بَابُ ذَمِّ الدُّنْیَا وَ الزُّهْدِ فِیهَا
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْهَیْثَمِ بْنِ وَاقِدٍ الْحَرِیرِیِّ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ زَهِدَ فِى الدُّنْیَا أَثْبَتَ اللَّهُ الْحِكْمَةَ فِى قَلْبِهِ وَ أَنْطَقَ بِهَا لِسَانَهُ وَ بَصَّرَهُ عُیُوبَ الدُّنْیَا دَاءَهَا وَ دَوَاءَهَا وَ أَخْرَجَهُ مِنَ الدُّنْیَا سَالِماً إِلَى دَارِ السَّلَامِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 193 روایة: 1 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: كسیكه بدنیا زاهد و بىرغبت باشد، خدا حكمت را در قلبش بر جا دارد و زبانشرا بآن گویا سازد، و او را به عیبهاى دنیا و درد و دوایش بینا گرداند، و او را از دنیا سالم بیرون كند و ببهشت دارالسلام درآورد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْقَاسَانِیِّ جَمِیعاً عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ الْمِنْقَرِیِّ عَنْ حَفْصِ بْنِ غِیَاثٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ جُعِلَ الْخَیْرُ كُلُّهُ فِی بَیْتٍ وَ جُعِلَ مِفْتَاحُهُ الزُّهْدَ فِى الدُّنْیَا ثُمَّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَا یَجِدُ الرَّجُلُ حَلَاوَةَ الْإِیمَانِ فِى قَلْبِهِ حَتَّى لَا یُبَالِیَ مِنْ أَكْلِ الدُّنْیَا ثُمَّ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع حَرَامٌ عَلَى قُلُوبِكُمْ أَنْ تَعْرِفَ حَلَاوَةَ الْإِیمَانِ حَتَّى تَزْهَدَ فِى الدُّنْیَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 194 روایة: 2 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: همه خیر در خانهئى نهاده شده و كلیدش را زهد و بىرغبتى بدنیا قرار دادهاند.
سپس فرمود: رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: مرد شیرینى ایمانرا در قلبش نمىیابد، تا آنكه باكش نباشد كه چه كسى دنیا را در خورد.
آنگاه امام صادق (ع) فرمود: شناختن شیرینى ایمان بر دلهاى شما حرامست، تا بدنیا بىرغبت شود.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع إِنَّ مِنْ أَعْوَنِ الْأَخْلَاقِ عَلَى الدِّینِ الزُّهْدَ فِى الدُّنْیَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 194 روایة: 3 @*@
ترجمه :
امیرالمؤمنین (ع) فرمود: اخلاقیكه بیشتر انسانرا كمك بدین مىكند، زهد نسبت بدنیاست،
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ الْمِنْقَرِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ هَاشِمِ بْنِ الْبَرِیدِ عَنْ أَبِیهِ أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع عَنِ الزُّهْدِ فَقَالَ عَشَرَةُ أَشْیَاءَ فَأَعْلَى دَرَجَةِ الزُّهْدِ أَدْنَى دَرَجَةِ الْوَرَعِ وَ أَعْلَى دَرَجَةِ الْوَرَعِ أَدْنَى دَرَجَةِ الْیَقِینِ وَ أَعْلَى دَرَجَةِ الْیَقِینِ أَدْنَى دَرَجَةِ الرِّضَا أَلَا وَ إِنَّ الزُّهْدَ فِى آیَةٍ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لِكَیْلا تَأْسَوْا عَلى ما فاتَكُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاكُمْ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 194 روایة: 4 @*@
ترجمه :
مردى از على بن الحسین علیهما السلام درباره زهد پرسید، فرمود زهد ده چیز است، (و درجاتى دارد) بالاترین درجه زهد پستترین درجه ورع و بالاترین درجه ورع پستترین درجه یقین و بالاترین درجه یقین پستترین درجه رضاست، همانا تمام زهد در یك آیه از كتاب خداى عزوجل است: «تا بر آنچه از دست شما رفته افسوس نخورید و بآنچه بشما رسیده شادى نكنید، 23 سوره 57».
وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ عَنِ الْمِنْقَرِیِّ عَنْ سُفْیَانَ بْنِ عُیَیْنَةَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع وَ هُوَ یَقُولُ كُلُّ قَلْبٍ فِیهِ شَكٌّ أَوْ شِرْكٌ فَهُوَ سَاقِطٌ وَ إِنَّمَا أَرَادُوا بِالزُّهْدِ فِى الدُّنْیَا لِتَفْرُغَ قُلُوبُهُمْ لِلْآخِرَةِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 195 روایة: 5 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) مىفرمود: هر دلى كه شكى یا شركى داشته باشد، ساقط و بىارزش است و آنها (پیغمبر و اولیاء خدا) زهد نسبت بدنیا را خواستند تا دلشان براى آخرت فارغ باشد (زیرا محبت دنیا و آخرت در یك دل جمع نشود).
عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِینٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع إِنَّ عَلَامَةَ الرَّاغِبِ فِى ثَوَابِ الْآخِرَةِ زُهْدُهُ فِى عَاجِلِ زَهْرَةِ الدُّنْیَا أَمَا إِنَّ زُهْدَ الزَّاهِدِ فِى هَذِهِ الدُّنْیَا لَا یَنْقُصُهُ مِمَّا قَسَمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ فِیهَا وَ إِنْ زَهِدَ وَ إِنَّ حِرْصَ الْحَرِیصِ عَلَى عَاجِلِ زَهْرَةِ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا لَا یَزِیدُهُ فِیهَا وَ إِنْ حَرَصَ فَالْمَغْبُونُ مَنْ حُرِمَ حَظَّهُ مِنَ الْآخِرَةِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 195 روایة: 6 @*@
ترجمه :
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: علامت مشتاق به ثواب آخرت بىرغبتى نسبت بشكوفه (خرم و بىثبات) دنیاى نقد است، همانا بىرغبتى زاهد نسبت بدنیا، از آنچه خداى عزوجل برایش از دنیا قسمت كرده كاهش ندهد، اگر چه زهد كند، و حرص شخص حریص بر شكوفه دنیاى نقد، برایش افزونى نیاورد، اگر چه حرص مىزند، پس مغبون كسى است كه از بهره آخرت خود محروم ماند.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى الْخَثْعَمِیِّ عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَیْدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا أَعْجَبَ رَسُولَ اللَّهِ ص شَیْءٌ مِنَ الدُّنْیَا إِلَّا أَنْ یَكُونَ فِیهَا جَائِعاً خَائِفاً
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 195 روایة: 7 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: رسول خدا صلى الله علیه و آله را جز گرسنگى و خوف، چیزى از دنیا مسرور نمىساخت و خوشش نمىآورد.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ خَرَجَ النَّبِیُّ ص وَ هُوَ مَحْزُونٌ فَأَتَاهُ مَلَكٌ وَ مَعَهُ مَفَاتِیحُ خَزَائِنِ الْأَرْضِ فَقَالَ یَا مُحَمَّدُ هَذِهِ مَفَاتِیحُ خَزَائِنِ الْأَرْضِ یَقُولُ لَكَ رَبُّكَ افْتَحْ وَ خُذْ مِنْهَا مَا شِئْتَ مِنْ غَیْرِ أَنْ تُنْقَصَ شَیْئاً عِنْدِى فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الدُّنْیَا دَارُ مَنْ لَا دَارَ لَهُ وَ لَهَا یَجْمَعُ مَنْ لَا عَقْلَ لَهُ فَقَالَ الْمَلِكُ وَ الَّذِى بَعَثَكَ بِالْحَقِّ نَبِیّاً لَقَدْ سَمِعْتُ هَذَا الْكَلَامَ مِنْ مَلَكٍ یَقُولُهُ فِى السَّمَاءِ الرَّابِعَةِ حِینَ أُعْطِیتُ الْمَفَاتِیحَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 195 روایة: 8 @*@
ترجمه :
و فرمود: روزى پیغمبر صلى الله علیه و آله اندوهگین بیرون رفت، فرشتهایكه كلیدهاى خزانههاى زمین دستش بود، نزد او آمد و گفت: اى محمد: اینها كلیدهاى خزانههاى زمین است. پروردگارت بتو مىگوید: باز كن و هر چه خواهى از زمین برگیر، بدون آنكه چیزى از مقامت نزد من كاسته شود.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: دینا خانه كسى است كه خانه ندارد، و آنكه عقل ندارد براى دنیا جمع مىكند، فرشته گفت: سوگند بآنكه ترا بحق مبعوث ساخته، من این سخن را از فرشتهئى در آسمان چهارم شنیدم، زمانیكه، كلیدها را بمن دادند.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ جَمِیلِ بْنِ دَرَّاجٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَرَّ رَسُولُ اللَّهِ ص بِجَدْیٍ أَسَكَّ مُلْقًى عَلَى مَزْبَلَةٍ مَیْتاً فَقَالَ لِأَصْحَابِهِ كَمْ یُسَاوِی هَذَا فَقَالُوا لَعَلَّهُ لَوْ كَانَ حَیّاً لَمْ یُسَاوِ دِرْهَماً فَقَالَ النَّبِیُّ ص وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لَلدُّنْیَا أَهْوَنُ عَلَى اللَّهِ مِنْ هَذَا الْجَدْیِ عَلَى أَهْلِهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 196 روایة: 9 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: رسول خدا صلى الله علیه و آله به بزغاله گوش بریدهاى كه مرده، و در زباله دان افتاده بود گذر كرد، باصحاب فرمود: این چند مىارزد؟ گفتند: اگر زنده مىبود شاید یك درهم ارزش نداشت، پیغمبر صلى الله علیه و آله فرمود: سوگند بآنكه جانم در دست اوست كه دنیا نزد خدا از این بزغاله اهلش پستتر است.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْقَاسَانِیِّ عَمَّنْ ذَكَرَهُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَیْراً زَهَّدَهُ فِى الدُّنْیَا وَ فَقَّهَهُ فِى الدِّینِ وَ بَصَّرَهُ عُیُوبَهَا وَ مَنْ أُوتِیَهُنَّ فَقَدْ أُوتِیَ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ قَالَ لَمْ یَطْلُبْ أَحَدٌ الْحَقَّ بِبَابٍ أَفْضَلَ مِنَ الزُّهْدِ فِى الدُّنْیَا وَ هُوَ ضِدٌّ لِمَا طَلَبَ أَعْدَاءُ الْحَقِّ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مِمَّا ذَا قَالَ مِنَ الرَّغْبَةِ فِیهَا وَ قَالَ أَ لَا مِنْ صَبَّارٍ كَرِیمٍ فَإِنَّمَا هِیَ أَیَّامٌ قَلَائِلُ أَلَا إِنَّهُ حَرَامٌ عَلَیْكُمْ أَنْ تَجِدُوا طَعْمَ الْإِیمَانِ حَتَّى تَزْهَدُوا فِى الدُّنْیَا
قَالَ وَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِذَا تَخَلَّى الْمُؤْمِنُ مِنَ الدُّنْیَا سَمَا وَ وَجَدَ حَلَاوَةَ حُبِّ اللَّهِ وَ كَانَ عِنْدَ أَهْلِ الدُّنْیَا كَأَنَّهُ قَدْ خُولِطَ وَ إِنَّمَا خَالَطَ الْقَوْمَ حَلَاوَةُ حُبِّ اللَّهِ فَلَمْ یَشْتَغِلُوا بِغَیْرِهِ
قَالَ وَ سَمِعْتُهُ یَقُولُ إِنَّ الْقَلْبَ إِذَا صَفَا ضَاقَتْ بِهِ الْأَرْضُ حَتَّى یَسْمُوَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 196 روایة:10 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: چون خدا خیر بندهئى را خواهد، او را نسبت بدنیا بىرغبت و نسبت بدین دانشمند كند، و بعیوب دنیا بینایش سازد، و بهر كه این خصلتها داده شود، خیر دنیا و آخرت داده شده، و فرمود: هیچ كس حق را در راهى بهتر از زهد دنیا نجسته است و آن ضد مطلوب دشمنان حق است.
راوى گوید: عرضكردم: قربانت، آنها از چه راه میجویند؟ فرمود: از رغبت بدنیا. و فرمود آیا شخص پر صبر كریمى نیست؟ همانا دنیا چند روز اندكست، همانا حرامست بر شما كه مزه ایمان چشید جز آنكه نسبت بدنیا بىرغبت شوید.
و شنیدم امام صادق (ع) مىفرمود: چون مؤمن از دنیا كنار كشد، رفعت پیدا كند و شیرینى محبت خدا را دریابد، و نزد اهل دنیا دیوانه نماید، در صورتیكه شیرینى محبت خدا بآنها آمیخته شده كه بچیز دیگر مشغول نشوند.
و شنیدم مىفرمود: زمانیكه دل صفا پیدا كند، زمین برایش تنگ شود. تا آنجا كه پرواز كند.
عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْقَاسَانِیِّ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ سُلَیْمَانَ بْنِ دَاوُدَ الْمِنْقَرِیِّ عَنْ عَبْدِ الرَّزَّاقِ بْنِ هَمَّامٍ عَنْ مَعْمَرِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الزُّهْرِیِّ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمِ بْنِ شِهَابٍ قَالَ سُئِلَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ع أَیُّ الْأَعْمَالِ أَفْضَلُ عِنْدَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَقَالَ مَا مِنْ عَمَلٍ بَعْدَ مَعْرِفَةِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ مَعْرِفَةِ رَسُولِهِ ص أَفْضَلَ مِنْ بُغْضِ الدُّنْیَا وَ إِنَّ لِذَلِكَ لَشُعَباً كَثِیرَةً وَ لِلْمَعَاصِى شُعَباً فَأَوَّلُ مَا عُصِیَ اللَّهُ بِهِ الْكِبْرُ وَ هِیَ مَعْصِیَةُ إِبْلِیسَ حِینَ أَبَى وَ اسْتَكْبَرَ وَ كَانَ مِنَ الْكَافِرِینَ وَ الْحِرْصُ وَ هِیَ مَعْصِیَةُ آدَمَ وَ حَوَّاءَ حِینَ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُمَا فَكُلا مِنْ حَیْثُ شِئْتُما وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونا مِنَ الظَّالِمِینَ فَأَخَذَا مَا لَا حَاجَةَ بِهِمَا إِلَیْهِ فَدَخَلَ ذَلِكَ عَلَى ذُرِّیَّتِهِمَا إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ وَ ذَلِكَ أَنَّ أَكْثَرَ مَا یَطْلُبُ ابْنُ آدَمَ مَا لَا حَاجَةَ بِهِ إِلَیْهِ ثُمَّ الْحَسَدُ وَ هِیَ مَعْصِیَةُ ابْنِ آدَمَ حَیْثُ حَسَدَ أَخَاهُ فَقَتَلَهُ فَتَشَعَّبَ مِنْ ذَلِكَ حُبُّ النِّسَاءِ وَ حُبُّ الدُّنْیَا وَ حُبُّ الرِّئَاسَةِ وَ حُبُّ الرَّاحَةِ وَ حُبُّ الْكَلَامِ وَ حُبُّ الْعُلُوِّ وَ الثَّرْوَةِ فَصِرْنَ سَبْعَ خِصَالٍ فَاجْتَمَعْنَ كُلُّهُنَّ فِى حُبِّ الدُّنْیَا فَقَالَ الْأَنْبِیَاءُ وَ الْعُلَمَاءُ بَعْدَ مَعْرِفَةِ ذَلِكَ حُبُّ الدُّنْیَا رَأْسُ كُلِّ خَطِیئَةٍ وَ الدُّنْیَا دُنْیَاءَانِ دُنْیَا بَلَاغٍ وَ دُنْیَا مَلْعُونَةٍ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 197 روایة: 11@*@
ترجمه :
از على بن الحسین پرسیدند، كدام عمل نزد خداى عزوجل بهتر است؟ فرمود: هیچ عملى بعد از معرفت خداى عزوجل و رسولش بهتر از بغض دنیا نیست، و براى آن شعبههاى بسیاریست و براى گناهان (نافرمانیهاى خدا) شعبههاى بسیاریست:
نخستین نافرمانى كه خدا را نمودند تكبر بود و آن نافرمانى شیطان بود، زمانیكه سرپیچى و گردنفرزاى كرد از كافران گشت.
و دیگر حرص است كه نافرمانى آدم و حوا بود، زمانیكه خداى عزوجل بآنها فرمود: «از هر چه خواهید بخورید ولى باین درخت نزدیك مىشود كه از ستمكاران باشید، 25 سوره 2» پس آدم و حوا چیزى را گرفتند كه بدان احتیاج نداشتند، و این خصلت تا روز قیامت در ذریه آنها رخنه كرد، از اینرو بیشتر آنچه را آدمیزاد مىطلبید بدان احتیاج ندارد.
و دیگر حسد است كه نافرمانى پسر آدم (قابیل) بود، زمانیكه به برادرش (هابیل) حسد برد و او را كشت، و از این نافرمانیها دوستى زنان و دوستى دنیا و دوستى ریاست و دوستى استراحت و دوستى سخن گفتن و دوستى سرورى و ثروت منشعب گشت، و اینها هفت خصلت است كه همگى در دوستى دنیا گرد آمدهاند، از اینرو پیغمبران و دانشمندان بعد از شناختن این مطلب گفتند: دوستى دنیا سر هر خطا و گناهست و دنیا دو گونه است: دنیاى رساننده و دنیاى ملعون (یعنى دنیایكه انسانرا بطاعت و قرب خدا مىرساند بقدر كفاف است كه آن ممدوح و پسندیده است و دنیایكه بیش از مقدار كفاف و زیادتر از احتیاجست كه آن مایه لعنت و دورى از رحمت خداست).
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنِ ابْنِ بُكَیْرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ فِی طَلَبِ الدُّنْیَا إِضْرَاراً بِالْآخِرَةِ وَ فِى طَلَبِ الْآخِرَةِ إِضْرَاراً بِالدُّنْیَا فَأَضِرُّوا بِالدُّنْیَا فَإِنَّهَا أَوْلَى بِالْإِضْرَارِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 198 روایة: 12@*@
ترجمه :
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: در دنیا جویى زیان زدن بآخرتست و در آخرت جویى زیان زدن بدنیا، شما بدنیا زیان زنید كه آن بزیان رسانیدن سزاوارتر است.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِی عُبَیْدَةَ الْحَذَّاءِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى جَعْفَرٍ ع حَدِّثْنِى بِمَا أَنْتَفِعُ بِهِ فَقَالَ یَا أَبَا عُبَیْدَةَ أَكْثِرْ ذِكْرَ الْمَوْتِ فَإِنَّهُ لَمْ یُكْثِرْ إِنْسَانٌ ذِكْرَ الْمَوْتِ إِلَّا زَهِدَ فِى الدُّنْیَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 198 روایة: 13@*@
ترجمه :
ابوعبیده خزاء گوید: بامام باقر (ع) عرضكردم: حدیثى بمن بفرما كه از آن سود برم فرمود: اى ابا عبیده، بسیار یاد مرگ كن، زیرا شخصى از مرگ بسیار یاد نكند، جز آنكه بدنیا بىرغبت شود.
عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ أَیْمَنَ عَنْ دَاوُدَ الْأَبْزَارِیِّ قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع مَلَكٌ یُنَادِی كُلَّ یَوْمٍ ابْنَ آدَمَ لِدْ لِلْمَوْتِ وَ اجْمَعْ لِلْفَنَاءِ وَ ابْنِ لِلْخَرَابِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 198 روایة: 14@*@
ترجمه :
امام باقر (ع) فرمود: فرشتهئى هر روز فریاد مىكشد: آدمىزاد براى مردن بزاى و براى نابودى گردآور و براى خراب شدن بساز.
عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ عُمَرَ بْنِ أَبَانٍ عَنْ أَبِی حَمْزَةَ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ ص إِنَّ الدُّنْیَا قَدِ ارْتَحَلَتْ مُدْبِرَةً وَ إِنَّ الْآخِرَةَ قَدِ ارْتَحَلَتْ مُقْبِلَةً وَ لِكُلِّ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا بَنُونَ فَكُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الْآخِرَةِ وَ لَا تَكُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الدُّنْیَا أَلَا وَ كُونُوا مِنَ الزَّاهِدِینَ فِى الدُّنْیَا الرَّاغِبِینَ فِى الْآخِرَةِ أَلَا إِنَّ الزَّاهِدِینَ فِى الدُّنْیَا اتَّخَذُوا الْأَرْضَ بِسَاطاً وَ التُّرَابَ فِرَاشاً وَ الْمَاءَ طِیباً وَ قُرِّضُوا مِنَ الدُّنْیَا تَقْرِیضاً أَلَا وَ مَنِ اشْتَاقَ إِلَى الْجَنَّةِ سَلَا عَنِ الشَّهَوَاتِ وَ مَنْ أَشْفَقَ مِنَ النَّارِ رَجَعَ عَنِ الْمُحَرَّمَاتِ وَ مَنْ زَهِدَ فِى الدُّنْیَا هَانَتْ عَلَیْهِ الْمَصَائِبُ أَلَا إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً كَمَنْ رَأَى أَهْلَ الْجَنَّةِ فِى الْجَنَّةِ مُخَلَّدِینَ وَ كَمَنْ رَأَى أَهْلَ النَّارِ فِى النَّارِ مُعَذَّبِینَ شُرُورُهُمْ مَأْمُونَةٌ وَ قُلُوبُهُمْ مَحْزُونَةٌ أَنْفُسُهُمْ عَفِیفَةٌ وَ حَوَائِجُهُمْ خَفِیفَةٌ صَبَرُوا أَیَّاماً قَلِیلَةً فَصَارُوا بِعُقْبَى رَاحَةٍ طَوِیلَةٍ أَمَّا اللَّیْلَ فَصَافُّونَ أَقْدَامَهُمْ تَجْرِى دُمُوعُهُمْ عَلَى خُدُودِهِمْ وَ هُمْ یَجْأَرُونَ إِلَى رَبِّهِمْ یَسْعَوْنَ فِى فَكَاكِ رِقَابِهِمْ وَ أَمَّا النَّهَارَ فَحُلَمَاءُ عُلَمَاءُ بَرَرَةٌ أَتْقِیَاءُ كَأَنَّهُمْ الْقِدَاحُ قَدْ بَرَاهُمُ الْخَوْفُ مِنَ الْعِبَادَةِ یَنْظُرُ إِلَیْهِمُ النَّاظِرُ فَیَقُولُ مَرْضَى وَ مَا بِالْقَوْمِ مِنْ مَرَضٍ أَمْ خُولِطُوا فَقَدْ خَالَطَ الْقَوْمَ أَمْرٌ عَظِیمٌ مِنْ ذِكْرِ النَّارِ وَ مَا فِیهَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 198 روایة: 15@*@
ترجمه :
على بن الحسین صلوات الله علیهما فرمود دنیا پشت كرد، كوچ مىكند و آخرت روى آورده مىآید و براى هر یك از ایندو فرزندانى است، شما از این فرزندان آخرت باشید و از فرزندان دنیا نباشید و از زاهدین در دنیا و راغبین در آخرت باشید.
همانا زاهدین در دنیا زمین را بستر خود گرفتند و خاك را فرش و آب را بوى خوش خود و خویشتن را از دنیا قیچى كردند.
همانا خدا را بندگانى است كه گویا اهل بهشت ار جاویدان در بهشت دیده و اهل دوزخ را در دوزخ گرفتار عذاب دیدهاند، مردم از شر آنها در امانند، دلشان غمگین است، عفت نفس دارند، حاجاتشان سبك است، چند روزى صبر كردند و باستراحت طولانى قیامت رسیدند.
اما شب گامهایشان براى عبادت براى عبادت صف كشیده، اشكهایشان بر چهره جاریست و بپروردگار خویش پناه بردند و براى آزادى خود (از آتش دوزخ) كوشش كنند.
و اما روز خویشتن دارانى باشند، دانشمند، نیكوكار و پرهیزگار، در لاغرى مانند چوبه تیرى كه ترس از عبادت آنها را تراشیده، هر كه بآنها نگرد، گوید بیمارند - در صورتى كه بیمارى ندارند - یا گویند دیوانهاند، در صورتیكه بامر بزرگى كه یاد آتش دوزخ و وضع آنست گرفتارند.
عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْمُؤْمِنِ عَنْ جَابِرٍ قَالَ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع فَقَالَ یَا جَابِرُ وَ اللَّهِ إِنِّى لَمَحْزُونٌ وَ إِنِّى لَمَشْغُولُ الْقَلْبِ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ وَ مَا شُغُلُكَ وَ مَا حُزْنُ قَلْبِكَ فَقَالَ یَا جَابِرُ إِنَّهُ مَنْ دَخَلَ قَلْبَهُ صَافِى خَالِصِ دِینِ اللَّهِ شَغَلَ قَلْبَهُ عَمَّا سِوَاهُ یَا جَابِرُ مَا الدُّنْیَا وَ مَا عَسَى أَنْ تَكُونَ الدُّنْیَا هَلْ هِیَ إِلَّا طَعَامٌ أَكَلْتَهُ أَوْ ثَوْبٌ لَبِسْتَهُ أَوِ امْرَأَةٌ أَصَبْتَهَا یَا جَابِرُ إِنَّ الْمُؤْمِنِینَ لَمْ یَطْمَئِنُّوا إِلَى الدُّنْیَا بِبَقَائِهِمْ فِیهَا وَ لَمْ یَأْمَنُوا قُدُومَهُمُ الْآخِرَةَ یَا جَابِرُ الْآخِرَةُ دَارُ قَرَارٍ وَ الدُّنْیَا دَارُ فَنَاءٍ وَ زَوَالٍ وَ لَكِنْ أَهْلُ الدُّنْیَا أَهْلُ غَفْلَةٍ وَ كَأَنَّ الْمُؤْمِنِینَ هُمُ الْفُقَهَاءُ أَهْلُ فِكْرَةٍ وَ عِبْرَةٍ لَمْ یُصِمَّهُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ جَلَّ اسْمُهُ مَا سَمِعُوا بِآذَانِهِمْ وَ لَمْ یُعْمِهِمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ مَا رَأَوْا مِنَ الزِّینَةِ بِأَعْیُنِهِمْ فَفَازُوا بِثَوَابِ الْآخِرَةِ كَمَا فَازُوا بِذَلِكَ الْعِلْمِ وَ اعْلَمْ یَا جَابِرُ أَنَّ أَهْلَ التَّقْوَى أَیْسَرُ أَهْلِ الدُّنْیَا مَئُونَةً وَ أَكْثَرُهُمْ لَكَ مَعُونَةً تَذْكُرُ فَیُعِینُونَكَ وَ إِنْ نَسِیتَ ذَكَّرُوكَ قَوَّالُونَ بِأَمْرِ اللَّهِ قَوَّامُونَ عَلَى أَمْرِ اللَّهِ قَطَعُوا مَحَبَّتَهُمْ بِمَحَبَّةِ رَبِّهِمْ وَ وَحَشُوا الدُّنْیَا لِطَاعَةِ مَلِیكِهِمْ وَ نَظَرُوا إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ إِلَى مَحَبَّتِهِ بِقُلُوبِهِمْ وَ عَلِمُوا أَنَّ ذَلِكَ هُوَ الْمَنْظُورُ إِلَیْهِ لِعَظِیمِ شَأْنِهِ فَأَنْزِلِ الدُّنْیَا كَمَنْزِلٍ نَزَلْتَهُ ثُمَّ ارْتَحَلْتَ عَنْهُ أَوْ كَمَالٍ وَجَدْتَهُ فِى مَنَامِكَ فَاسْتَیْقَظْتَ وَ لَیْسَ مَعَكَ مِنْهُ شَیْءٌ إِنِّی [إِنَّمَا ]ضَرَبْتُ لَكَ هَذَا مَثَلًا لِأَنَّهَا عِنْدَ أَهْلِ اللُّبِّ وَ الْعِلْمِ بِاللَّهِ كَفَیْءِ الظِّلَالِ یَا جَابِرُ فَاحْفَظْ مَا اسْتَرْعَاكَ اللَّهُ جَلَّ وَ عَزَّ مِنْ دِینِهِ وَ حِكْمَتِهِ وَ لَا تَسْأَلَنَّ عَمَّا لَكَ عِنْدَهُ إِلَّا مَا لَهُ عِنْدَ نَفْسِكَ فَإِنْ تَكُنِ الدُّنْیَا عَلَى غَیْرِ مَا وَصَفْتُ لَكَ فَتَحَوَّلْ إِلَى دَارِ الْمُسْتَعْتَبِ فَلَعَمْرِى لَرُبَّ حَرِیصٍ عَلَى أَمْرٍ قَدْ شَقِیَ بِهِ حِینَ أَتَاهُ وَ لَرُبَّ كَارِهٍ لِأَمْرٍ قَدْ سَعِدَ بِهِ حِینَ أَتَاهُ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لِیُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ یَمْحَقَ الْكافِرِینَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 199 روایة: 16@*@
ترجمه :
جابر گوید: خدمت امام باقر (ع) رسیدم، حضرت فرمود: اى جابر بخدا كه من غمگین و دلگرفتهام، عرضكردم: قربانت، گرفتارى و غم دل شما چیست؟ فرمود: اى جابر! همانا خالص و صافى دین خدا بدل هر كه درآید، دلش از غیر او بگردد،
اى جابر! همانا مؤمنین بماندن در دنیا اطمینان نكردند، و از رسیدن بآخرت ایمن نگشتند.
اى جابر! آخرت خانه ثباتست و دنیا خانه نابودى و زوال، ولى اهل دنیا غافلند و گویا مؤمنانند كه فقیه و اهل تفكر و عبرتند: آنچه با گوشهاى خود شنوند، ایشان را از یاد خداى - جل اسمه - كر نكند و هر زینتى كه چشمشان بیند از یاد خدا كورشان ندارد، پس بثواب آخرت رسیدند، چنانكه باین دانش رسیدند.
و بدان اى جابر كه اهل تقوى كم هزینهترین اهل دنیایند و ترا از همه بیشتر یارى كنند، تا تذكر دهى یاریت كنند و اگر فراموش كنى یادت آورند. امر خدا را گویند و بر امر خدا ایستادگى دارند، براى دوستى پروردگارشان دل از همه چیز كنده و بخاطر اطاعت مالك خویش از دنیا در هراسند و از صمیم دل بسوى خداى عزوجل و محبت او متوجه گشته و دانستند كه هدف اصلى همین است، بخاطر عظمت شأنى كه دارد پس دنیا را چون بار اندازى دان كه در آن بار انداختهاند و سپس كوچ خواهى كرد. یا مانند ترقى و كمالى كه در خواب بآن رسیده و چون بیدار شدهئى چیزى از آن ندارى. من این را بعنوان مثل برایت گفتم، زیرا دنیا در نظر خردمندان و خداشناسان مانند سایه بعد از ظهر است.
اى جابر! آنچه را كه خداى جل و عز از دین و حكمتش بتو سپرده حفظ كن و از آنچه برایت نزد خداست مپرس، جز آنچه براى او نزد تو است (یعنى ثواب و پاداش او باندازه دین نگهدارى خودت باشد) و اگر دنیا در نظرت غیر از آنچه گفتم باشد، باید بخانه عذر خواهى روى (و از عقیده سوء خود استغفار كنى).
بجان خودم كه بسا شخصى كه بچیزى حریص است و چون بدستش آید، بسبب آن بدبخت شود، و بسا شخصى كه چیزى را ناخوش دارد و چون بآن رسد مایه سعادتش گردد، اینستكه خداى عزوجل فرماید «تا خدا مؤمنانرا تصفیه كند و كافران را كاهش دهد، 141 سوره 3».
عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ مُوسَى بْنِ بَكْرٍ عَنْ أَبِی إِبْرَاهِیمَ ع قَالَ قَالَ أَبُو ذَرٍّ رَحِمَهُ اللَّهُ جَزَى اللَّهُ الدُّنْیَا عَنِّى مَذَمَّةً بَعْدَ رَغِیفَیْنِ مِنَ الشَّعِیرِ أَتَغَدَّى بِأَحَدِهِمَا وَ أَتَعَشَّى بِالْآخَرِ وَ بَعْدَ شَمْلَتَیِ الصُّوفِ أَتَّزِرُ بِإِحْدَاهُمَا وَ أَتَرَدَّى بِالْأُخْرَى
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 201 روایة: 17@*@
ترجمه :
ابوذر - رحمة الله - گفت: خدا بدنیا از طرف من جزاى نكوهش دهد، پس از دو قرص نان جو كه یكى را صبحانه و دیگرى را شام خود سازم و پس از دو پارچه پشمین كه یكى را لنگ و دیگرى را ردا قرار دهم.
وَ عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنِ الْمُثَنَّى عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ أَبُو ذَرٍّ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ یَقُولُ فِى خُطْبَتِهِ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ كَأَنَّ شَیْئاً مِنَ الدُّنْیَا لَمْ یَكُنْ شَیْئاً إِلَّا مَا یَنْفَعُ خَیْرُهُ وَ یَضُرُّ شَرُّهُ إِلَّا مَنْ رَحِمَ اللَّهُ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ لَا یَشْغَلُكَ أَهْلٌ وَ لَا مَالٌ عَنْ نَفْسِكَ أَنْتَ یَوْمَ تُفَارِقُهُمْ كَضَیْفٍ بِتَّ فِیهِمْ ثُمَّ غَدَوْتَ عَنْهُمْ إِلَى غَیْرِهِمْ وَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةُ كَمَنْزِلٍ تَحَوَّلْتَ مِنْهُ إِلَى غَیْرِهِ وَ مَا بَیْنَ الْمَوْتِ وَ الْبَعْثِ إِلَّا كَنَوْمَةٍ نِمْتَهَا ثُمَّ اسْتَیْقَظْتَ مِنْهَا یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ قَدِّمْ لِمَقَامِكَ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِنَّكَ مُثَابٌ بِعَمَلِكَ كَمَا تَدِینُ تُدَانُ یَا مُبْتَغِیَ الْعِلْمِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 201 روایة: 18@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: ابوذر - رضى الله عنه - در سخنرانى خود مىگفت: اى دانش جو! گویا هیچ چیز دنیا چیزى نبوده، جز آنچه خوبش بمردم سود بخشند و شرش زیان، مگر آنكه را خدا ترحم كند (و او را بیامرزد) اى دانشجو! مبادا اهل بیت و مال دنیا ترا از خودت باز دارند، كه تو روزیكه از آنها جدا شوى مانند میهمانى باشى كه شب را با آنها خوابیده و صبح نزد دیگران رفتهئى و دنیا و آخرت مانند منزلى است كه از یكى بدیگرى منتقل شوى و میان مردن و از گور برخاستن جز مانند خوابیدن و بیدار شدن نیست، انى دانشجو! براى ایستادن در برابر خداى عزوجل طاعتى پیش فرست، زیرا بعملت پاداش بینى و چنانكه كنى، جزا یابى، اى دانشجو!.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنْ أَبِىعَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا لِى وَ لِلدُّنْیَا إِنَّمَا مَثَلِى وَ مَثَلُهَا كَمَثَلِ الرَّاكِبِ رُفِعَتْ لَهُ شَجَرَةٌ فِىیَوْمٍ صَائِفٍ فَقَالَ تَحْتَهَا ثُمَّ رَاحَ وَ تَرَكَهَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 202 روایة: 19@*@
ترجمه :
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: مرا با دنیا چكار؟ حكایت من و دنیا حكایت سواریست كه در روز گرمى درختى برایش بپا شده و او در زیر آندرخت خواب قیلوله (كوتاهى) نموده، سپس كوچ كرده و درخت را واگذاشته است.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یَحْیَى بْنِ عُقْبَةَ الْأَزْدِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع مَثَلُ الْحَرِیصِ عَلَى الدُّنْیَا كَمَثَلِ دُودَةِ الْقَزِّ كُلَّمَا ازْدَادَتْ عَلَى نَفْسِهَا لَفّاً كَانَ أَبْعَدَ لَهَا مِنَ الْخُرُوجِ حَتَّى تَمُوتَ غَمّاً قَالَ وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع كَانَ فِیمَا وَعَظَ بِهِ لُقْمَانُ ابْنَهُ یَا بُنَیَّ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا قَبْلَكَ لِأَوْلَادِهِمْ فَلَمْ یَبْقَ مَا جَمَعُوا وَ لَمْ یَبْقَ مَنْ جَمَعُوا لَهُ وَ إِنَّمَا أَنْتَ عَبْدٌ مُسْتَأْجَرٌ قَدْ أُمِرْتَ بِعَمَلٍ وَ وُعِدْتَ عَلَیْهِ أَجْراً فَأَوْفِ عَمَلَكَ وَ اسْتَوْفِ أَجْرَكَ وَ لَا تَكُنْ فِى هَذِهِ الدُّنْیَا بِمَنْزِلَةِ شَاةٍ وَقَعَتْ فِى زَرْعٍ أَخْضَرَ فَأَكَلَتْ حَتَّى سَمِنَتْ فَكَانَ حَتْفُهَا عِنْدَ سِمَنِهَا وَ لَكِنِ اجْعَلِ الدُّنْیَا بِمَنْزِلَةِ قَنْطَرَةٍ عَلَى نَهَرٍ جُزْتَ عَلَیْهَا وَ تَرَكْتَهَا وَ لَمْ تَرْجِعْ إِلَیْهَا آخِرَ الدَّهْرِ أَخْرِبْهَا وَ لَا تَعْمُرْهَا فَإِنَّكَ لَمْ تُؤْمَرْ بِعِمَارَتِهَا وَ اعْلَمْ أَنَّكَ سَتُسْأَلُ غَداً إِذَا وَقَفْتَ بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْ أَرْبَعٍ شَبَابِكَ فِیمَا أَبْلَیْتَهُ وَ عُمُرِكَ فِیمَا أَفْنَیْتَهُ وَ مَالِكَ مِمَّا اكْتَسَبْتَهُ وَ فِیمَا أَنْفَقْتَهُ فَتَأَهَّبْ لِذَلِكَ وَ أَعِدَّ لَهُ جَوَاباً وَ لَا تَأْسَ عَلَى مَا فَاتَكَ مِنَ الدُّنْیَا فَإِنَّ قَلِیلَ الدُّنْیَا لَا یَدُومُ بَقَاؤُهُ وَ كَثِیرَهَا لَا یُؤْمَنُ بَلَاؤُهُ فَخُذْ حِذْرَكَ وَ جِدَّ فِى أَمْرِكَ وَ اكْشِفِ الْغِطَاءَ عَنْ وَجْهِكَ وَ تَعَرَّضْ لِمَعْرُوفِ رَبِّكَ وَ جَدِّدِ التَّوْبَةَ فِى قَلْبِكَ وَ اكْمُشْ فِى فَرَاغِكَ قَبْلَ أَنْ یُقْصَدَ قَصْدُكَ وَ یُقْضَى قَضَاؤُكَ وَ یُحَالَ بَیْنَكَ وَ بَیْنَ مَا تُرِیدُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 202 روایة: 20@*@
ترجمه :
امام باقر (ع) فرمود: حكایت شخص حریص بدنیا، حكایت كرم ابریشم است كه هر چه بیشتر بر خود تند، راه بیرون آمدنش دورتر شود تا آنكه از غصه بمیرد.
و امام صادق (ع) فرمود: در آنچه لقمان پسرش را موعظه كرد این بود كه: پسر جان! مردم پیش از تو براى فرزندان خود اموالى گرد آوردند، ولى نه آن اموال گرد آمده باقى ماند و نه اولادى كه براى آنها گرد آوردند. و همانا تو بنده مزدورى باشى كه بكار دستورات دادهاند و اجرتى برایش وعده دادهاند پس كارت را تمام كن و اجرتت را تمام بگیر. و در این دنیا مانند گوسفندى مباش كه در میان زراعت سبزى افتاده و بخورد تا فربه شود و مرگش هنگام فربهیش باشد، بلكه دنیا را مانند پل روى نهرى دان كه بر آن مىگذرى و آنرا وامیگذارى و تا پایان روزگار بسویش بر نمىگردى، خرابش كن و آبادش مساز كه مأمور بساختنش نیستى.
و بدانكه چون فرداى قیامت در برابر خداى عزوجل بایستى، از چهار چیز پرسش شوى: 1 - جوانیت را در چه راه پیر كردى؟ 2 - عمرت را در چه راهى بسر بردى؟ 3 - مالت را از چه راه بدست آوردى؟ 4 - و در چه راه خرج كردى؟ پس آماده این مقام باش و پاسخش را تهیه كن، و بر آنچه از دنیا از دستت رفت افسوس مخور، زیرا اندك دنیا را دوام و بقایى نیست و بسیارش از بلا ایمن نباشد، پس آماده و بر حذر باش و در كار خود كوشش كن و پرده (غفلت) از چهره (دل) بردار، و متوجه احسان پروردگارت (بسبب اعمال صالح) باش، و در دلت توبه را تازه دار، و در زمان فراغت بشتاب، پیش از آنكه آهنگ تو شود و مرگت فرا رسد و میان تو و خواستههایت پرده افتد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنِ ابْنِ أَبِی یَعْفُورٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ فِیمَا نَاجَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ مُوسَى ع یَا مُوسَى لَا تَرْكَنْ إِلَى الدُّنْیَا رُكُونَ الظَّالِمِینَ وَ رُكُونَ مَنِ اتَّخَذَهَا أَباً وَ أُمّاً یَا مُوسَى لَوْ وَكَلْتُكَ إِلَى نَفْسِكَ لِتَنْظُرَ لَهَا إِذاً لَغَلَبَ عَلَیْكَ حُبُّ الدُّنْیَا وَ زَهْرَتُهَا یَا مُوسَى نَافِسْ فِى الْخَیْرِ أَهْلَهُ وَ اسْتَبِقْهُمْ إِلَیْهِ فَإِنَّ الْخَیْرَ كَاسْمِهِ وَ اتْرُكْ مِنَ الدُّنْیَا مَا بِكَ الْغِنَى عَنْهُ وَ لَا تَنْظُرْ عَیْنُكَ إِلَى كُلِّ مَفْتُونٍ بِهَا وَ مُوكَلٍ إِلَى نَفْسِهِ وَ اعْلَمْ أَنَّ كُلَّ فِتْنَةٍ بَدْؤُهَا حُبُّ الدُّنْیَا وَ لَا تَغْبِطْ أَحَداً بِكَثْرَةِ الْمَالِ فَإِنَّ مَعَ كَثْرَةِ الْمَالِ تَكْثُرُ الذُّنُوبُ لِوَاجِبِ الْحُقُوقِ وَ لَا تَغْبِطَنَّ أَحَداً بِرِضَى النَّاسِ عَنْهُ حَتَّى تَعْلَمَ أَنَّ اللَّهَ رَاضٍ عَنْهُ وَ لَا تَغْبِطَنَّ مَخْلُوقاً بِطَاعَةِ النَّاسِ لَهُ فَإِنَّ طَاعَةَ النَّاسِ لَهُ وَ اتِّبَاعَهُمْ إِیَّاهُ عَلَى غَیْرِ الْحَقِّ هَلَاكٌ لَهُ وَ لِمَنِ اتَّبَعَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 203 روایة: 21@*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: از مناجاتهاى خداى عزوجل با موسى علیه السلام این بود كه اى موسى بدنیا تكیه مكن، مانند تكیه كردن كسى كه آنرا پدر و مادر خود دانسته، اى موسى: اگر ترا بخودت واگذارم كه بآن بنگرى، محبت و رونق دنیا بر تو چیره شود، اى موسى در كار خیر با اهلش مسابقه گذار و بر آنها پیشى گیر، زیرا كار خیر مانند اسمش (نیكو و پسندیده) است، و آنچه از دنیا را كه بدان احتیاج ندارى رها كن. و بفریب خورندگان بدنیا و بخود واگذشتگان منگر، و بدانكه آغاز هر فتنهئى محبت دنیاست، و بمال زیاد هیچكس غبطه مبر، زیرا مال بسیار مایه گناه بسیار است، نظر بحقوق واجبه، و بحال كسیكه مردم از او خشنودند غبطه مبر، تا بدانى خدا هم از او خوشنود است و نیز بحال مخلوقى كه مردم از او اطاعت كنند غبطه مبر، زیرا اطعت و پیروى ناحق مردم از او باعث هلاكت او و پیروانش باشد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ عَنْ غِیَاثِ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ فِی كِتَابِ عَلِیٍّ ص إِنَّمَا مَثَلُ الدُّنْیَا كَمَثَلِ الْحَیَّةِ مَا أَلْیَنَ مَسَّهَا وَ فِی جَوْفِهَا السَّمُّ النَّاقِعُ یَحْذَرُهَا الرَّجُلُ الْعَاقِلُ وَ یَهْوِى إِلَیْهَا الصَّبِیُّ الْجَاهِلُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 204 روایة:22 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود در كتاب على صلوات الله علیه است كه: حكایت دنیا حكایت مار است، كه چه اندازهاى سودنش نرم است و زهر كشنده در درون دارد، مرد عاقل از آن بپرهیزید، و كودك نادان بسویش گراید.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ عَنْ أَبِی جَمِیلَةَ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع كَتَبَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع إِلَى بَعْضِ أَصْحَابِهِ یَعِظُهُ أُوصِیكَ وَ نَفْسِى بِتَقْوَى مَنْ لَا تَحِلُّ مَعْصِیَتُهُ وَ لَا یُرْجَى غَیْرُهُ وَ لَا الْغِنَى إِلَّا بِهِ فَإِنَّ مَنِ اتَّقَى اللَّهَ جَلَّ وَ عَزَّ وَ قَوِیَ وَ شَبِعَ وَ رَوِیَ وَ رُفِعَ عَقْلُهُ عَنْ أَهْلِ الدُّنْیَا فَبَدَنُهُ مَعَ أَهْلِ الدُّنْیَا وَ قَلْبُهُ وَ عَقْلُهُ مُعَایِنُ الْآخِرَةِ فَأَطْفَأَ بِضَوْءِ قَلْبِهِ مَا أَبْصَرَتْ عَیْنَاهُ مِنْ حُبِّ الدُّنْیَا فَقَذَّرَ حَرَامَهَا وَ جَانَبَ شُبُهَاتِهَا وَ أَضَرَّ وَ اللَّهِ بِالْحَلَالِ الصَّافِى إِلَّا مَا لَا بُدَّ لَهُ مِنْ كِسْرَةٍ مِنْهُ یَشُدُّ بِهَا صُلْبَهُ وَ ثَوْبٍ یُوَارِى بِهِ عَوْرَتَهُ مِنْ أَغْلَظِ مَا یَجِدُ وَ أَخْشَنِهِ وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ فِیمَا لَا بُدَّ لَهُ مِنْهُ ثِقَةٌ وَ لَا رَجَاءٌ فَوَقَعَتْ ثِقَتُهُ وَ رَجَاؤُهُ عَلَى خَالِقِ الْأَشْیَاءِ فَجَدَّ وَ اجْتَهَدَ وَ أَتْعَبَ بَدَنَهُ حَتَّى بَدَتِ الْأَضْلَاعُ وَ غَارَتِ الْعَیْنَانِ فَأَبْدَلَ اللَّهُ لَهُ مِنْ ذَلِكَ قُوَّةً فِى بَدَنِهِ وَ شِدَّةً فِى عَقْلِهِ وَ مَا ذُخِرَ لَهُ فِى الْآخِرَةِ أَكْثَرُ فَارْفُضِ الدُّنْیَا فَإِنَّ حُبَّ الدُّنْیَا یُعْمِى وَ یُصِمُّ وَ یُبْكِمُ وَ یُذِلُّ الرِّقَابَ فَتَدَارَكْ مَا بَقِیَ مِنْ عُمُرِكَ وَ لَا تَقُلْ غَداً أَوْ بَعْدَ غَدٍ فَإِنَّمَا هَلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكَ بِإِقَامَتِهِمْ عَلَى الْأَمَانِیِّ وَ التَّسْوِیفِ حَتَّى أَتَاهُمْ أَمْرُ اللَّهِ بَغْتَةً وَ هُمْ غَافِلُونَ فَنُقِلُوا عَلَى أَعْوَادِهِمْ إِلَى قُبُورِهِمُ الْمُظْلِمَةِ الضَّیِّقَةِ وَ قَدْ أَسْلَمَهُمُ الْأَوْلَادُ وَ الْأَهْلُونَ فَانْقَطِعْ إِلَى اللَّهِ بِقَلْبٍ مُنِیبٍ مِنْ رَفْضِ الدُّنْیَا وَ عَزْمٍ لَیْسَ فِیهِ انْكِسَارٌ وَ لَا انْخِزَالٌ أَعَانَنَا اللَّهُ وَ إِیَّاكَ عَلَى طَاعَتِهِ وَ وَفَّقَنَا اللَّهُ وَ إِیَّاكَ لِمَرْضَاتِهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 204 روایة:23 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: امیرالمؤمنین (ع) بیكى از اصحابش بعنوان موعظه نوشت:
ترا و خودم را به تقواى كسى سفارش میكنم كه نافرمانیش روا نیست و امید و بىنیازى جز باو و از او نباشد زیرا هر كه از خدا پروا كرد، عزیز و قوى شد و سیر و سیر آب گشت و عقلش از اهل دنیا بالا گرفت، تنها پیكرش همراه اهل دنیاست، ولى دل و خردش نگران آخرتست، آنچه را از محبت دنیا چشمش دیده پر تو دلش خاموش نموده، حرامش را پلید دانسته و از شبهاتش دورى گزیده بخدا كه بحلال خالص دنیا هم توجه ننموده جز بمقدارى كه ناچار از آنست مانند پاره نانیكه به پیكرش نیرو دهد و جامهاى
كه عورتش را بپوشاند، آن هم از درشتترین خوراك و ناهموارترین لباسى كه بدستش آید، و نسبت بآنچه ناچار هم میباشد اطمینان و امیدى ندارد، و اطمینان و امیدش بآفریننده همه چیز است.
تلاش و كوشش كند و تنش را بزحمت اندازد تا استخوانهایش نمودار شود و دیدگانش بگودى رود، و خدا در عوض نیروى بدنى و توانائى عقلیش دهد، و آنچه در آخرت برایش اندوخته بیشتر است، دنیا را رها كن ه محبت دنیا كور و كر و لال و زبون كند، پس در آنچه از عمرت باقیمانده جبران گذشته نما و فردا و پس فردا مگو، زیرا پیشینیانت كه هلاك شدند، بخاطر پایدارى بر آرزوها و امروز و فردا كردن بود تا آنكه ناگهان فرمان خدا بسویشان آمد (مرگشان رسید) و آنها غافل بودند، سپس بر روى تابوت بسوى گورهاى تنگ و تاریك خود رهسپار گشته و فرزندان و اهلبیتش او را رها كردند، پس با دلى متوجه و ازهممه بریده و ترك دنیا نموده، با تصمیمى كه شكست و بریدگى ندارد بسوى خدا رو. خدا من و ترا بر اطاعتش یارى كند و بموجبات رضایتش موفق دارد.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُغِیرَةِ وَ غَیْرِهِ عَنْ طَلْحَةَ بْنِ زَیْدٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَثَلُ الدُّنْیَا كَمَثَلِ مَاءِ الْبَحْرِ كُلَّمَا شَرِبَ مِنْهُ الْعَطْشَانُ ازْدَادَ عَطَشاً حَتَّى یَقْتُلَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 205 روایة:24 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: دنیا مانند آب دریاست كه هر چه شخص تشنه از آن بیشتر آشامد، تشگیش بیشتر شود تا او را بكشد.
الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ قَالَ سَمِعْتُ الرِّضَا ع یَقُولُ قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ ص لِلْحَوَارِیِّینَ یَا بَنِى إِسْرَائِیلَ لَا تَأْسَوْا عَلَى مَا فَاتَكُمْ مِنَ الدُّنْیَا كَمَا لَا یَأْسَى أَهْلُ الدُّنْیَا عَلَى مَا فَاتَهُمْ مِنْ دِینِهِمْ إِذَا أَصَابُوا دُنْیَاهُمْ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 205 روایة:25 @*@
ترجمه :
و شاء گوید: شنیدم امام رضا (ع) میفرمود: عیسى بن مریم (ص) بحواریین گفت: این بنىاسرائیل! بر آنچه از دنیا از دست شما رفت افسوس مخورید، چنانكه اهل دنیا چون بدنیاى خود رسند، بر دین از دست داده خود افسوس نخورید.