آیه
أَیَحْسَبُ الْإِنسَانُ أَن یُتْرَكَ سُدىً
أَلَمْ یَكُ نُطْفَةً مِّن مَّنِىٍّ یُمْنَى
ثُمَّ كَانَ عَلَقَةً فَخَلَقَ فَسَوَّى
فَجَعَلَ مِنْهُ الزَّوْجَیْنِ الذَّكَرَ والْأُنثَى
أَلَیْسَ ذَ لِكَ بِقَادِرٍ عَلَى أَن یُحْیِىَ الْمَوْتَى
ترجمه
آیا انسان مىپندارد كه به حال خود رها مىشود؟
آیا او قطرهاى از منى نبود كه (در رحم) ریخته مىشد؟
سپس خون بستهاى شد و خداوند آن را آفرینش داد و استوار ساخت.
و دو جنس زن و مرد را از آن پدید آورد.
آیا این خدا قادر نیست كه مردگان را زنده كند؟
نکته ها
این سوره با سوگند به قیامت شروع شد و با قدرت خداوند بر زنده كردن مردگان در قیامت پایان مىیابد.
كسانى كه معاد را انكار مىكنند، خداوند را به درستى نشناختهاند، زیرا اگر با مردن انسان پرونده او محو شود، حكمت خدا زیر سؤال مىرود. چنانكه در این آیه مىفرماید: «أیحسب الانسان أن یترك سُدى» و در جاى دیگر مىفرماید: «أفحسبتم انّما خلقناكم عبثاً و انّكم الینا لاترجعون» آیا گمان مىبرید ما شما را بیهوده آفریدهایم و شما به سوى ما باز نمىگردید؟
این آیات در ابتدا به حكمت الهى در برپاكردن قیامت اشاره مىكند و سپس به قدرت خداوند در آفرینش انسان كه بیانگر امكان دوباره آفریدن اوست. البتّه خداوند نمونههاى دیگرى از قدرت خود در مورد بازآفریدن را به دست پیامبرانش در این دنیا نشان داده است:
حضرت عیسىعلیه السلام با دمیدن در دو پرندهاى كه از گل درست كرده بود، آن را زنده كرد.
حضرت ابراهیمعلیه السلام با صدا زدن پرندههایى كه گوشت آنها درهم كوبیده و مخلوط شده بود، آنها را دوباره زنده كرد.
هفتاد نفرى كه همراه حضرت موسىعلیه السلام به كوه طور آمدند و زمانى كه خداوند در كوه تجلّى كرد مردند، خداوند متعال دوباره آنها را زنده كرد.
پیام ها
1- كسى كه انسان را بىهدف و بىمسئولیّت مىپندارد، سزاوار تحقیرهاى مكّرر است. «أولى لك فاولى ثّم أولى لك فاولى أیحسب الانسان أن یترك سُدى»
2- خداوند حكیم است و انسان موجودى هدفدار، مسئول و مكلّف، پس باید قیامتى در كار باشد. «أیحسب الانسان أن یترك سدى»
3- بسیارى از محاسبات انسان باطل است. در آغاز سوره خواندیم: «أیحسب الانسان أن لن نجمع عظامه» و در پایان آن مىخوانیم: «أیحسب الانسان أن یترك سُدى»، آرى انسان موجودى خیالگرا است و اگر رهنمود انبیا نباشد منحرف مىشود. «یحسب... یحسب»
4- آفرینش نخستین، نشانهاى بر امكان و توان آفرینش بعدى است. «الم یك نطفة...»
5 - متكبّران بدانند كه ضعیف و ناچیزند. «یتمطّى...من منىّ یمنى»
6- خداوند انسان را به صورت كامل و به دور از هر گونه كاستى و فزونى آفریده است. «فخلق فسوّى»
7- مطالعه در مراحل و چگونگى آفرینش انسان از راههاى معادشناسى است. «نطفة... علقة... الذكر و الانثى»
8 - تعادل میان جنسیّت دختر و پسر، نشانه قدرت و حكمت خداوند است. «فجعل منه الزوجین الذكر و الانثى»
9- اگر قیامتى در كار نباشد، آفرینش انسان بىمعنا و بدون هدف مىشود. «أیحسب الانسان أن یترك سُدى... ألیس ذلك بقادرٍ على أن یحیى الموتى»