بَابٌ آخَرُ مِنْهُ وَ فِیهِ أَنَّ الْإِسْلَامَ قَبْلَ الْإِیمَانِ
1- عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنِ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِی نَجْرَانَ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحِیمِ الْقَصِیرِ قَالَ كَتَبْتُ مَعَ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَعْیَنَ إِلَى أَبِى عَبْدِ اللَّهِ ع أَسْأَلُهُ عَنِ الْإِیمَانِ مَا هُوَ فَكَتَبَ إِلَیَّ مَعَ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَعْیَنَ سَأَلْتَ رَحِمَكَ اللَّهُ عَنِ الْإِیمَانِ وَ الْإِیمَانُ هُوَ الْإِقْرَارُ بِاللِّسَانِ وَ عَقْدٌ فِی الْقَلْبِ وَ عَمَلٌ بِالْأَرْكَانِ وَ الْإِیمَانُ بَعْضُهُ مِنْ بَعْضٍ وَ هُوَ دَارٌ وَ كَذَلِكَ الْإِسْلَامُ دَارٌ وَ الْكُفْرُ دَارٌ فَقَدْ یَكُونُ الْعَبْدُ مُسْلِماً قَبْلَ أَنْ یَكُونَ مُؤْمِناً وَ لَا یَكُونُ مُؤْمِناً حَتَّى یَكُونَ مُسْلِماً فَالْإِسْلَامُ قَبْلَ الْإِیمَانِ وَ هُوَ یُشَارِكُ الْإِیمَانَ فَإِذَا أَتَى الْعَبْدُ كَبِیرَةً مِنْ كَبَائِرِ الْمَعَاصِى أَوْ صَغِیرَةً مِنْ صَغَائِرِ الْمَعَاصِى الَّتِى نَهَى اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَنْهَا كَانَ خَارِجاً مِنَ الْإِیمَانِ سَاقِطاً عَنْهُ اسْمُ الْإِیمَانِ وَ ثَابِتاً عَلَیْهِ اسْمُ الْإِسْلَامِ فَإِنْ تَابَ وَ اسْتَغْفَرَ عَادَ إِلَى دَارِ الْإِیمَانِ وَ لَا یُخْرِجُهُ إِلَى الْكُفْرِ إِلَّا الْجُحُودُ وَ الِاسْتِحْلَالُ أَنْ یَقُولَ لِلْحَلَالِ هَذَا حَرَامٌ وَ لِلْحَرَامِ هَذَا حَلَالٌ وَ دَانَ بِذَلِكَ فَعِنْدَهَا یَكُونُ خَارِجاً مِنَ الْإِسْلَامِ وَ الْإِیمَانِ دَاخِلًا فِى الْكُفْرِ وَ كَانَ بِمَنْزِلَةِ مَنْ دَخَلَ الْحَرَمَ ثُمَّ دَخَلَ الْكَعْبَةَ وَ أَحْدَثَ فِى الْكَعْبَةِ حَدَثاً فَأُخْرِجَ عَنِ الْكَعْبَةِ وَ عَنِ الْحَرَمِ فَضُرِبَتْ عُنُقُهُ وَ صَارَ إِلَى النَّارِ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 45 روایة: 1 @*@
ترجمه :
عبد الحیم قصیر گوید: نامه ئى بامام صادق (ع) نوشتم كه سؤال كرده بودم: ایما چیست و توسط عبدالملك بن اعین فرستادم، حضرت نوشت و توسط عبدالملك فرستاد كه: از ایمان پرسش كردى خدایت رحمت كند ایمان اقرار نمودن بزبان و تصمیم قلبى و عمل نمودن با اعضاء و جوارح است، ایمان اجزائى دارد بهم پیوسته و مانند خانه ایست (كه سقف و در و دیوارش بهم پیوسته است) همچنین اسلام مانند خانه ایست و كفر هم مانند خانه ایست.
گاهى بنده مسلمان است، پیش از آنكه مؤمن باشد (مسلمان است و هنوز مؤمن نشده) ولى مؤمن نشود، جز آنكه مسلمان باشد، پس اسلام از ایمانست و شریك ایمان، و چون بنده گناه كبیره با صغیره ئى را كه خداى عزوجل از آن نهى فرموده مرتكب شود، از ایمان خارج شود، و اسم ایمان از او برداشته و اسم اسلام بر او گذاشته شود، سپس اگر توبه و استغفار كند، بخانه ایمان بر گردد و جز انكار و استحلال او را بسوى كفر نبرد، و استحلال اینستكه: بچیز حلال بگوید: این حرامست و بچیز حرام بگوید: این حاللست و بآن عقیده پیدا كند، آنگاهت كه از اسلام و ایمان خارج گشته و در كفر وارد شود و مانند كسى است كه داخل حرم (مسجدالحرام) گشته و سپس داخل كعبه شود و در كعبه حدثى صادر كند، و از كعبه و حرم اخراج گشته و گردنش زده و بدوزخ رفته باشد.
عِدَّةٌ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَى عَنْ سَمَاعَةَ بْنِ مِهْرَانَ قَالَ سَأَلْتُهُ عَنِ الْإِیمَانِ وَ الْإِسْلَامِ قُلْتُ لَهُ أَ فَرْقٌ بَیْنَ الْإِسْلَامِ وَ الْإِیمَانِ قَالَ فَأَضْرِبُ لَكَ مَثَلَهُ قَالَ قُلْتُ أَوْرِدْ ذَلِكَ قَالَ مَثَلُ الْإِیمَانِ وَ الْإِسْلَامِ مَثَلُ الْكَعْبَةِ الْحَرَامِ مِنَ الْحَرَمِ قَدْ یَكُونُ فِى الْحَرَمِ وَ لَا یَكُونُ فِى الْكَعْبَةِ وَ لَا یَكُونُ فِىالْكَعْبَةِ حَتَّى یَكُونَ فِى الْحَرَمِ وَ قَدْ یَكُونُ مُسْلِماً وَ لَا یَكُونُ مُؤْمِناً وَ لَا یَكُونُ مُؤْمِناً حَتَّى یَكُونَ مُسْلِماً قَالَ قُلْتُ فَیُخْرِجُ مِنَ الْإِیمَانِ شَیْءٌ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ فَیُصَیِّرُهُ إِلَى مَا ذَا قَالَ إِلَى الْإِسْلَامِ أَوِ الْكُفْرِ وَ قَالَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا دَخَلَ الْكَعْبَةَ فَأَفْلَتَ مِنْهُ بَوْلُهُ أُخْرِجَ مِنَ الْكَعْبَةِ وَ لَمْ یُخْرَجْ مِنَ الْحَرَمِ فَغَسَلَ ثَوْبَهُ وَ تَطَهَّرَ ثُمَّ لَمْ یُمْنَعْ أَنْ یَدْخُلَ الْكَعْبَةَ وَ لَوْ أَنَّ رَجُلًا دَخَلَ الْكَعْبَةَ فَبَالَ فِیهَا مُعَانِداً أُخْرِجَ مِنَ الْكَعْبَةِ وَ مِنَ الْحَرَمِ وَ ضُرِبَتْ عُنُقُهُ
@@اصول كافى جلد3 صفحه: 45 روایة: 2 @*@
ترجمه :
سماعة بن مهران گوید: از امام سؤال كردم: آیا میان اسلام و ایمان فرقى است؟ فرمود: مثلش را برایت بزنم؟ عرضكردم: بیان فرمائید.
فرمود: مثل ایمان و اسلام مثل كعبة الحرام است با حرم مكه، گاهى انسان در حرم است و در كعبه نیست، ولى در كعبه نمیباشد، جز اینكه در حرم باشد، همچنین گاهى انسان مسلمان است و مؤمن نیست ولى مؤمن نباشد، جز آنكه مسلمان باشد.
عرضكردم: چیزى هست كه انسان را از ایمان خارج كند؟ فرمود: آرى، عرضكردم: او را (كه از ایمان خارج كرد) بكجا میبرد؟ فرمود: بسوى اسلام یا كفر. و فرمود: اگر مردى وارد كعبه شود و ناگاه بولش بریزد، از كعبه بیرون رود، ولى از حرم بیرون نرود و جامهاش را بشوید و تطهیر كند، آنگاه دخولش در كعبه مانعى ندارد، ولى اگر مردى داخل كفته شود و از روى عناد و ستیزه در آنجا بول كند، از كعبه و حرم اخراج شده، گردنش زده شود.
توضیح : تطبیق این مثال با مورد سؤال باین طریق است كه چون گناهى از انسان سر زند، ولى از نظر عناد و لجاج بادین نباشد. از ایمانخارج میشود، ولى مسلمان است. و چون توبه و استغفار نمود، آن پلیدى از دامنش شسته و دوباره بایمان داخلمىشود، اما اگر از روى عناد و ستیزه با دین گناهى را مرتكب شود، بكلى از اسلام و ایمان خارج شود، و مرتد و واجبالقتل گردد.