بَابُ الِاقْتِصَادِ فِى الْعِبَادَةِ
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ أَبِى الْجَارُودِ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص إِنَّ هَذَا الدِّینَ مَتِینٌ فَأَوْغِلُوا فِیهِ بِرِفْقٍ وَ لَا تُكَرِّهُوا عِبَادَةَ اللَّهِ إِلَى عِبَادِ اللَّهِ فَتَكُونُوا كَالرَّاكِبِ الْمُنْبَتِّ الَّذِى لَا سَفَراً قَطَعَ وَ لَا ظَهْراً أَبْقَى
مُحَمَّدُ بْنُ سِنَانٍ عَنْ مُقَرِّنٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سُوقَةَ عَنْ أَبِى جَعْفَرٍ ع مِثْلَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 137 روایة:1 @*@
ترجمه :
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: همانا این دین محكم و متین است، پس با ملایمت در آن در آئید و عبادت خدا به بندگان خدا با كراهت تحمیل نكنید تا مانند سوار درماندهئى باشید كه نه مسافت را پیموده و نه مركبى بجا گذاشته (یعنى بواسطه زیادى سرعت، مركبش در بین راه از رفتار باز مانده و توضیح این روایت از مثالیكه امام (ع) در روایت 1523 بیان فرمود روشن مىگردد).
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ وَ مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِیلَ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ شَاذَانَ جَمِیعاً عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ لَا تُكَرِّهُوا إِلَى أَنْفُسِكُمُ الْعِبَادَةَ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 137 روایة:2 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: عبادت را به خود مكروه و ناپسند ندارید.
شرح مقصود نهى از زیاده روى در مستحبات است، بنحوى كه انسان را از شوق و نشاط بیندازد بنده مؤمن باید تا میل و رغبت دارد به ادعیه و نمازهاى مستحب پردازد و چون كسالت عارضش شد و افسرده گشت خود را بكار دیگرى سرگرم كند.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِیلَ عَنْ حَنَانِ بْنِ سَدِیرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع یَقُولُ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَحَبَّ عَبْداً فَعَمِلَ عَمَلًا قَلِیلًا جَزَاهُ بِالْقَلِیلِ الْكَثِیرَ وَ لَمْ یَتَعَاظَمْهُ أَنْ یَجْزِیَ بِالْقَلِیلِ الْكَثِیرَ لَهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 137 روایة:3 @*@
ترجمه :
حنان بن سدیر گوید: شنیدم امام صادق (ع) مىفرماید: چون خداى عزوجل بندهئى را دوست دارد و او عمل كوچكى انجام دهد، خدا او را پاداش بزرگى دهد و به عمل كم پاداش زیاد دادن بر او بزرگ و سنگین نیاید.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ ابْنِ فَضَّالٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ الْجَهْمِ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ أَبِى بَصِیرٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ مَرَّ بِى أَبِى وَ أَنَا بِالطَّوَافِ وَ أَنَا حَدَثٌ وَ قَدِ اجْتَهَدْتُ فِى الْعِبَادَةِ فَرَآنِى وَ أَنَا أَتَصَابُّ عَرَقاً فَقَالَ لِى یَا جَعْفَرُ یَا بُنَیَّ إِنَّ اللَّهَ إِذَا أَحَبَّ عَبْداً أَدْخَلَهُ الْجَنَّةَ وَ رَضِیَ عَنْهُ بِالْیَسِیرِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 138 روایة:4 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: من در طواف بودم كه پدرم بر من گذشت، من جوان بودم و در عبادت كوشا پدرم مرا دید كه عرق از من سرازیر است بمن فرمود اى جعفر اى پسر جان! همانا چون خدا بندهاى را دوست دارد، او را به بهشت در آورد و با عمل اندك از او راضى شود.
شرح : مجلسى (ره) گوید: چون خدا بندهئى را بسبب عقاید و اخلاق نیك و رعایت شرایط عمل كه یكى از آنها تقوى است دوست دارداو را به بهشت ببرد، و حاصل اخبارى كه در این باب رسیده این است كه: سعى و كوشش در كیفیت عمل بهتر ازسعى در كمیت آن است و سعى در تصحیح عقاید و اخلاق مهمتر از سعى در بسیارى عمل است.
عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ ابْنِ أَبِی عُمَیْرٍ عَنْ حَفْصِ بْنِ الْبَخْتَرِیِّ وَ غَیْرِهِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ اجْتَهَدْتُ فِى الْعِبَادَةِ وَ أَنَا شَابٌّ فَقَالَ لِى أَبِى ع یَا بُنَیَّ دُونَ مَا أَرَاكَ تَصْنَعُ فَإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَحَبَّ عَبْداً رَضِیَ عَنْهُ بِالْیَسِیرِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 138 روایة:5 @*@
ترجمه :
امام صادق (ع) فرمود: من جوان بودم و در عبادت كوشا، پدرم فرمود: پسرجان! كمتر از آنچه مىبینم عبادت كن كه خداى عزوجل چون بندهاى را دوست دارد باندكى از او راضى شود.
حُمَیْدُ بْنُ زِیَادٍ عَنِ الْخَشَّابِ عَنِ ابْنِ بَقَّاحٍ عَنْ مُعَاذِ بْنِ ثَابِتٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ جُمَیْعٍ عَنْ أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص یَا عَلِیُّ إِنَّ هَذَا الدِّینَ مَتِینٌ فَأَوْغِلْ فِیهِ بِرِفْقٍ وَ لَا تُبَغِّضْ إِلَى نَفْسِكَ عِبَادَةَ رَبِّكَ فَإِنَّ الْمُنْبَتَّ یَعْنِى الْمُفْرِطَ لَا ظَهْراً أَبْقَى وَ لَا أَرْضاً قَطَعَ فَاعْمَلْ عَمَلَ مَنْ یَرْجُو أَنْ یَمُوتَ هَرِماً وَ احْذَرْ حَذَرَ مَنْ یَتَخَوَّفُ أَنْ یَمُوتَ غَداً
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 138 روایة:6 @*@
ترجمه :
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: اى على! همانا این دین متین و محكم است در او با نرمى وارد شود و عبادت پروردگارت را مبغوض خود مگردان، زیرا خسته كننده مركوب یعنى كسیكه در راندن مركوب زیاده روى كرده نه مركوب باقى گذاشته و نه مسافت پیموده پس عمل كن مانند عمل كسیكه امید دارد در پیرى بمیرد (یعنى مستحبات را با رفق و تأنى انجام ده و فكر كن تا پیرى راه دوریست یا مقصود این است كه با زیادى روزه و بیدار خوابى خود را لاغر و نحیف مكن) و پرهیز كن مانند كسى كه مىترسد فردا بمیرد (یعنى نسبت به پرهیز از محرمات خیال كن فردا مىمیرى و كوچكترین آنها را هم بخود اجازه مده و مگو وقت مردن توبه خواهم كرد).