آیه
وَقَالُواْ لَوْ شَآءَ الرَّحْمَنُ مَا عَبَدْنَاهُم مَّا لَهُم بِذَ لِکَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا یَخْرُصُونَ
ترجمه
و (مشرکان در توجیه خلاف خود) گفتند: اگر (خدای) رحمن میخواست، ما آنها را نمیپرستیدیم. برای آنان نسبت به این گفتار هیچ گونه آگاهی (و دلیل علمی) نیست وایشان جز از روی حدس وگمان سخنی نمیگویند.
نکته ها
«یخرصون» از «خَرص» به معنای سخنی است که بر اساس حدس و گمان باشد.
قرآن در سورهی نحل آیه 35 و انعام آیه 148، نیز از قول مشرکان این معنا را بازگو میکند که میگفتند: اگر خدا نمیخواست ما مشرک نبودیم.
پیام ها
1- خلافکاران در صدد توجیه کار خود هستند و خواست خدا را دستاویز قرار میدهند. «و قالوا لو شاء الرّحمن ما عبدناهم»
2- مهلت دادن خدا را نشانه رضایت او نپنداریم. «لو شاء الرّحمن ما عبدناهم»
3- فرشتگان مورد پرستش مشرکان بودند. «عبدناهم»
4- سخن بدون علم (به خصوص در مسائل اعتقادی) محکوم است. «مالهم بذلک من علم»
5 - هر فرد و جامعهای از علم تهی شود به سراغ توهّمات و حدسیات میرود. «ان هم الاّ یخرصون»