بَابٌ فِى أَنَّ الْمُؤْمِنَ صِنْفَانِ
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ نُصَیْرٍ أَبِى الْحَكَمِ الْخَثْعَمِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنَانِ فَمُؤْمِنٌ صَدَقَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ وَفَى بِشَرْطِهِ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَذَلِكَ الَّذِى لَا تُصِیبُهُ أَهْوَالُ الدُّنْیَا وَ لَا أَهْوَالُ الْآخِرَةِ وَ ذَلِكَ مِمَّنْ یَشْفَعُ وَ لَا یُشْفَعُ لَهُ وَ مُؤْمِنٌ كَخَامَةِ الزَّرْعِ تَعْوَجُّ أَحْیَاناً وَ تَقُومُ أَحْیَاناً فَذَلِكَ مِمَّنْ تُصِیبُهُ أَهْوَالُ الدُّنْیَا وَ أَهْوَالُ الْآخِرَةِ وَ ذَلِكَ مِمَّنْ یُشْفَعُ لَهُ وَ لَا یَشْفَعُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 346 روایة:1@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: مؤمن دو جور است: 1- مؤمنیكه بعهد خدا عمل كرده و بشرطش وفا نموده، و اینست كه خداى عزوجل فرماید: «مردانیكه بمعاهده خود با خدا عمل كردند، 23 سوره 33» اینست مؤمنیكه هراسهاى دنیا و آخرت باو نرسد و او را كسانى است كه شفاعت كند و نیازى بشفاعت دیگران ندارد. 2- مؤمنى كه مانند ساقه نازك گیاه است كه گاهى كج شود (بباطل و شهوات و متاع دنیا گراید) و گاهى راست ایستد، این مؤمن از كسانیستكه هراسهاى دنیا و آخرت بیند و از كسانى است كه برایش شفاعت شود واو شفاعت نكند.
شرح : مراد بعهد خدا، توحید و نبوت و امامت و معاد است، و مراد بعملى ساختن آنها اعتراف و اقرار بآنهاست و مقصود از وفاء بشرط خدا، بجا آوردن واجبات و ترك محرماتست كه آنها را فروع دین بمعنى اعم گویند، و اما در باره هراسهاى دنیا سه وجه گفتهاند: 1- بلاهاى دنیامانند قحطى و وبا و سكرات مرگ. 2- اندوه و افسوس براى ازدست رفتن نعمتهاى دنیا. 3- مرتكب شدن معاصى و گناهان بنحو مجاز.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ خَالِدٍ الْعَمِّیِّ عَنْ خَضِرِ بْنِ عَمْرٍو عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ الْمُؤْمِنُ مُؤْمِنَانِ مُؤْمِنٌ وَفَى لِلَّهِ بِشُرُوطِهِ الَّتِى شَرَطَهَا عَلَیْهِ فَذَلِكَ مَعَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقِینَ وَ الشُّهَدَاءِ وَ الصَّالِحِینَ وَ حَسُنَ أُولَئِكَ رَفِیقاً وَ ذَلِكَ مَنْ یَشْفَعُ وَ لَا یُشْفَعُ لَهُ وَ ذَلِكَ مِمَّنْ لَا تُصِیبُهُ أَهْوَالُ الدُّنْیَا وَ لَا أَهْوَالُ الْآخِرَةِ وَ مُؤْمِنٌ زَلَّتْ بِهِ قَدَمٌ فَذَلِكَ كَخَامَةِ الزَّرْعِ كَیْفَمَا كَفَأَتْهُ الرِّیحُ انْكَفَأَ وَ ذَلِكَ مِمَّنْ تُصِیبُهُ أَهْوَالُ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ یُشْفَعُ لَهُ وَ هُوَ عَلَى خَیْرٍ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 347 روایة:2@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) میفرمود: مؤمن بر دو گونه است: 1- مؤمنیكه بشروطى كه خدا با او نموده وفا كرده است، و او همراه پیغمبران و صدیقان و شهیدان و شایسته كارانست، و اینها چه رفقاء خوبى باشند، و این مؤمنى است كه شفاعت كند نه آنكه شفاعت شود، و او از كسانیست كه هراسهاى دنیا و آخرت باو نرسد. 2- مؤمنیكه گامى او را لغزانیده (گناهى مرتكب شده) او مانند ساقه نازك گیاه است كه باد بهر جانبش كج كند كج شود، و او از كسانیستكه هراسهاى دنیا و آخرت باو رسد و برایش شفاعت شود و عاقبتش بخیر است.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَعْقُوبَ عَنْ أَبِىمَرْیَمَ الْأَنْصَارِیِّ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَامَ رَجُلٌ بِالْبَصْرَةِ إِلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع فَقَالَ یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ أَخْبِرْنَا عَنِ الْإِخْوَانِ فَقَالَ الْإِخْوَانُ صِنْفَانِ إِخْوَانُ الثِّقَةِ وَ إِخْوَانُ الْمُكَاشَرَةِ فَأَمَّا إِخْوَانُ الثِّقَةِ فَهُمُ الْكَفُّ وَ الْجَنَاحُ وَ الْأَهْلُ وَ الْمَالُ فَإِذَا كُنْتَ مِنْ أَخِیكَ عَلَى حَدِّ الثِّقَةِ فَابْذُلْ لَهُ مَالَكَ وَ بَدَنَكَ وَ صَافِ مَنْ صَافَاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ وَ اكْتُمْ سِرَّهُ وَ عَیْبَهُ وَ أَظْهِرْ مِنْهُ الْحَسَنَ وَ اعْلَمْ أَیُّهَا السَّائِلُ أَنَّهُمْ أَقَلُّ مِنَ الْكِبْرِیتِ الْأَحْمَرِ وَ أَمَّا إِخْوَانُ الْمُكَاشَرَةِ فَإِنَّكَ تُصِیبُ لَذَّتَكَ مِنْهُمْ فَلَا تَقْطَعَنَّ ذَلِكَ مِنْهُمْ وَ لَا تَطْلُبَنَّ مَا وَرَاءَ ذَلِكَ مِنْ ضَمِیرِهِمْ وَ ابْذُلْ لَهُمْ مَا بَذَلُوا لَكَ مِنْ طَلَاقَةِ الْوَجْهِ وَ حَلَاوَةِ اللِّسَانِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 347 روایة:3@*@
ترجمه :
امام باقر علیه السلام فرمود: مردى در بصره برابر امیرالمؤمنین علیه السلام برخاست و گفت: یا امیرالمؤمنین! حال برادران دینى را بما خبرده، حضرت فرمود: برادران دو دستهاند: برادران مورد اعتماد و برادران خنده ور.
اما برادران مورد اعتماد، دست و بال و اهل و مالند (كه انسانرا یارى كنند و زیان و آزار را از او بگردانند) پس هرگاه ببرادرت اعتماد پیدا كردى، مال و بدنت را باو ببخش، و با دوستان با صفایش صاف باش و با دشمنانش دشمنى كن، و راز و عیبش را بپوشان و نیكیش را آشكار كن و بدان اى پرسنده كه اینها از كبریت احمر كمترند.
و اما برادران خنده ور، تو از جانب آنها بلذت خود میرسى، (و آن لذت معاشرت و مصاحبت با آنهاست) پس این را از آنها مبر، و بیش از این هم از دل آنها مخواه (توقع صفا و یكدلى از آنها نداشته باش) و از خوشروئى و شیرین زبانى خود آنها را برخوردار كن تا آنجا كه آنها ترا برخوردار كنند.