْأُولَى أَشْهَدَهُمْ أَنَّهُ یَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِیكَ لَهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ أَنَّ السَّاعَةَ آتِیَةٌ لَا رَیْبَ فِیهَا وَ أَنَّ اللَّهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُورِ وَ أَنَّ الْبَعْثَ بَعْدَ الْمَوْتِ حَقٌّ وَ أَنَّ الْوَعْدَ حَقٌّ وَ أَنَّ الْحِسَابَ حَقٌّ وَ الْقَضَاءَ حَقٌّ وَ أَنَّ الْوُقُوفَ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ حَقٌّ وَ أَنَّ مَا جَاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ ص حَقٌّ وَ أَنَّ مَا نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ حَقٌّ عَلَى ذَلِكَ أَحْیَا وَ عَلَیْهِ أَمُوتُ وَ عَلَیْهِ أُبْعَثُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ وَ أَشْهَدَهُمْ أَنَّ هَذِهِ وَصِیَّتِی بِخَطِّی وَ قَدْ نَسَخْتُ وَصِیَّةَ جَدِّی أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع وَ وَصِیَّةَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ قَبْلَ ذَلِكَ نَسَخْتُهَا حَرْفاً بِحَرْفٍ وَ وَصِیَّةَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَلَى مِثْلِ ذَلِكَ وَ إِنِّی قَدْ أَوْصَیْتُ إِلَى عَلِیٍّ وَ بَنِیَّ بَعْدُ مَعَهُ إِنْ شَاءَ وَ آنَسَ مِنْهُمْ رُشْداً وَ أَحَبَّ أَنْ یُقِرَّهُمْ فَذَاكَ لَهُ وَ إِنْ كَرِهَهُمْ وَ أَحَبَّ أَنْ یُخْرِجَهُمْ فَذَاكَ لَهُ وَ لَا أَمْرَ لَهُمْ مَعَهُ وَ أَوْصَیْتُ إِلَیْهِ بِصَدَقَاتِی وَ أَمْوَالِی وَ مَوَالِیَّ وَ صِبْیَانِیَ الَّذِینَ خَلَّفْتُ وَ وُلْدِی إِلَى إِبْرَاهِیمَ وَ الْعَبَّاسِ وَ قَاسِمٍ وَ إِسْمَاعِیلَ وَ أَحْمَدَ وَ أُمِّ أَحْمَدَ وَ إِلَى عَلِیٍّ أَمْرُ نِسَائِی دُونَهُمْ وَ ثُلُثُ صَدَقَةِ أَبِی وَ ثُلُثِی یَضَعُهُ حَیْثُ یَرَى وَ یَجْعَلُ فِیهِ مَا یَجْعَلُ ذُو الْمَالِ فِی مَالِهِ فَإِنْ أَحَبَّ أَنْ یَبِیعَ أَوْ یَهَبَ أَوْ یَنْحَلَ أَوْ یَتَصَدَّقَ بِهَا عَلَى مَنْ سَمَّیْتُ لَهُ وَ عَلَى غَیْرِ مَنْ سَمَّیْتُ فَذَاكَ لَهُ
وَ هُوَ أَنَا فِی وَصِیَّتِی فِی مَالِی وَ فِی أَهْلِی وَ وُلْدِی وَ إِنْ یَرَى أَنْ یُقِرَّ إِخْوَتَهُ الَّذِینَ سَمَّیْتُهُمْ فِی كِتَابِی هَذَا أَقَرَّهُمْ وَ إِنْ كَرِهَ فَلَهُ أَنْ یُخْرِجَهُمْ غَیْرَ مُثَرَّبٍ عَلَیْهِ وَ لَا مَرْدُودٍ فَإِنْ آنَسَ مِنْهُمْ غَیْرَ الَّذِی فَارَقْتُهُمْ عَلَیْهِ فَأَحَبَّ أَنْ یَرُدَّهُمْ فِی وَلَایَةٍ فَذَاكَ لَهُ وَ إِنْ أَرَادَ رَجُلٌ مِنْهُمْ أَنْ یُزَوِّجَ أُخْتَهُ فَلَیْسَ لَهُ أَنْ یُزَوِّجَهَا إِلَّا بِإِذْنِهِ وَ أَمْرِهِ فَإِنَّهُ أَعْرَفُ بِمَنَاكِحِ قَوْمِهِ وَ أَیُّ سُلْطَانٍ أَوْ أَحَدٌ مِنَ النَّاسِ كَفَّهُ عَنْ شَیْءٍ أَوْ حَالَ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ شَیْءٍ مِمَّا ذَكَرْتُ فِی كِتَابِی هَذَا أَوْ أَحَدٍ مِمَّنْ ذَكَرْتُ فَهُوَ مِنَ اللَّهِ وَ مِنْ رَسُولِهِ بَرِیءٌ وَ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مِنْهُ بُرَآءُ وَ عَلَیْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ غَضَبُهُ وَ لَعْنَةُ اللَّاعِنِینَ وَ الْمَلَائِكَةِ الْمُقَرَّبِینَ وَ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ جَمَاعَةِ الْمُؤْمِنِینَ وَ لَیْسَ لِأَحَدٍ مِنَ السَّلَاطِینِ أَنْ یَكُفَّهُ عَنْ شَیْءٍ وَ لَیْسَ لِی عِنْدَهُ تَبِعَةٌ وَ لَا تِبَاعَةٌ وَ لَا لِأَحَدٍ مِنْ وُلْدِی لَهُ قِبَلِی مَالٌ فَهُوَ مُصَدَّقٌ فِیمَا ذَكَرَ فَإِنْ أَقَلَّ فَهُوَ أَعْلَمُ وَ إِنْ أَكْثَرَ فَهُوَ الصَّادِقُ كَذَلِكَ وَ إِنَّمَا أَرَدْتُ بِإِدْخَالِ الَّذِینَ أَدْخَلْتُهُمْ مَعَهُ مِنْ وُلْدِی التَّنْوِیهَ بِأَسْمَائِهِمْ وَ التَّشْرِیفَ لَهُمْ وَ أُمَّهَاتُ أَوْلَادِی مَنْ أَقَامَتْ مِنْهُنَّ فِی مَنْزِلِهَا وَ حِجَابِهَا فَلَهَا مَا كَانَ یَجْرِی عَلَیْهَا فِی حَیَاتِی إِنْ رَأَى ذَلِكَ وَ مَنْ خَرَجَتْ مِنْهُنَّ إِلَى زَوْجٍ فَلَیْسَ لَهَا أَنْ تَرْجِعَ إِلَى مَحْوَایَ إِلَّا أَنْ یَرَى عَلِیٌّ غَیْرَ ذَلِكَ وَ بَنَاتِی بِمِثْلِ ذَلِكَ وَ لَا یُزَوِّجُ بَنَاتِی أَحَدٌ مِنْ إِخْوَتِهِنَّ مِنْ أُمَّهَاتِهِنَّ وَ لَا سُلْطَانٌ وَ لَا عَمٌّ إِلَّا بِرَأْیِهِ وَ مَشُورَتِهِ فَإِنْ فَعَلُوا غَیْرَ ذَلِكَ فَقَدْ خَالَفُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ جَاهَدُوهُ فِی مُلْكِهِ وَ هُوَ أَعْرَفُ بِمَنَاكِحِ قَوْمِهِ فَإِنْ أَرَادَ أَنْ یُزَوِّجَ زَوَّجَ وَ إِنْ أَرَادَ أَنْ یَتْرُكَ تَرَكَ وَ قَدْ أَوْصَیْتُهُنَّ بِمِثْلِ مَا ذَكَرْتُ فِی كِتَابِی هَذَا وَ جَعَلْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْهِنَّ شَهِیداً وَ هُوَ وَ أُمُّ أَحْمَدَ شَاهِدَانِ وَ لَیْسَ لِأَحَدٍ أَنْ یَكْشِفَ وَصِیَّتِی وَ لَا یَنْشُرَهَا وَ هُوَ مِنْهَا عَلَى غَیْرِ مَا ذَكَرْتُ وَ سَمَّیْتُ فَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَیْهِ وَ مَنْ أَحْسَنَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِیدِ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَى آلِهِ وَ لَیْسَ لِأَحَدٍ مِنْ سُلْطَانٍ وَ لَا غَیْرِهِ أَنْ یَفُضَّ كِتَابِی هَذَا الَّذِی خَتَمْتُ عَلَیْهِ الْأَسْفَلَ فَمَنْ فَعَلَ ذَلِكَ فَعَلَیْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ غَضَبُهُ وَ لَعْنَةُ اللَّاعِنِینَ وَ الْمَلَائِكَةِ الْمُقَرَّبِینَ وَ جَمَاعَةِ الْمُرْسَلِینَ وَ الْمُؤْمِنِینَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ وَ عَلَى مَنْ فَضَّ كِتَابِی هَذَا وَ كَتَبَ وَ خَتَمَ أَبُو إِبْرَاهِیمَ وَ الشُّهُودُ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَى آلِهِ قَالَ أَبُو الْحَكَمِ فَحَدَّثَنِی عَبْدُ اللَّهِ بْنُ آدَمَ الْجَعْفَرِیُّ عَنْ یَزِیدَ بْنِ سَلِیطٍ قَالَ كَانَ أَبُو عِمْرَانَ الطَّلْحِیُّ قَاضِیَ الْمَدِینَةِ فَلَمَّا مَضَى مُوسَى قَدَّمَهُ إِخْوَتُهُ إِلَى الطَّلْحِیِّ الْقَاضِی فَقَالَ الْعَبَّاسُ بْنُ مُوسَى أَصْلَحَكَ اللَّهُ وَ أَمْتَعَ بِكَ إِنَّ فِی أَسْفَلِ هَذَا الْكِتَابِ كَنْزاً وَ جَوْهَراً وَ یُرِیدُ أَنْ یَحْتَجِبَهُ
وَ یَأْخُذَهُ دُونَنَا وَ لَمْ یَدَعْ أَبُونَا رَحِمَهُ اللَّهُ شَیْئاً إِلَّا أَلْجَأَهُ إِلَیْهِ وَ تَرَكَنَا عَالَةً وَ لَوْ لَا أَنِّی أَكُفُّ نَفْسِی لَأَخْبَرْتُكَ بِشَیْءٍ عَلَى رُءُوسِ الْمَلَإِ فَوَثَبَ إِلَیْهِ إِبْرَاهِیمُ بْنُ مُحَمَّدٍ فَقَالَ إِذاً وَ اللَّهِ تُخْبِرُ بِمَا لَا نَقْبَلُهُ مِنْكَ وَ لَا نُصَدِّقُكَ عَلَیْهِ ثُمَّ تَكُونُ عِنْدَنَا مَلُوماً مَدْحُوراً نَعْرِفُكَ بِالْكَذِبِ صَغِیراً وَ كَبِیراً وَ كَانَ أَبُوكَ أَعْرَفَ بِكَ لَوْ كَانَ فِیكَ خَیْراً وَ إِنْ كَانَ أَبُوكَ لَعَارِفاً بِكَ فِی الظَّاهِرِ وَ الْبَاطِنِ وَ مَا كَانَ لِیَأْمَنَكَ عَلَى تَمْرَتَیْنِ ثُمَّ وَثَبَ إِلَیْهِ إِسْحَاقُ بْنُ جَعْفَرٍ عَمُّهُ فَأَخَذَ بِتَلْبِیبِهِ فَقَالَ لَهُ إِنَّكَ لَسَفِیهٌ ضَعِیفٌ أَحْمَقُ اجْمَعْ هَذَا مَعَ مَا كَانَ بِالْأَمْسِ مِنْكَ وَ أَعَانَهُ الْقَوْمُ أَجْمَعُونَ فَقَالَ أَبُو عِمْرَانَ الْقَاضِی لِعَلِیٍّ قُمْ یَا أَبَا الْحَسَنِ حَسْبِی مَا لَعَنَنِی أَبُوكَ الْیَوْمَ وَ قَدْ وَسَّعَ لَكَ أَبُوكَ وَ لَا وَ اللَّهِ مَا أَحَدٌ أَعْرَفَ بِالْوَلَدِ مِنْ وَالِدِهِ وَ لَا وَ اللَّهِ مَا كَانَ أَبُوكَ عِنْدَنَا بِمُسْتَخَفٍّ فِی عَقْلِهِ وَ لَا ضَعِیفٍ فِی رَأْیِهِ فَقَالَ الْعَبَّاسُ لِلْقَاضِی أَصْلَحَكَ اللَّهُ فُضَّ الْخَاتَمَ وَ اقْرَأْ مَا تَحْتَهُ فَقَالَ أَبُو عِمْرَانَ لَا أَفُضُّهُ حَسْبِی مَا لَعَنَنِی أَبُوكَ الْیَوْمَ فَقَالَ الْعَبَّاسُ فَأَنَا أَفُضُّهُ فَقَالَ ذَاكَ إِلَیْكَ فَفَضَّ الْعَبَّاسُ الْخَاتَمَ فَإِذَا فِیهِ إِخْرَاجُهُمْ وَ إِقْرَارُ عَلِیٍّ لَهَا وَحْدَهُ وَ إِدْخَالُهُ إِیَّاهُمْ فِی وَلَایَةِ عَلِیٍّ إِنْ أَحَبُّوا أَوْ كَرِهُوا وَ إِخْرَاجُهُمْ مِنْ حَدِّ الصَّدَقَةِ وَ غَیْرِهَا وَ كَانَ فَتْحُهُ عَلَیْهِمْ بَلَاءً وَ فَضِیحَةً وَ ذِلَّةً وَ لِعَلِیٍّ ع خِیَرَةً وَ كَانَ فِی الْوَصِیَّةِ الَّتِی فَضَّ الْعَبَّاسُ تَحْتَ الْخَاتَمِ هَؤُلَاءِ الشُّهُودُ إِبْرَاهِیمُ بْنُ مُحَمَّدٍ وَ إِسْحَاقُ بْنُ جَعْفَرٍ وَ جَعْفَرُ بْنُ صَالِحٍ وَ سَعِیدُ بْنُ عِمْرَانَ وَ أَبْرَزُوا وَجْهَ أُمِّ أَحْمَدَ فِی مَجْلِسِ الْقَاضِی وَ ادَّعَوْا أَنَّهَا لَیْسَتْ إِیَّاهَا حَتَّى كَشَفُوا عَنْهَا وَ عَرَفُوهَا فَقَالَتْ عِنْدَ ذَلِكَ قَدْ وَ اللَّهِ قَالَ سَیِّدِی هَذَا إِنَّكِ سَتُؤْخَذِینَ جَبْراً وَ تُخْرَجِینَ إِلَى الْمَجَالِسِ فَزَجَرَهَا إِسْحَاقُ بْنُ جَعْفَرٍ وَ قَالَ اسْكُتِی فَإِنَّ النِّسَاءَ إِلَى الضَّعْفِ مَا أَظُنُّهُ قَالَ مِنْ هَذَا شَیْئاً ثُمَّ إِنَّ عَلِیّاً ع الْتَفَتَ إِلَى الْعَبَّاسِ فَقَالَ یَا أَخِی إِنِّی أَعْلَمُ أَنَّهُ إِنَّمَا حَمَلَكُمْ عَلَى هَذِهِ الْغَرَائِمُ وَ الدُّیُونُ الَّتِی عَلَیْكُمْ فَانْطَلِقْ یَا سَعِیدُ فَتَعَیَّنْ لِی مَا عَلَیْهِمْ ثُمَّ اقْضِ عَنْهُمْ وَ لَا وَ اللَّهِ لَا أَدَعُ مُوَاسَاتَكُمْ وَ بِرَّكُمْ مَا مَشَیْتُ عَلَى الْأَرْضِ فَقُولُوا مَا شِئْتُمْ فَقَالَ الْعَبَّاسُ مَا تُعْطِینَا إِلَّا مِنْ فُضُولِ أَمْوَالِنَا و مَا لَنَا عِنْدَكَ أَكْثَرُ فَقَالَ قُولُوا مَا شِئْتُمْ فَالْعِرْضُ عِرْضُكُمْ فَإِنْ تُحْسِنُوا فَذَاكَ لَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ وَ إِنْ تُسِیئُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ وَ اللَّهِ إِنَّكُمْ لَتَعْرِفُونَ أَنَّهُ مَا لِی یَوْمِی هَذَا وَلَدٌ وَ لَا وَارِثٌ غَیْرُكُمْ وَ لَئِنْ حَبَسْتُ شَیْئاً مِمَّا تَظُنُّونَ أَوِ ادَّخَرْتُهُ فَإِنَّمَا هُوَ لَكُمْ وَ مَرْجِعُهُ إِلَیْكُمْ وَ اللَّهِ مَا مَلَكْتُ مُنْذُ مَضَى أَبُوكُمْ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ شَیْئاً إِلَّا وَ قَدْ سَیَّبْتُهُ حَیْثُ رَأَیْتُمْ فَوَثَبَ الْعَبَّاسُ فَقَالَ وَ اللَّهِ مَا هُوَ كَذَلِكَ وَ مَا جَعَلَ اللَّهُ لَكَ مِنْ رَأْیٍ عَلَیْنَا وَ لَكِنْ حَسَدُ أَبِینَا لَنَا وَ إِرَادَتُهُ مَا أَرَادَ مِمَّا لَا یُسَوِّغُهُ اللَّهُ إِیَّاهُ وَ لَا إِیَّاكَ وَ إِنَّكَ لَتَعْرِفُ أَنِّی أَعْرِفُ صَفْوَانَ بْنَ یَحْیَى بَیَّاعَ السَّابِرِیِّ بِالْكُوفَةِ وَ لَئِنْ سَلِمْتُ لَأُغْصِصَنَّهُ بِرِیقِهِ وَ أَنْتَ مَعَهُ فَقَالَ عَلِیٌّ ع لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ أَمَّا إِنِّی یَا إِخْوَتِی فَحَرِیصٌ عَلَى مَسَرَّتِكُمْ اللَّهُ یَعْلَمُ اللَّهُمَّ إِنْ كُنْتَ تَعْلَمُ أَنِّی أُحِبُّ صَلَاحَهُمْ وَ أَنِّی بَارٌّ بِهِمْ وَاصِلٌ لَهُمْ رَفِیقٌ عَلَیْهِمْ أُعْنَى بِأُمُورِهِمْ لَیْلًا وَ نَهَاراً فَاجْزِنِی بِهِ خَیْراً وَ إِنْ كُنْتُ عَلَى غَیْرِ ذَلِكَ فَأَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ فَاجْزِنِی بِهِ مَا أَنَا أَهْلُهُ إِنْ كَانَ شَرّاً فَشَرّاً وَ إِنْ كَانَ خَیْراً فَخَیْراً اللَّهُمَّ أَصْلِحْهُمْ وَ أَصْلِحْ لَهُمْ وَ اخْسَأْ عَنَّا وَ عَنْهُمُ الشَّیْطَانَ وَ أَعِنْهُمْ عَلَى طَاعَتِكَ وَ وَفِّقْهُمْ لِرُشْدِكَ أَمَّا أَنَا یَا أَخِی فَحَرِیصٌ عَلَى مَسَرَّتِكُمْ جَاهِدٌ عَلَى صَلَاحِكُمْ وَ اللَّهُ عَلَى مَا نَقُولُ وَكِیلٌ فَقَالَ الْعَبَّاسُ مَا أَعْرَفَنِی بِلِسَانِكَ وَ لَیْسَ لِمِسْحَاتِكَ عِنْدِی طِینٌ فَافْتَرَقَ الْقَوْمُ عَلَى هَذَا وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 96 روایة 15@*@
ترجمه:
یزید بن سلیط گوید: هنگامیكه موسى بن جعفر علیه السلام وصیت مىفرمود (ده تن را) گواه گرفت: 1- ابراهیم بن محمد جعفرى 2- اسحاق بن محمد جعفرى 3- اسحاق بن جعفر بن محمد 4- جعفر بن صالح 5- معاویه جعفرى 6- یحیى بن حسین بن زیدى بن على 7- سعد بن عمران انصارى 8- محمد بن حارث انصارى 9- یزید بن سلیط انصارى 10- محمد بن جعفر بن سعد اسلمى كه نویسنده وصیت نامه اول بود. ایشان را گواه گرفت بر اینكه:
او گواهى مىدهد كه شایسته پرستشى جز خداى یكتاى بىانباز نیست و اینكه محمد بنده و فرستاده اوست و اینكه روز قیامت بدون شك آمدنى است و اینكه خدا هر كه را در گور است زنده میكند و اینكه زنده شدن پس از مردن حق است و وعده خدا حق است و حساب حق است و داورى حق است و ایستادن در برابر خدا حق است و آنچه روح الامین (جبرئیل) نازل كرده حق است. بر این عقیده زندگى كردم و بر این مىمیرم و بر این از گور بر مىخیزم انشاء الله.
و نیز ایشانرا گواه گرفت كه این وصیتنامه بخط خود من است كه وصیت جدم امیرالمؤمنین علىابن ابیطالب علیه السلام و محمد بن على (امام باقرعلیه السلام را حرف بحرف استنساخ كردهام، و وصیت جعفر بن محمد هم مانند اینست. همانا من بعلى وصیت میكنم و پسران دیگرم را همراه او میسازم بشرط اینكه او بخواهد و آنها را شایسته تشخیص دهد و دوست داشته باشد كه تثبیتشان كند و اگر نخواست و دوست داشت كه خارجشان كند، اختیار با اوست، و با وجود ایشان اختیارى ندارند.
و نیز وصیت نمودم باو و به پسرانم: ابراهیم و عباس و قاسم و اسماعیل و احمد، سرپرستى موقوفات و اموال و بردگان و كودكانم را كه بازماندگان منند و نیز ام احمد را، ولى سرپرستى زنانم با على است نه با آنها و تولیت ثلث موقوفه پدرم و ثلث خودم نیز تنها با او است كه در هر راه خواهد بمصرف رساند و نسبت بآنها حق صاحب مال را نسبت بمالش دارد، اگر خواهد بفروشد یا ببخشد یا واگذار كند یا بكسانیكه نام بردم یا دیگر اینكه نام نبردم صدقه دهد، اختیار با او است. او بجاى من است در این وصیت نسبت بمال و اهل و فرزندانم، و اگر بخواهد برادرانش را كه در نوشتهام نام بردم ثابت بدارد، و اگر نخواهد اختیار دارد كه خارجشان كند، بر او سرزنشى نیست و كسى حق رد كردن او را ندارد. و اگر دریافت كه حال آنها نسبت به زمانیكه من از ایشان جدا مىشوم تغییر كرد (مانند عروض جنون وسفه و خیانت) حق دارد ایشان را تحت سرپرستى خود در آورد. و اگر یكى از آنها بخواهد خواهر خود را بشوهر دهد، جز باجازه و فرمان او حق ندارد. زیرا او بامر ازدواج فامیلش آشناتر است.
و هر سلطان یا هر شخصى از مردم كه از او جلوگیرى كند، یا او را نسبت بآنچه در این مكتوب ذكر نمودم، یا نسبت به اشخاصى كه نام بردم (از زنان و كودكان) مانع شود، از خدا و رسولش بیزارى جسته و خدا و رسولش نیز از او بیزار باشند، و لعنت و خشم خدا و لعنت لاعنان و ملائكه مقربین و پیغمبران و مرسلین و تمام مؤمنین بر او باد. و هیچیك از سلاطین حق ندارد او را از كارى باز دارد، من از او داد خواهى و بستانكارى ندارم و براى هیچیك از فرزندانم نزد او مالى نیست و هر چه گوید درست است. اگر كم كند او خود بهتر داند و اگر زیاد كند، او همچنان راستگوست و مقصود من از وارد كردن فرزندانى را كه در وصیت وارد كردم، تنها از نظر احترام بنام و تكریم آنها بود.
و كنیزانى كه از من اولاد دارند، آنهائیكه در منزل خود بمانند و با حجاب باشند، اگر او بخواهد آنچه در زندگى من داشتند بآنها بدهد، و هر كدام از آنها كه شوهر كند، دیگر حق ندارد بحرمسراى من باز گردد، مگر در صورتیكه على رأى دیگرى دهد، و دخترانم نیز همچنانند، و جز برأى و مشورت او نه هیچ برادر و نه مادرى و نه هیچ سلطان و نه هیچ عموئى حق دارد دخترانم را شوهر دهد، اگر این كار را بكنند با خدا و رسولش مخالفت كرده و با سلطنت خدائى جنگیدهاند، على بازدواج فامیل خویش بیناتر است، اگر خواهد بشوهر دهد میدهد، و اگر خواهد ترك كند، ترك میكند، من بآن زنها همچنانكه در مكتوبم نوشتهام، وصیت كردهام و خدا را بر آنها گواه گرفتهام و على و ام احمد هم گواهند.
و هیچ كس را نرسد كه وصیت مرا بر خلاف آنچه ذكر كردم و نام بردم ظاهر سازد و منتشر كند، هر كه بدى كند بر خود كرده و هر كه نیكى كند بخود كرده است، پروردگارت ببندگان ستمگر نیست و درود خدا بر محمد و خاندانش باد، هیچ سلطان و شخص دیگرى حق ندارد، این وصیتنامه را كه پائینش را مهر كردهام پاره كند، كسیكه چنین كند، لعنت و خشم خدا و لعنت لاعنان و ملائكه مقربین و جمعیت پیغمبران و مؤمنان از مسلمین بر او باد و تنها على حق دارد وصیت مرا بگشاید. (سپس در جاى امضا نوشت) نوشت و مهر كرد ابو ابراهیم (موسى بن جعفر علیه السلام) و گواهان و صلى اللّه علیه و آله.
ابوالحكم گوید: عبداللّه بن آدم جعفرى از یزید بن سلیط چنین روایت كند كه: ابو عمران طلحى قاضى مدینه بود، چون موسى بن جعفر علیه السلام درگذشت، برادران امام هشتم، او را بدادگاه طلحى كشانیدند. عباس بن موسى (بن جعفر) گفت: خدا اصلاحت كند و خیر رسانت سازد، همانا در پائین این وصیتنامه گنج و گوهریست (یعنى جمله ایست كه براى ما سود بسیارى دارد) و این برادر میخواهد از ما پنهان كند و خودش تنها از آن استفاده كند و پدر ما هم - خدایش رحمت كند - همه چیز را باو واگذار كرده و ما را بىچیز گذاشته است و اگر من خوددارى نمیكردم، در برابر همه مردم بتو خبر مهمى میگفتم (شاید مقصودش موضوع امامت و جانشینى آنحضرت بوده است).
چون او چنین گفت: ابراهیم بن محمد بر او حمله كرد و گفت: اگر آن را بگوئى ما از تو نپذیریم و تصدقت نكنیم و تو نزد ما سرزنش شده و منفور خواهى بود، ما ترا در كودكى و بزرگیت بدروغ شناختهایم و پدرت ترا بهتر میشناخت، اى كاش تو خیرى میداشتى، همانا پدرت بظاهر و باطن تو شناساتر بود، او ترا بر نگهدارى دو دانه خرما امین نمىدانست. سپس عمویش اسحاق بن جعفر به او حمله كرد و دو طرف جامهاش را گرفت و گفت: تو هم كم خرد و هم ناتوان و هم نادانى، این هم روى كارى كه دیروز كردى باشد (معلوم مىشود كه قبلا هم كار زشتى از او صادر شده است) و حضار دیگر هم اسحاق را كمك كردند.
قاضى بعلى (بن موسى الرضاعلیه السلام) گفت: بر خیز اى ابوالحسن: همان لعنتى كه امروز از جانب پدرت بمن رسید، مرا بس است. (یعنى لعنتى كه در وصیتنامه نوشته بود یا بجرم احضار من شما را) پدرت بتو اختیارات وسیعى داده، نه بخدا، پسر را هیچكس بهتر از پدر نشناسد، بخدا كه پدر تو نزد ما نه سبك مغز بود و نه سست رأى.
عباس بقاضى گفت: خدایت اصلاح كند، آن مهر را بردار و نوشته زیرش را بخوان، ابو عمران قاضى گفت: نه، من بر نمیدارم، همان لعنتى كه امروز از پدرت بمن رسید، مرا بس است. عباس گفت: من آن مهر را بر میگیرم، قاضى گفت: تو خوددانى، عباس مهر را برداشت. دیدند در آن نوشته است، خارج كردن برادران از وصیت و پا برجا گذاشتن على بتنهائى و داخل ساختن آنها را تحت سرپرستى على چه بخواهند و یا نخواهند و خارج نمودن ایشانرا از تصرف در موقوفه و غیر موقوفه. پس باز كردن عباس وصیت نامه را موجب بلا و رسوائى و خوارى برادران و خیر و فضیلت على (بن موسى علیه السلام) گشت.
و هم در آن وصیتنامه كه عباس مهرش را بر گرفت نام این گواهان در زیرش نوشته بود: 1- ابراهیم بن محمد 2- اسحاق بن جعفر 3- جعفر بن صالح 4- سعید بن عمران. و چون در مجلس قاضى ادعا كردند كه این زن، ام احمد نیست، روى او را گشودند و پردهاش را برداشتند و شناختند كه خود اوست. آنهنگام ام احمد گفت: بخدا كه آقایم (موسى بن جعفر علیه السلام) بمن فرمود: در آینده ترا بزور میگیرند و بمجالس میكشند، اسحاق بن جعفر باو پرخاش كرد و گفت: ساكت كن كه زنان بسستى و ناتوانى منسوبند، گمان ندارم آن حضرت در این باره چیزى فرموده باشد.
سپس على (امام هشتم) علیه السلام بعباس رو كرد و فرمود: برادرم! من میدانم كه غرامتها و بدهكاریهائیكه دارید، شما را باین كار وا داشته است، سعید (بن عمران)! برو و هر چه بدهكارى دارند تعیین كن و از طرف آنها از مال من بپرداز. نه بخدا كه من تا زمانیكه روى زمین راه روم از همراهى و احسان بشما دست برنمیدارم. شما هر سخنى دارید بگوئید. عباس گفت: هر چه بما دهى از زیادى اموال خود ماست و آنچه ما از تو طلبكاریم، بیشتر از اینهاست. حضرت فرمود: هر چه خواهید بگوئید، آبروى من آبروى شماست (هدف من هدف شماست) اگر خوشرفتارى كنید بنفع خود شما نزد خدا محفوظست.
و اگر بدرفتارى كنید، خدا آمرزنده و مهربانست، بخدا كه شما میدانید من این زمان فرزند و وارثى جز شما ندارم و اگر از اموالیكه شما گمان میكنید، چیزى نگهدارم و ذخیره كنم، از آن شماست و بشما بازمیگردد، بخدا از وقتیكه پدر شما - رضى اللّه عنه (2) - وفات كرده است، مالى بدست نیاوردهام، جز اینكه در مواردیكه خبر دارید بمصرف رسانیدهام. عباس بر جست و گفت: بخدا كه چنین نیست، خدا براى تو مزیت و اختیارى بر ما قرار نداده است، ولى حقیقت اینستكه پدر ما بر ما حسد برد و چیزى را خواست كه خدا نه براى او و نه براى تو روا دانسته بود و خودت هم میدانى، من صفوان بن یحیى فروشنده پارچههاى صابرى را در كوفه میشناسم (صابرى پارچه نازكى بوده كه در سابور فارس میبافتهاند و صفوان وكیل امام هشتم و امام نهم علیه السلام بوده است و گویا وكیل امام هفتم هم بوده است) اگر زنده ماندم گلوى او را میگیرم و ترا هم با او.
على (بن موسى) علیه السلام فرمود: لا حول ولاقوه الاباللّه العلى العظیم، همانا اى برادرانم! خدا میداند كه من مشتاق دلخوشى شمایم، خدایا! اگر تو میدانى كه من صلاح ایشانرا میخواهم و نسبت بآنها خوشرفتار و پیوند ساز و مهربانم، در هر شب و روز مرا براى كارهاى ایشان یارى كن و جزاى خیرم بده و اگر قصد دیگرى دارم، تو هر پنهانى را میدانى، مرا چنانچه سزاوارم جزا بده، اگر قصد بدى دارم جزاى بد و اگر قصد خیرى دارم جزاى خیرم ده، خدایا ایشانرا اصلاح كن و كارهایشانرا اصلاح كن، و شیطانرا از ما و آنها دور كن، و آنها را بر اطاعتت یارى و بهدایتت موفق دار، همانا اى برادر! من خوشحالى شما را شائقم و بصلاح شما كوشایم، و خدا نسبت بآنچه میگویم مورد اعتماد است.
عباس گفت: من زبان ترا خوب میشناسم، براى بیل تو نزد ما گلى نیست (یعنى حناى تو نزد ما رنگى ندارد) و با این سخن از یكدیگر جدا شدند و صلى اللّه علیه و آله.
16- مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ الْمَرْزُبَانِ عَنِ ابْنِ سِنَانٍ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی الْحَسَنِ مُوسَى ع مِنْ قَبْلِ أَنْ یَقْدَمَ الْعِرَاقَ بِسَنَةٍ وَ عَلِیٌّ ابْنُهُ جَالِسٌ بَیْنَ یَدَیْهِ فَنَظَرَ إِلَیَّ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ أَمَا إِنَّهُ سَیَكُونُ فِی هَذِهِ السَّنَةِ حَرَكَةٌ فَلَا تَجْزَعْ لِذَلِكَ قَالَ قُلْتُ وَ مَا یَكُونُ جُعِلْتُ فِدَاكَ فَقَدْ أَقْلَقَنِی مَا ذَكَرْتَ فَقَالَ أَصِیرُ إِلَى الطَّاغِیَةِ أَمَا إِنَّهُ لَا یَبْدَأُنِی مِنْهُ سُوءٌ وَ مِنَ الَّذِی یَكُونُ بَعْدَهُ قَالَ قُلْتُ وَ مَا یَكُونُ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ یُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِینَ وَ یَفْعَلُ اللَّهُ مَا یَشَاءُ قَالَ قُلْتُ وَ مَا ذَاكَ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ مَنْ ظَلَمَ ابْنِی هَذَا حَقَّهُ وَ جَحَدَ إِمَامَتَهُ مِنْ بَعْدِی كَانَ كَمَنْ ظَلَمَ عَلِیَّ بْنَ أَبِی طَالِبٍ حَقَّهُ وَ جَحَدَهُ إِمَامَتَهُ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ قُلْتُ وَ اللَّهِ لَئِنْ مَدَّ اللَّهُ لِی فِی الْعُمُرِ لَأُسَلِّمَنَّ لَهُ حَقَّهُ وَ لَأُقِرَّنَّ لَهُ بِإِمَامَتِهِ قَالَ صَدَقْتَ یَا مُحَمَّدُ یَمُدُّ اللَّهُ فِی عُمُرِكَ وَ تُسَلِّمُ لَهُ حَقَّهُ وَ تُقِرُّ لَهُ بِإِمَامَتِهِ وَ إِمَامَةِ مَنْ یَكُونُ مِنْ بَعْدِهِ قَالَ قُلْتُ وَ مَنْ ذَاكَ قَالَ مُحَمَّدٌ ابْنُهُ قَالَ قُلْتُ لَهُ الرِّضَا وَ التَّسْلِیمُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 102 روایة 16@*@
ترجمه:
محمد بن سنان گوید: یكسال پیش از آنكه موسى بن جعفر علیه السلام بعراق آید خدمتش رسیدم پسرش على برابرش نشسته بود، حضرت بمن نگریست و فرمود: اى محمد! در اینسال جنبشى (مسافرتى) پیش آید، بخاطر آن بیتابى مكن، عرضكردم: قربانت گردم، چه پیش آمدى میكند؟ سخن شما مرا، پریشان كرد، فرمود: من بسوى آن طیغانگر (مهدى عباسى) میروم، ولى آگاه باش كه از خود او و از كسیكه بعد از اوست (هادى) بدى بمن نمیرسد. عرضكردم قربانت گردم، سپس چه میشود؟ فرمود: خدا ستمگرانرا گمراه كند و خدا آنچه خواهد میكند (اشاره بمسموم شدن آنحضرت بدست هارون است) عرضكردم: قربانت، مطلب چیست، فرمود: هر كه در حق این پسرم ستم كند و امامتش را پس از من انكار نماید (چون طایفه واقفیه)، مانند كسى است كه در حق على بن ابیطالب ستم كرده و امانت او را پس از رسول خدا صلى الله علیه و آله انكار نموده است، عرضكردم: بخدا كه اگر خدا بمن عمرى دهد حق او را تسلیمش كنم و بامامتش اقرار ورزم، فرمود: راست گفتى، اى محمد! خدا بتو عمر میدهد و تو هم حق او را تسلیمش میكنى و بامامت او و آنكه بعد از اوست اقرار میكنى، عرضكردم، بعد از او كیست؟ فرمود: پسرش محمد. عرضكردم: نسبت باو هم راضى و تسلیمم