بَابُ الشُّكْرِ
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص الطَّاعِمُ الشَّاكِرُ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ كَأَجْرِ الصَّائِمِ الْمُحْتَسِبِ وَ الْمُعَافَى الشَّاكِرُ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ كَأَجْرِ الْمُبْتَلَى الصَّابِرِ وَ الْمُعْطَى الشَّاكِرُ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ كَأَجْرِ الْمَحْرُومِ الْقَانِعِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 148 روایة:1 @*@
ترجمه :
رسولخدا (ص) فرمود: خورنده سپاسگزار اجرش مانند روزه دار خدا جوست، و تندرست شكر گزار اجرش مانند اجر گرفتار صابر است و عطا كننده سپاسگزار اجرش مانند اجر محروم قانع است.
وَ بِهَذَا الْإِسْنَادِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا فَتَحَ اللَّهُ عَلَى عَبْدٍ بَابَ شُكْرٍ فَخَزَنَ عَنْهُ بَابَ الزِّیَادَةِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 149 روایة:2 @*@
ترجمه :
رسولخدا (ص) فرمود: در سپاسگزارى بروى بندهئى گشوده نگردد كه در افزایش برویش بسته شود (بلكه سپاسگزارى افزایش در پى دارد).
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْبَغْدَادِیِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ إِسْحَاقَ الْجَعْفَرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَكْتُوبٌ فِی التَّوْرَاةِ اشْكُرْ مَنْ أَنْعَمَ عَلَیْكَ وَ أَنْعِمْ عَلَى مَنْ شَكَرَكَ فَإِنَّهُ لَا زَوَالَ لِلنَّعْمَاءِ إِذَا شُكِرَتْ وَ لَا بَقَاءَ لَهَا إِذَا كُفِرَتْ الشُّكْرُ زِیَادَةٌ فِى النِّعَمِ وَ أَمَانٌ مِنَ الْغِیَرِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 149 روایة:3 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: در تورات نوشته است: كسیكه بتو نعمت داد سپاس گزار و بكسیكه از تو سپاسگزارى كرد نعمتش ده، زیرا با سپاسگزارى نعتها نابود نگردد، و با ناسپاسى پایدار نماند، سپاسگزارى مایه افزایش نعمت است و ایمنى از دگرگونى.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَسْبَاطٍ عَنْ یَعْقُوبَ بْنِ سَالِمٍ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ أَوْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْمُعَافَى الشَّاكِرُ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ مَا لِلْمُبْتَلَى الصَّابِرِ وَ الْمُعْطَى الشَّاكِرُ لَهُ مِنَ الْأَجْرِ كَالْمَحْرُومِ الْقَانِعِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 149 روایة:4 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: تندرست سپاسگزار اجرش، اجز گرفتارى صابر است، و عطابخش سپاسگزارى اجرش مانند محروم قانع است.
عَنْهُ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِى نَصْرٍ عَنْ دَاوُدَ بْنِ الْحُصَیْنِ عَنْ فَضْلٍ الْبَقْبَاقِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ قَالَ الَّذِى أَنْعَمَ عَلَیْكَ بِمَا فَضَّلَكَ وَ أَعْطَاكَ وَ أَحْسَنَ إِلَیْكَ ثُمَّ قَالَ فَحَدَّثَ بِدِینِهِ وَ مَا أَعْطَاهُ اللَّهُ وَ مَا أَنْعَمَ بِهِ عَلَیْهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 149 روایة:5 @*@
ترجمه :
فضل بن بقباق گوید: از امام صادق (ع) قول خداى عزوجل را: «و اما نعمت پروردگارت را باز گو» پرسیدم، فرمود: یعنى آنكس كه بدانچه برتربیت بخشیده و بتو عطا فرموده و احسان كرده بتو نعمت داده، سپس فرمود: دین او و آنچه بتو عطا فرموده و نعمت داده بازگو.
حُمَیْدُ بْنُ زِیَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ وُهَیْبِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ أَبِى بَصِیرٍ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص عِنْدَ عَائِشَةَ لَیْلَتَهَا فَقَالَتْ یَا رَسُولَ اللَّهِ لِمَ تُتْعِبُ نَفْسَكَ وَ قَدْ غَفَرَ اللَّهُ لَكَ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَ مَا تَأَخَّرَ فَقَالَ یَا عَائِشَةُ أَ لَا أَكُونُ عَبْداً شَكُوراً قَالَ وَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَقُومُ عَلَى أَطْرَافِ أَصَابِعِ رِجْلَیْهِ فَأَنْزَلَ اللَّهُ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى طه ما أَنْزَلْنا عَلَیْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقى
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 149 روایة:6 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: رسولخدا (ص) نزد عایشه بود، شبى كه نوبت او بود، پیغمبر (ص) گفت: اى رسولخدا! چرا خودت را برنج میاندازى، با آنكه خدا گناه گذشته و آینده ترا آمرزیده است؟ فرمود: این عایشه: آیا من بنده سپاسگزارى خدا نباشم؟
و گفت: رسولخدا (ص) روى انگشتهاى پایش میایستاد تا خداى سبحانه و تعالى نازل فرمود: «طه ما قرآن را بر تو نازل نكردیم كه برنج افتى».
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنْ حَسَنِ بْنِ جَهْمٍ عَنْ أَبِى الْیَقْظَانِ عَنْ عُبَیْدِ اللَّهِ بْنِ الْوَلِیدِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ ثَلَاثٌ لَا یَضُرُّ مَعَهُنَّ شَیْءٌ الدُّعَاءُ عِنْدَ الْكَرْبِ وَ الِاسْتِغْفَارُ عِنْدَ الذَّنْبِ وَ الشُّكْرُ عِنْدَ النِّعْمَةِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 150 روایة:7 @*@
ترجمه :
شنیدم امام صادق (ع) میفرمود: سه چیز است كه هیچ چیز با وجود آنها زیان نرساند: دعاء هنگام گرفتارى و آمرزش خواهى هنگام گناه و سپاسگزارى هنگام نعمت.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ سَهْلِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ یَحْیَى بْنِ الْمُبَارَكِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبَلَةَ عَنْ مُعَاوِیَةَ بْنِ وَهْبٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أُعْطِیَ الشُّكْرَ أُعْطِیَ الزِّیَادَةَ یَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّكُمْ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 150 روایة:8 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: بكسیكه سپاسگزارى دادند، افزایش دادند خداى عزوجل فرماید: «اگر شكر كنید، افزایشتان دهیم».
أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ رَجُلَیْنِ مِنْ أَصْحَابِنَا سَمِعَاهُ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَى عَبْدٍ مِنْ نِعْمَةٍ فَعَرَفَهَا بِقَلْبِهِ وَ حَمِدَ اللَّهَ ظَاهِراً بِلِسَانِهِ فَتَمَّ كَلَامُهُ حَتَّى یُؤْمَرَ لَهُ بِالْمَزِیدِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 150 روایة:9 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: خدا نعمتى به بندهئى نداد كه از صمیم قلب آنرا شناسد و در ظاهر با زبان خدا را ستایش كند و سخنش تمام شود، جز آنكه برایش با فزونى امر شود.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِنَا عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هِشَامٍ عَنْ مُیَسِّرٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ شُكْرُ النِّعْمَةِ اجْتِنَابُ الْمَحَارِمِ وَ تَمَامُ الشُّكْرِ قَوْلُ الرَّجُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 150 روایة:10 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: شكر نعمت دورى از محرماتست و تما شكر الحمدلله رب العالمین گفتن مرد است.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عُیَیْنَةَ عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ شُكْرُ كُلِّ نِعْمَةٍ وَ إِنْ عَظُمَتْ أَنْ تَحْمَدَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْهَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 151 روایة:11 @*@
ترجمه :
شنیدم امام صادق (ع) میفرمود: شكر هر نعمتى اگر چه بزرگ باشد اینستكه خداى عزوجل را بر آن سپاس گوئى.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ سَیْفِ بْنِ عَمِیرَةَ عَنْ أَبِىبَصِیرٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع هَلْ لِلشُّكْرِ حَدٌّ إِذَا فَعَلَهُ الْعَبْدُ كَانَ شَاكِراً قَالَ نَعَمْ قُلْتُ مَا هُوَ قَالَ یَحْمَدُ اللَّهَ عَلَى كُلِّ نِعْمَةٍ عَلَیْهِ فِى أَهْلٍ وَ مَالٍ وَ إِنْ كَانَ فِیمَا أَنْعَمَ عَلَیْهِ فِى مَالِهِ حَقٌّ أَدَّاهُ وَ مِنْهُ قَوْلُهُ جَلَّ وَ عَزَّ سُبْحانَ الَّذِى سَخَّرَ لَنا هذا وَ ما كُنَّا لَهُ مُقْرِنِینَ وَ مِنْهُ قَوْلُهُ تَعَالَى رَبِّ أَنْزِلْنِى مُنْزَلًا مُبارَكاً وَ أَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلِینَ وَ قَوْلُهُ رَبِّ أَدْخِلْنِى مُدْخَلَ صِدْقٍ وَ أَخْرِجْنِى مُخْرَجَ صِدْقٍ وَ اجْعَلْ لِى مِنْ لَدُنْكَ سُلْطاناً نَصِیراً
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 151 روایة:12 @*@
ترجمه :
ابو بصیر گوید: به امام صادق (ع) عرضكردم: آیا براى شكر حدى است كه چون بنده انجام دهد، شاكر محسوب شود؟ فرمود: آرى، عرضكردم: كدامست؟ فرمود: خدا را بر هر نعمتى كه نسبت بخانواده و مال او داده سپاس میگوید، و اگر براى خدا در نعمتى كه نسبت بمال او داده حقى باشد بپردازد، و از این بابست قول خداى عزوجل و عز: «منزه باد خدائى كه این (مركوب) را مسخره ما كرد كه ماتاب آنرا نداشتیم، 13 سوره 43» و از این بابست قول خدایتعالى: «پروردگار! مرا بمنزلى مبارك فرود آر كه تو بهترین منزل دهانى 29 سوره 23» و قول خدایتعالى: پروردگارا! مرا درون بردنى نیك برون بر برون بردنى نیك، و براى من از نزد خویش دلیل و تسلطى نصرت آور مقرر دارد، 80 سوره 17».
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُعَمَّرِ بْنِ خَلَّادٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا الْحَسَنِ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَیْهِ یَقُولُ مَنْ حَمِدَ اللَّهَ عَلَى النِّعْمَةِ فَقَدْ شَكَرَهُ وَ كَانَ الْحَمْدُ أَفْضَلَ مِنْ تِلْكَ النِّعْمَةِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 151 روایة:13 @*@
ترجمه :
معمر بن خلاء گوید: شنیدم حضرت ابوالحسن (ص) میفرمود: هر كه حمد خدا را بر نعمتى كند، او را شكر نموده و حمد از آن نعمت برتر است.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ الْحَكَمِ عَنْ صَفْوَانَ الْجَمَّالِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ لِی مَا أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَى عَبْدٍ بِنِعْمَةٍ صَغُرَتْ أَوْ كَبُرَتْ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ إِلَّا أَدَّى شُكْرَهَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 151 روایة:14 @*@
ترجمه :
صفوان جمال گوید: امام صادق (ع) بمن فرمود: خدا نعمتى كوچك یا بزرگ به بندهئى ندهد كه او بگوید: الحمد لله جز آنكه شكرش را ادا كرده باشد.
أَبُو عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیُّ عَنْ عِیسَى بْنِ أَیُّوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَهْزِیَارَ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ أَبِی الْحَسَنِ عَنْ رَجُلٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَنْ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِ بِنِعْمَةٍ فَعَرَفَهَا بِقَلْبِهِ فَقَدْ أَدَّى شُكْرَهَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 152 روایة:15 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: هر كه خدا باو نعمتى دهد و او آن را از دل بفهمد، شكرش را ادا كرده است.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ مَنْصُورِ بْنِ یُونُسَ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ الرَّجُلَ مِنْكُمْ لَیَشْرَبُ الشَّرْبَةَ مِنَ الْمَاءِ فَیُوجِبُ اللَّهُ لَهُ بِهَا الْجَنَّةَ ثُمَّ قَالَ إِنَّهُ لَیَأْخُذُ الْإِنَاءَ فَیَضَعُهُ عَلَى فِیهِ فَیُسَمِّىثُمَّ یَشْرَبُ فَیُنَحِّیهِ وَ هُوَ یَشْتَهِیهِ فَیَحْمَدُ اللَّهَ ثُمَّ یَعُودُ فَیَشْرَبُ ثُمَّ یُنَحِّیهِ فَیَحْمَدُ اللَّهَ ثُمَّ یَعُودُ فَیَشْرَبُ ثُمَّ یُنَحِّیهِ فَیَحْمَدُ اللَّهَ فَیُوجِبُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهَا لَهُ الْجَنَّةَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 152 روایة:16 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: مردمى از شما شربتى آب مینوشد و خدا بهشت را بدان سبب براى او واجب میكند، سپس فرمود، او ظرف را بردهانش میگذارد و بسم الله میگوید و آنگاه میآشامد سپس دور میبرد بآنكه اشتها دارد، پس خدا را حمد میكند، باز بر میگردد و میآشامد، دوباره دور میبرد و حمد خدا میگوید سپس بر میگردد و میآشامد، باز دور میبرد و حمد خداى میكند، خداى عزوجل بهشت را بدین سبب برایش واجب میكند.
ابْنُ أَبِى عُمَیْرٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ عُمَرَ بْنِ یَزِیدَ قَالَ قُلْتُ لِأَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّى سَأَلْتُ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ أَنْ یَرْزُقَنِى مَالًا فَرَزَقَنِى وَ إِنِّى سَأَلْتُ اللَّهَ أَنْ یَرْزُقَنِى وَلَداً فَرَزَقَنِى وَلَداً وَ سَأَلْتُهُ أَنْ یَرْزُقَنِى دَاراً فَرَزَقَنِى وَ قَدْ خِفْتُ أَنْ یَكُونَ ذَلِكَ اسْتِدْرَاجاً فَقَالَ أَمَا وَ اللَّهِ مَعَ الْحَمْدِ فَلَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 152 روایة:17 @*@
ترجمه :
عمر بن یزید میگوید: امام صادق (ع) عرضكردم: من از خداى عزوجل مال خواستم بمن روزى كرد و باز از او فرزند خواستم، بمن روزى كرد، و از او خواستم بمن منزل دهد، روزى كرد، میترسم از اینكه این استدراج باشد، فرمود: امام بخدا با سپاسگزارى استدراج نیست.
شرح - استدراج اشاره به آیه شریفه سنستدرجهم من حیث لایعملون دارد. مجمع البحرین در معنى آیه گوید: یعنى آنها را اندك اندك میگیریم و ناگهان گرفتارشان نمیكنم، مانند كسیكه از نردبان درجه بدرجه یعنى پله پله میرود تا به پله بالا رسد و استدراج خدا نسبت به بنده اینستكه هرگاه گناه تازهئى كند خدا باو نعمت تازهئى دهد و توبه و استغفار را از یاد او ببرد.
الْحُسَیْنُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ مُعَلَّى بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْوَشَّاءِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ قَالَ خَرَجَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع مِنَ الْمَسْجِدِ وَ قَدْ ضَاعَتْ دَابَّتُهُ فَقَالَ لَئِنْ رَدَّهَا اللَّهُ عَلَیَّ لَأَشْكُرَنَّ اللَّهَ حَقَّ شُكْرِهِ قَالَ فَمَا لَبِثَ أَنْ أُتِیَ بِهَا فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ فَقَالَ لَهُ قَائِلٌ جُعِلْتُ فِدَاكَ أَ لَیْسَ قُلْتَ لَأَشْكُرَنَّ اللَّهَ حَقَّ شُكْرِهِ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع أَ لَمْ تَسْمَعْنِى قُلْتُ الْحَمْدُ لِلَّهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 152 روایة:18 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) از مسجد بیرون آمد، دید مركوبش گم شده است. فرمود: اگر خدا آنرا بمن برگرداند، حق شكرش را میگزارم. چیزى نگذشت كه آن را آورند. امام فرمود: الحمد لله شخصى عرضكرد: قربانت مگر نفرمودى حق شكر خدا را میگزارم؟ فرمود: مگ نشنیدى گفتم الحمد لله (یعنى با گفتن همین كلمه حق شكر گزارى خدا انجام میشود).
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ یَحْیَى عَنْ جَدِّهِ الْحَسَنِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الْمُثَنَّى الْحَنَّاطِ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا وَرَدَ عَلَیْهِ أَمْرٌ یَسُرُّهُ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى هَذِهِ النِّعْمَةِ وَ إِذَا وَرَدَ عَلَیْهِ أَمْرٌ یَغْتَمُّ بِهِ قَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى كُلِّ حَالٍ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 153 روایة:19 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: مرسوم رسولخدا صلى الله علیه و آله این بود كه هرگه امرى شادمانش میساخت، میفرمود، خدا را شكر بر این نعمت و چون پیش آمدى میكرد كه اندوهگین مینمود میفرمود، خدا را شكر در هر حال.
شرح : علامه مجلسى (ره) نقل كند كه در هر بلا و مصیبتى پنج نوع شكر است؟
1- حر مصیبتى دافع مصیبت بزرگتر از خود است، چنانچه مردن مركوب دافع مردن خود انسانست و جاى شكرش باقى است.
2- هر بلائى موجب كفاره گناه یا رفعت درجه میشود پس سزاوار شكر است.
3- مصیبت و بلاى دنیوى در برابر بلاى دینى كوچك و سبك است چنانكه مردى كور و جذامىو پیس و فلج در زمان حضرت عیسى میگفت خدا را شكر كه مرا ببلاء بیشتر مردم گرفتار نكرد، چون حضرت عیسى از او توضیح خواست گفت: بزرگترین بلاها بلاى كفر و بىایمانیست كه من ندارم.
4- هر بلائى در لوح محفوظ نوشته و مقدر است و ناچار بر سر انسان خواهد آمد، چون آمد و گذشت باید خدا را شكر كرد.
5- هر بلائى موجب ثواب آخرت و رفتن محبت دنیا از دلست و آن سزاوار شكر است.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی أَیُّوبَ الْخَزَّازِ عَنْ أَبِی بَصِیرٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ تَقُولُ ثَلَاثَ مَرَّاتٍ إِذَا نَظَرْتَ إِلَى الْمُبْتَلَى مِنْ غَیْرِ أَنْ تُسْمِعَهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى عَافَانِى مِمَّا ابْتَلَاكَ بِهِ وَ لَوْ شَاءَ فَعَلَ قَالَ مَنْ قَالَ ذَلِكَ لَمْ یُصِبْهُ ذَلِكَ الْبَلَاءُ أَبَداً
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 153 روایة:20 @*@
ترجمه :
امام باقر (ع) فرمود: چون شخصى گرفتار و دردمندى را دیدى، بنحوى كه او نشنود (و دل شكسته نگردد) سه بار بگو: حمد خدائى را كه مرا از آنچه ترا مبتلى ساخته معاف داشت و اگر میخواست میكرد، و سپس فرمود: هر كه این را بگوید آن بلا باو نرسد.
حُمَیْدُ بْنُ زِیَادٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَمَاعَةَ عَنْ غَیْرِ وَاحِدٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ حَفْصٍ الْكُنَاسِیِّ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَا مِنْ عَبْدٍ یَرَى مُبْتَلًى فَیَقُولُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى عَدَلَ عَنِّى مَا ابْتَلَاكَ بِهِ وَ فَضَّلَنِىعَلَیْكَ بِالْعَافِیَةِ اللَّهُمَّ عَافِنِى مِمَّا ابْتَلَیْتَهُ بِهِ إِلَّا لَمْ یُبْتَلَ بِذَلِكَ الْبَلَاءِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 154 روایة:21 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: هر بندهئیكه گرفتار و دردمندیرا ببیند و بگوید: «حمد خدائیرا كه آنچه ترا بدان مبتلى ساخت از من بگردانید بسبب عافیت مرا بر تو برترى داد، بار خدایا مرا از آنچه گرفتارش ساختى بركنار دار» خدا او را بآن بلا گرفتار نسازد.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ خَالِدِ بْنِ نَجِیحٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا رَأَیْتَ الرَّجُلَ وَ قَدِ ابْتُلِیَ وَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْكَ فَقُلِ اللَّهُمَّ إِنِّی لَا أَسْخَرُ وَ لَا أَفْخَرُ وَ لَكِنْ أَحْمَدُكَ عَلَى عَظِیمِ نَعْمَائِكَ عَلَیَّ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 154 روایة:22 @*@
ترجمه :
و فرمود: چون مرد گرفتارى را دید و خدا برتو نعمت داده بود (بسلامتى از آن) بگو بار خدایا! من مسخره نمیكنم و نمیبالم، بلكه ترا براى نعمتها بزرگست نسبت بخود میستایم.
عَنْهُ عَنْ أَبِیهِ عَنْ هَارُونَ بْنِ الْجَهْمِ عَنْ حَفْصِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِذَا رَأَیْتُمْ أَهْلَ الْبَلَاءِ فَاحْمَدُوا اللَّهَ وَ لَا تُسْمِعُوهُمْ فَإِنَّ ذَلِكَ یَحْزُنُهُمْ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 154 روایة:23 @*@
ترجمه :
رسولخدا (ص) فرمود: چون گرفتارانرا دیدید، خدا را شكر كنید و بآنها نشنوانید (آهسته بگوئید) زیرا اندوهگینشان میسازد.
عَنْهُ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ فِى سَفَرٍ یَسِیرُ عَلَى نَاقَةٍ لَهُ إِذَا نَزَلَ فَسَجَدَ خَمْسَ سَجَدَاتٍ فَلَمَّا أَنْ رَكِبَ قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّا رَأَیْنَاكَ صَنَعْتَ شَیْئاً لَمْ تَصْنَعْهُ فَقَالَ نَعَمْ اسْتَقْبَلَنِى جَبْرَئِیلُ ع فَبَشَّرَنِى بِبِشَارَاتٍ مِنَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَسَجَدْتُ لِلَّهِ شُكْراً لِكُلِّ بُشْرَى سَجْدَةً
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 154 روایة:24 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: رسولخدا (ص) براى سفر كوتاهى بر شتر ماده خویش سوار بود (در سفرى بر شتر ماده خویش نشسته راه میپیمود) نا گاه فرود آمد و پنج سجده كرد، چون سوار شد، اصحاب عرضكردند: یا رسولخدا! شما را دیدیم كارى كردى كه تاكنون نكرده بودى؟ فرمود: آرى، جبرئیل (ع) پیشم آمد و از جانب خداى عزوجل بمن مژدههائى داد. من براى هر مژده یك سجده شكر براى خدا نمودم.
عَنْهُ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِذَا ذَكَرَ أَحَدُكُمْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ فَلْیَضَعْ خَدَّهُ عَلَى التُّرَابِ شُكْراً لِلَّهِ فَإِنْ كَانَ رَاكِباً فَلْیَنْزِلْ فَلْیَضَعْ خَدَّهُ عَلَى التُّرَابِ وَ إِنْ لَمْ یَكُنْ یَقْدِرُ عَلَى النُّزُولِ لِلشُّهْرَةِ فَلْیَضَعْ خَدَّهُ عَلَى قَرَبُوسِهِ وَ إِنْ لَمْ یَقْدِرْ فَلْیَضَعْ خَدَّهُ عَلَى كَفِّهِ ثُمَّ لْیَحْمَدِ اللَّهَ عَلَى مَا أَنْعَمَ عَلَیْهِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 154 روایة:25 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: هرگاه یكى از شما نعمت خداى عزوجل را بیاد آورد، بیاد آورد، باید براى شكر خدا چهره روى خاك گذارد و اگر سوار است باید پیاده شود و چهره روى خاك گذارد و اگر سواراست باید پیاده شود و چهره روى خاك گذارد و اگر از بیم شهرت نتواند پیاده شود چهره روى كوهه زین گذارد، و اگر نتواند، چهره بر كف دست گذارد، سپس خدا را بر نعمتى كه باو داده حمد كند.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَطِیَّةَ عَنْ هِشَامِ بْنِ أَحْمَرَ قَالَ كُنْتُ أَسِیرُ مَعَ أَبِی الْحَسَنِ ع فِى بَعْضِ أَطْرَافِ الْمَدِینَةِ إِذْ ثَنَى رِجْلَهُ عَنْ دَابَّتِهِ فَخَرَّ سَاجِداً فَأَطَالَ وَ أَطَالَ ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ وَ رَكِبَ دَابَّتَهُ فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَدْ أَطَلْتَ السُّجُودَ فَقَالَ إِنَّنِى ذَكَرْتُ نِعْمَةً أَنْعَمَ اللَّهُ بِهَا عَلَیَّ فَأَحْبَبْتُ أَنْ أَشْكُرَ رَبِّى
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 155 روایة:26 @*@
ترجمه :
هشام بن احمر گوید، همراه حضرت ابىالحسن (ع) اطراف مدینه سیر میكردم، ناگاه حضرت از بالاى مركب زانو خم كرد و بسجده افتاد و مدتى طول داد، سپس سر بلندى كرد و سوار شد، من عرضكردم قربانت گردم، سجده طولانى كردى؟ فرمود: بیاد نعمتى افتادم كه خدا بمن عطا فرموده، دوست داشتم پروردگارم را شكر گزارم.
عَلِیٌّ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ صَاحِبِ السَّابِرِیِّ فِیمَا أَعْلَمُ أَوْ غَیْرِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ فِیمَا أَوْحَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَى مُوسَى ع یَا مُوسَى اشْكُرْنِى حَقَّ شُكْرِى فَقَالَ یَا رَبِّ وَ كَیْفَ أَشْكُرُكَ حَقَّ شُكْرِكَ وَ لَیْسَ مِنْ شُكْرٍ أَشْكُرُكَ بِهِ إِلَّا وَ أَنْتَ أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَیَّ قَالَ یَا مُوسَى الْآنَ شَكَرْتَنِی حِینَ عَلِمْتَ أَنَّ ذَلِكَ مِنِّى
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 155 روایة:27 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: در ضمن آنچه خداى عزوجل بموسى علیه السلام وحى فرمود این بود:
اى موسى: مرا چنانكه سزاوار است شكر گزار، عرضكرد: پروردگارا! ترا چگونه چنانكه سزاوار است شكر گزارم، در صورتیكه هر شكرى كه ترا نمایم، آن هم نعمتى است كه تو بمن عطا فرمودهئى؟ فرمود: این موسى! اكنون كه دانستى آن شكر گزاریت هم از من است، مرا شكر كردى (چنانكه سزاوار من است.)
ابْنُ أَبِى عُمَیْرٍ عَنِ ابْنِ رِئَابٍ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ الْفَضْلِ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِذَا أَصْبَحْتَ وَ أَمْسَیْتَ فَقُلْ عَشْرَ مَرَّاتٍ اللَّهُمَّ مَا أَصْبَحَتْ بِى مِنْ نِعْمَةٍ أَوْ عَافِیَةٍ مِنْ دِینٍ أَوْ دُنْیَا فَمِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَرِیكَ لَكَ لَكَ الْحَمْدُ وَ لَكَ الشُّكْرُ بِهَا عَلَیَّ یَا رَبِّ حَتَّى تَرْضَى وَ بَعْدَ الرِّضَا فَإِنَّكَ إِذَا قُلْتَ ذَلِكَ كُنْتَ قَدْ أَدَّیْتَ شُكْرَ مَا أَنْعَمَ اللَّهُ بِهِ عَلَیْكَ فِى ذَلِكَ الْیَوْمِ وَ فِى تِلْكَ اللَّیْلَةِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 155 روایة:28 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: در هر صبح و شام ده بار بگو: «بار خدایا! هر نعمت و یا عافیتى كه نسبت بدین یا دنیا در این صبح دارم، از جانب توست، تو یكتائى و شریك ندارى. پروردگارا! حمد براى تو و شكر براى تواست، از جهت نعمتى كه بمن دادى تا راضى گردى و هم بعد از رضایتت» زیرا اگر تو چنین گوئى شكر نعمت خدا را بر خود در آنروز و آنشب ادا كرده باشى.
ابْنُ أَبِى عُمَیْرٍ عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ كَانَ نُوحٌ ع یَقُولُ ذَلِكَ إِذَا أَصْبَحَ فَسُمِّیَ بِذَلِكَ عَبْداً شَكُوراً وَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ صَدَقَ اللَّهَ نَجَا
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 156 روایة:29 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: جانب نوح (ع) این دعا را (كه در روایت سابق ذكر شد) در هر صبح میگفت، از اینرو عبد شكور «بنده بسیار سپاسگزار» نامیده شد.
و رسولخدا (ص) فرمود: هر كه با خدا راست باشد (یعنى دل و زبان و ظاهرش و باطنش موافق باشد) نجات یابد (چنانكه جانب نوح (ع) دعائیرا كه بزبان میگفت، دلش هم باور داشت، از اینرو نجات یافت، با آنكه در میان گروهى منكر و بىدین گرفتار بود).
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْمِنْقَرِیِّ عَنْ سُفْیَانَ بْنِ عُیَیْنَةَ عَنْ عَمَّارٍ الدُّهْنِیِّ قَالَ سَمِعْتُ عَلِیَّ بْنَ الْحُسَیْنِ ع یَقُولُ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ كُلَّ قَلْبٍ حَزِینٍ وَ یُحِبُّ كُلَّ عَبْدٍ شَكُورٍ یَقُولُ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لِعَبْدٍ مِنْ عَبِیدِهِ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَ شَكَرْتَ فُلَاناً فَیَقُولُ بَلْ شَكَرْتُكَ یَا رَبِّ فَیَقُولُ لَمْ تَشْكُرْنِى إِذْ لَمْ تَشْكُرْهُ ثُمَّ قَالَ أَشْكَرُكُمْ لِلَّهِ أَشْكَرُكُمْ لِلنَّاسِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 156 روایة:30 @*@
ترجمه :
عمار دهنى گوید: شنیدم على بن الحسین علیهما السلام میفرمود: خدا هر دل غمگینى را دوست دارد، و هر بنده سپاسگزارى را دوست دارد، روز قیامت خداى تبارك و تعالى بیكى از بندگانش میفرماید از فلانى سپاسگزارى كردى؟ عرض میكند: پروردگارا! من ترا سپاس گفتم، خدایتعالى فرماید، چون از او سپاسگزارى ننمودى، مرا هم سپاس نگفتهئى، سپس امام فرمود: شكر گزارترین شما خدا را كسى است كه از مردم بیشتر شكر گزارى كند.