بَابٌ فِی أَنَّ الْأَئِمَّةَ بِمَنْ یُشْبِهُونَ مِمَّنْ مَضَى وَ كَرَاهِیَةِ الْقَوْلِ فِیهِمْ بِالنُّبُوَّةِ
1- أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْیَنَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع مَا مَوْضِعُ الْعُلَمَاءِ قَالَ مِثْلُ ذِی الْقَرْنَیْنِ وَ صَاحِبِ سُلَیْمَانَ وَ صَاحِبِ مُوسَى ع
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 9 روایة 1@*@
ترجمه:
حمران بن اعین گوید: بامام باقر علیه السّلام عرضكردم: علماء (امامان) چه موقعیتى دارند؟ فرمود: مانند ذوالقرونین و همدم سلیمان (آصف بن برخیا) و همدم موسى علیهم السلام (یوشع بن نون یا جناتب خضر) میباشند.
2- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ أَبِی الْعَلَاءِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّمَا الْوُقُوفُ عَلَیْنَا فِی الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ فَأَمَّا النُّبُوَّةُ فَلَا
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 10 روایة 2@*@
ترجمه:
امام صادق علیه السّلام فرمود: درباره ما بدانستن حلال و حرام باید توقف كرد. اما نبوت، نه (ما تنها حلال و حرام مىدانیم و پیغمبر نیستیم).
3- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى الْأَشْعَرِیُّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْبَرْقِیِّ عَنِ النَّضْرِ بْنِ سُوَیْدٍ عَنْ یَحْیَى بْنِ عِمْرَانَ الْحَلَبِیِّ عَنْ أَیُّوبَ بْنِ الْحُرِّ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ ذِكْرُهُ خَتَمَ بِنَبِیِّكُمُ النَّبِیِّینَ فَلَا نَبِیَّ بَعْدَهُ أَبَداً وَ خَتَمَ بِكِتَابِكُمُ الْكُتُبَ فَلَا كِتَابَ بَعْدَهُ أَبَداً وَ أَنْزَلَ فِیهِ تِبْیَانَ كُلِّ شَیْءٍ وَ خَلْقَكُمْ وَ خَلْقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ نَبَأَ مَا قَبْلَكُمْ وَ فَصْلَ مَا بَیْنَكُمْ وَ خَبَرَ مَا بَعْدَكُمْ وَ أَمْرَ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ وَ مَا أَنْتُمْ صَائِرُونَ إِلَیْهِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 10 روایة 3@*@
ترجمه:
ایوب بن حر گوید شنیدم امام صادق علیه السّلام میفرمود: خداى - عز ذكره - با پیغمبر شما بپیغمبران خاتمه داد، پس از او هرگز پیغمبرى نباشد و با كتاب شما (قرآن) بكتب آسمانى خاتمه داد، پس بعد از آن هرگز كتابى نباشد، و بیان همه چیز را در آن نازل فرمود، و آفرینش شما و آسمانها و زمین و خبر پیش از شما و داورى میان شما و خبر بعد از شما و موضوع بهشت و دوزخ و پایان كار شما در قرآن هست.
4- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ الْمُخْتَارِ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِیرَةِ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع إِنَّ عَلِیّاً ع كَانَ مُحَدَّثاً فَقُلْتُ فَتَقُولُ نَبِیٌّ قَالَ فَحَرَّكَ بِیَدِهِ هَكَذَا ثُمَّ قَالَ أَوْ كَصَاحِبِ سُلَیْمَانَ أَوْ كَصَاحِبِ مُوسَى أَوْ كَذِی الْقَرْنَیْنِ أَ وَ مَا بَلَغَكُمْ أَنَّهُ قَالَ وَ فِیكُمْ مِثْلُهُ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 10 روایة 4@*@
ترجمه:
حارث بن مغیره گوید امام باقر علیه السّلام فرمود: على علیه السّلام محدث بود، عرضكردم: میفرمائید پیغمبر بود؟ (چون او این سوال در بین سخن آنحضرت بود، براى جواب نفى) امام علیه السّلام دست خود را اینچنین (ببالا) حركت داد. سپس فرمود: بلكه مانند همدم سلیمان یا همدم موسى یا مانند ذوالقرنین بود، مگر بشما خبر نرسیده است كه خود على فرمود: در میان شما هم مانند ذوالقرنین هست (و او خود على علیه السّلام است).
شرح :
محدث (مانند مقدم بصیفه اسم مفعول از باب تفعیل) در لغت بمعنى كسى است كه باو حدیث و خبر تازه گویند و در لسان اخبار امام علیه السّلام را محدث گویند، زیرا خدایتعالى علوم و اخبار آسمانى را بوسیله الهام یا صداى فرشته باو مىرساند ولى امام شخص فرشته را نمىبیند، اما پیغمبر صلى اللّه علیه و آله او را مىدید، چون راوى معنى محدث را نمىدانست و خیال مىكرد كه محدث شامل پیغمبر هم مىشود، از آن سؤال كرد، امام علیه السّلام با اشاره دست فرمود: نه، على علیه السّلام محدث بود و پیغمبر نبود و محدث مانند آصف و خضر و ذوالقرنین است، و چون در روایتى كه على بن ابراهیم در تفسیرش نقل مىكند، امیر المؤمنین علیه السّلام مقام و موقعیت ذوالقرنین را بیان مىكند و سپس مىفرماید: در میان شما هم مانند او هست یعنى خود على علیه السّلام لذا امام باقر علیه السّلام در اینجا بآن روایت هم اشاره مىكند.
5- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ ابْنِ أُذَیْنَةَ عَنْ بُرَیْدِ بْنِ مُعَاوِیَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ وَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قُلْتُ لَهُ مَا مَنْزِلَتُكُمْ وَ مَنْ تُشْبِهُونَ مِمَّنْ مَضَى قَالَ صَاحِبُ مُوسَى وَ ذُو الْقَرْنَیْنِ كَانَا عَالِمَیْنِ وَ لَمْ یَكُونَا نَبِیَّیْنِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 10 روایة 5@*@
ترجمه:
بریدن بن معاویة گوید: از امام باقر و امام صادق علیه السّلام پرسیدم كه مقام و منزلت شما چیست؟ و بكدام كس از گذشتگان میمانید؟ فرمود: مانند همدم موسى (جناب خضر یا یوشع) و ذوالقرنین كه هر دو عالم بودند ولى پیغمبر نبودند.
6- مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْبَرْقِیِّ عَنْ أَبِی طَالِبٍ عَنْ سَدِیرٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ قَوْماً یَزْعُمُونَ أَنَّكُمْ آلِهَةٌ یَتْلُونَ بِذَلِكَ عَلَیْنَا قُرْآناً وَ هُوَ الَّذِی فِی السَّماءِ إِلهٌ وَ فِی الْأَرْضِ إِلهٌ فَقَالَ یَا سَدِیرُ سَمْعِی وَ بَصَرِی وَ بَشَرِی وَ لَحْمِی وَ دَمِی وَ شَعْرِی مِنْ هَؤُلَاءِ بَرَاءٌ وَ بَرِئَ اللَّهُ مِنْهُمْ مَا هَؤُلَاءِ عَلَى دِینِی وَ لَا عَلَى دِینِ آبَائِی وَ اللَّهِ لَا یَجْمَعُنِی اللَّهُ وَ إِیَّاهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا وَ هُوَ سَاخِطٌ عَلَیْهِمْ قَالَ قُلْتُ وَ عِنْدَنَا قَوْمٌ یَزْعُمُونَ أَنَّكُمْ رُسُلٌ یَقْرَءُونَ عَلَیْنَا بِذَلِكَ قُرْآناً یا أَیُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّیِّباتِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّی بِما تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ فَقَالَ یَا سَدِیرُ سَمْعِی وَ بَصَرِی وَ شَعْرِی وَ بَشَرِی وَ لَحْمِی وَ دَمِی مِنْ هَؤُلَاءِ بَرَاءٌ وَ بَرِئَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَ رَسُولُهُ مَا هَؤُلَاءِ عَلَى دِینِی وَ لَا عَلَى دِینِ آبَائِی وَ اللَّهِ لَا یَجْمَعُنِی اللَّهُ وَ إِیَّاهُمْ یَوْمَ الْقِیَامَةِ إِلَّا وَ هُوَ سَاخِطٌ عَلَیْهِمْ قَالَ قُلْتُ فَمَا أَنْتُمْ قَالَ نَحْنُ خُزَّانُ عِلْمِ اللَّهِ نَحْنُ تَرَاجِمَةُ أَمْرِ اللَّهِ نَحْنُ قَوْمٌ مَعْصُومُونَ أَمَرَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى بِطَاعَتِنَا وَ نَهَى عَنْ مَعْصِیَتِنَا نَحْنُ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ عَلَى مَنْ دُونَ السَّمَاءِ وَ فَوْقَ الْأَرْضِ
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 11 روایة 6@*@
ترجمه:
سدیر گوید، بامام صادق علیه السّلام عرضكردم: مردمى عقیده دارند كه شما خدا و معبودید و براى دلیل عقیده خود این آیه قرآن را مىخوانند: «اوست كه در آسمان معبود است و در زمین معبود است - 84 سوره 43-، (اینها گمان مىكنند كه معبود زمین امامانند) امام فرمود: اى سدیر! شنوائى و بینائیم، پوست و گوشتم، خون و مویم از اینان بیزار است و خدا از ایشان بیزار باشد، اینان دین من و دین پدران مرا ندارند. خدا در روز قیامت، مرا با آنها گرد هم نیاورد، جز آنكه بر آنها خشمگین باشد. عرضكردم: مردمى نزد ما هستند كه عقیده دارند شما پیغمبرید! و این آیه قرآن را براى دلیل سخن خود قرائت مىكنند: «اى رسولان از چیزهایى پاكیزه بخورید و كار شایسته كنید كه من بكردار شما دانایم - سوره 23- » امام فرمود: اى سدیر! شنوائى و بینائیم، موو پوستم، گوشت و خونم از اینها بیزار است و خدا و رسولش از اینان بیزار باشد، اینها بدین من و دین پدرانم نیستند، خدا در قیامت مرا با ایشان گرد هم نیاورد جز اینكه بر آنها خشمگین باشد. عرضكردم: پس شما چه موقعیتى دارید؟ فرمود: ما خزانه دار علم خدائیم، ما مترجم امر خدائیم، ما مردمى معصوم هستیم، خداى تبارك و تعالى مردمرا بفرمانبرى ما امر فرموده و از نافرمانى ما نهى نموده است، ما حجت رسائیم بر هر كه زیر آسمان و روى زمین است.
شرح :
راجع به آیه اول بحدیث 330 رجوع شود و اما راجع به آیه دوم گویا طریق استدلال غلط آنها اینستكه: با لفظ جمع برسولان خطاب شده است و مخاطب باید حاضر باشد، پس ممكن نیست كه مقصود از رسولان پیغمبران گذشته باشند، زیرا آنها در زمان نزول قرآن حاضر نبودند پس مقصود از رسولان پیغمبر و امامان علیه السّلام مىباشند، ولى جوابش اینستكه علاوه بر اینكه خود امام از این مردم بیزارى مىجوید خطاب در آیه حكایت از خطابهاى متعدد مىكند، یعنى به هر رسولى در زمان نزول قرآن حاضر نبودند پس مقصود از رسولان پیغمبر و امامان علیه السّلام مىباشند، ولى جوابش اینست كه علاوه بر اینكه خود امام از این مردم بیزارى مىجوید خطاب در آیه حكایت از خطابهاى متعدد مىكند، یعنى بهر رسولى در زمان حیاتش چنین دستورى داده شده، نه آنكه این خطاب در زمان واحد متوجه همگى باشد و بتعبیر دیگر مىتوان گفت این خطاب بالاصاله متوجه پیغمبر صلى اللّه علیه و آله و بالتبع متوجه پیغمبران گذشته است و بعضى گفتهاند خطاب توجه شخص پیغمبر و صیغه جمع از نظر احترام و تشریف آنحضرتست، و مقصود از چیزهاى پاكیزه، لذائذ حلالست كه خدا براى همه بندگانش جایز و مباح قرار داده است و این آیه رد بر ریاضت كشانى ست كه ترك دنیا و لذائذ آن كنند.
7- عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَیْنِ بْنِ سَعِیدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ بَحْرٍ عَنِ ابْنِ مُسْكَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ الْأَئِمَّةُ بِمَنْزِلَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص إِلَّا أَنَّهُمْ لَیْسُوا بِأَنْبِیَاءَ وَ لَا یَحِلُّ لَهُمْ مِنَ النِّسَاءِ مَا یَحِلُّ لِلنَّبِیِّ ص فَأَمَّا مَا خَلَا ذَلِكَ فَهُمْ فِیهِ بِمَنْزِلَةِ رَسُولِ اللَّهِ ص
@@اصول كافى جلد 2 صفحه 12 روایة 7@*@
ترجمه:
امام صادق علیه السّلام مىفرمود: ائمه مقام و منزلت پیغمبر را دارند ولى پیغمبر نیستند و آنچه از زنها براى پیغمبر صلى اللّه علیه و آله حلالست (زیادتر از چهار زن دائم و زن موهوبه) براى ایشان حلال نیست و اما نسبت بغیر آن ایشان بمنزلت رسول خدایند صلى اللّه علیه و آله.