آیه
إِنَّ الْأَبْرَارَ یَشْرَبُونَ مِن كَأْسٍ كَانَ مِزَاجُهَا كَافُوراً
عَیْناً یَشْرَبُ بِهَا عِبَادُ اللَّهِ یُفَجِّرُونَهَا تَفْجِیراً
ترجمه
همانا نیكان از پیمانهاى مىنوشند كه با كافور (گیاهى خوشبو) آمیخته شده است.
چشمهاى كه بندگان خدا از آن مىنوشند و هر گونه بخواهند، آن را جارى مىسازند.
نکته ها
«اَبرار» یا جمع «بَرّ» است، (همانند «اَرباب» كه جمع «رَبّ» است) یا جمع «بارّ» است (نظیر «اَشهاد» كه جمع «شاهد» است). به هر حال «بَرّ» به معناى گستردگى است و بیابان را به خاطر گستردگى آن، «بَرّ» مىگویند. انسان نیكوكار داراى روحى باز و گسترده است و هدف او از انجام كار نیك، رسیدن به مال و مقام نیست بلكه فكرى فراتر از مال و مقام دارد. دست نیكوكاران براى كمك به دیگران باز و اجر آنان نیز گسترده است.**مفردات راغب.***
«كافور» به معناى گیاه خوشبو است كه در خنكى و سفیدى ضرب المثل است.
«تفجیر» به معناى شكافتن است و به كسى كه با گناه پرده حیا را بشكافد، «فاجر» مىگویند و «فجر» نورى است كه تاریكى شب را مىشكافد.
براساس روایات، مراد از «ابرار» در این آیات، اهل بیت پیامبرعلیهم السلام هستند كه با نذر روزه گرفتند و افطارى خود را به یتیم و مسكین و اسیر دادند كه در آیات بعد آمده است.
با اینكه عدّهاى این سوره را مدنى مىدانند، امّا بعضى مغرض و مخالف مىگویند: سوره انسان مكّى است و حَسنینعلیهما السلام در مدینه متولّد شدهاند، بنابراین این آیات درباره اهل بیت نازل نشده، زیرا بیمارى آنان و عیادت پیامبر و روزه والدین آنها در مدینه بوده است!
در پاسخ مىگوییم: در بسیارى از سورههاى مكّى، آیات مدنى وجود دارد و بهترین شاهد مطلب آن است كه كلمه «أسیر» در این آیات آمده، با آن كه در مكّه اسیرى وجود نداشته و اسیر گرفتن مربوط به جنگهاى پس از هجرت به مدینه است.
پیام ها
1- احسان و نیكوكارى جلوهاى از شكر هدایت الهى است. «امّا شاكراً... انّ الاَبرار...»
2- نوشیدنىهاى بهشتى مخلوط باموادّ خوشبو ومعطّر است. «كان مزاجها كافوراً»
3- كامیابىهاى بهشتى به كسانى تعلّق مىگیرد كه خود را به مرحله عبودیّت رسانده باشند. «یشرب بها عباد اللّه»
4- محرومیّتهاى موقّت بندگان خدا در دنیا، در قیامت جبران مىشود. «یشرب بها عباد اللّه»
5 - اهل بیت، به خاطر رسیدگى به محرومان، به لقب ابرار و به خاطر اطاعت از خداوند، به لقب عباد اللّه ملقّب شدند. «انّ الابرار... عباد اللّه»
6- بندگان خدا، اهل نیكى به دیگران هستند و نیكوكاران، بنده خدا هستند. «الابرار یشربون... یشرب بها عباداللّه»
7- اراده بهشتیان كارساز است و آنان به هر چه اراده كنند مىرسند و هرچه را اراده كنند انجام مىشود. «یفجرونها تفجیراً»