آیه
فَلَوْلَا أُلْقِیَ عَلَیْهِ أَسْوِرَةٌ مِّن ذَهَبٍ أَوْ جَآءَ مَعَهُ الْمَلَآئِکَةُ مُقْتَرِنِینَ
فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ کَانُواْ قَوْماً فَاسِقِینَ
فَلَمَّآ آسَفُونَا انتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِینَ
فَجَعَلْنَاهُمْ سَلَفاً وَمَثَلاً لِّلْآخِرِینَ
ترجمه
(اگر موسی حقّ است) پس چرا دستبندهایی از طلا بر او نیاویخته، یا (برای تصدیق رسالتش،) با او فرشتگانی همراه نشدهاند.
پس فرعون قوم خود را سبک شمرد و آنان او را اطاعت کردند زیرا آنان قومی فاسق بودند.
پس چون ما را به خشم آوردند، از آنان انتقام گرفتیم و همه آنان را غرق کردیم.
پس آنان را پیشگامانی (بد) و عبرتی برای آیندگان قرار دادیم.
نکته ها
«أسورة» جمع «سِوار» به معنای دستبند است.
حکومت حاکمان بر مردم در نظام باطل، بر اساس استخفاف و تحقیر مردم است ولی اطاعت مردم در نظام حقّ، یا بر اساس انتخاب احسن است، «یستمعون القول فیتّبعون احسنه»**زمر، 18.*** آن هم همراه با محبّت، «لو کنتَ فظّاً غلیظ القلب لانفضّوا من حولک»**آلعمران، 159.*** اگر تو خشن و سنگدل بودی، از تو دور میشدند.
از امام صادقعلیه السلام دربارهی تفسیر کلمه «آسفونا» سؤال شد. حضرت فرمود: خداوند مثل ما انسانها تأسّف ندارد، ولی اولیایی دارد که تأسّف یا رضایت آنان، خشم و رضایت او را به همراه دارد.**تفسیر راهنما.***
گذشته را «سَلَف» و آینده را «خَلف» گویند و به آنچه نمونه است «مَثَل» گویند. به افرادی که به عنوان نمونه نظیر ضرب المثلها بر سر زبانها جاری هستند، مَثَل گفته میشود. «فجعلناهم سلفاً و مثلاً للاخرین»
پیام ها
1- کسی که منطق ندارد به ثروت و زینت تکیه میکند و داشتن آنها را نشانه حقّ و نداشتن آن را نشانه باطل میپندارد. «فلولا القی علیه»
2- زینت کردن مردان به طلا، کار فرعونی است. «القی علیه اسورة من ذهب»
3- تضعیف رهبر الهی و القای شبهه کار فرعونیان است. «او جاء معه الملائکة...»
4- اطاعت در نظام فاسد بر اساس تحقیر مردم است. «استخف قومه فاطاعوه»
5 - خود باختگی و تهی شدن از هویّت سبب تسلیم شدن در برابر طاغوتها است. «استخفّ قومه فاطاعوه»
6- سرسپردگی و اطاعت کورکورانه، ریشه در فقر فرهنگی، کوته فکری و سطحی نگری انسانها دارد. «استخفّ قومه فاطاعوه»
7- جامعهای که از خط الهی خارج شد، خود را باور نمیکند و خفتپذیر میشود. «استخف قومه... انهم کانوا قوما فاسقین» («فسق» به معنای خارج شدن از مدار حقّ است)
8 - کسی که به نهر آب افتخار میکرد، «و هذه الانهار تجری من تحتی» در همان نهر غرق شد. «اغرقناهم»
9- گاهی کیفرها علاوه بر قیامت در دنیا نیز صورت میگیرد. «اغرقناهم»
10- در مدار فسق و طغیان، آمر و مأمور با هم هلاک میشوند. «اجمعین»
11- خشم و انتقام خداوند از انسان، به خاطر عملکرد خود اوست. «فاطاعوه... آسفونا... انتقمنا منهم»
12- به گواهی تاریخ، نابود کردن قدرتهای جبار، سنّت حتمی الهی است. «فجعلناهم سلفاً و مثلاً للاخرین»
13- حوادث گذشتگان برای آیندگان درس عبرت است. «اغرقناهم... جعلناهم سلفاً و مثلاً»