آیه
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَّجُلاً فِیهِ شُرَکَآءُ مُتَشَاکِسُونَ وَ رَجُلاً سَلَماً لِّرَجُلٍ هَلْ یَسْتَوِیَانِ مَثَلاً الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ
ترجمه
خداوند (برای توحید و شرک) مثلی زده است: بندهای که چند مالک ناسازگار در مالکیّت او شریک باشند (و دستورات متضاد به او بدهند) و بندهای که تنها مطیع یک نفر است (و فقط از او دستور میگیرد) آیا این دو در مَثَل یکسانند؟ حمد و ستایش مخصوص خداوند است، ولی بیشتر مردم نمیدانند.
نکته ها
در آیات قبل فرمود: ما در قرآن از هر مثالی آوردهایم تا مردم متذکّر شوند، این آیه یکی از بهترین مثالهایی که سیمای مشرکان سرگردان را نشان میدهد مطرح مینماید.
مثالِ این آیه نظیر مثالی است که حضرت یوسف برای مشرکان زندانی مطرح کرد و گفت: «ءارباب متفرّقون خیرٌ أم اللّه الواحد القهّار»**یوسف، 39.*** آیا پذیرش اربابانِ متعدّد بهتر است یا تسلیم بودن در برابر خدای یکتا؟
«متشاکِسون» به معنای شریکهای بد اخلاقی است که همیشه با یکدیگر مشاجره دارند.
پیام ها
1- موحّد تنها در فکر رضایت خدای یگانه است، ولی مشرک هر لحظه به فکر راضی کردن چند نفر است. «فیه شرکاء - سَلَماً لرجل»
2- در مباحث دینی، مثال زدن در مورد خدا مانعی ندارد، چنانکه در این آیه تسلیم بودن در برابر خدا، به تسلیم بودن بنده در برابر مولایش تشبیه شده است. «سلماً لرجل»
3- جز خدا و راه خدا، همه افراد و راهها به تضادّ و تزاحم میانجامد، زیرا خواستهها و سلیقهها بسیار متفاوت است. «شرکاء متشاکِسون»
4- یکی از موارد لزوم شکر، روشن شدن حقایق است. «هل یستَوِیان - الحمدللّه»
5 - تفاوت آرامش مؤمن و تحیّر مشرک، نزد عقل و فطرت روشن است. «هل یستوِیان»
6- اکثر مردم از آفات شرک ناآگاهند. «بل اکثرهم لا یعلمون»