آیه
وَلَا یَسْئَلُ حَمِیمٌ حَمِیماً
یُبَصَّرُونَهُمْ یَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ یَفْتَدِى مِنْ عَذَابِ یَوْمِئِذٍ بِبَنِیهِ
وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِیهِ
وَفَصِیلَتِهِ الَّتِى تُْوِیهِ
وَمَن فِى الْأَرْضِ جَمِیعاً ثُمَّ یُنجِیهِ
كَلَّا إِنَّهَا لَظَى
نَزَّاعَةً لِّلشَّوَى
تَدْعُواْ مَنْ أَدْبَرَ وَتَوَلَّى
وَجَمَعَ فَأَوْعَى
ترجمه
و هیچ دوستى از دوستش احوالى نپرسد.
به یكدیگر نمایانده مىشوند. در آن روز مجرم دوست دارد فرزندان خود را براى دفع عذاب فدیه دهد و فداى خود كند.
و همچنین همسر و برادرش را.
و بستگان و قبیلهاش را كه همیشه به او پناه دادند.
(بلكه آرزو دارد) تمام مردم روى زمین را فدا كند تا او را نجات دهند.
چنین نیست، همانا آن آتش شعلهور است.
كه پوست بدن را به شدّت جدا مىكند.
(این آتش) هر كس را كه (به حق) پشت كرده و روى برتافته، فرامىخواند.
و (نیز كسى كه مال) جمع كرده و ذخیره ساخته است.
نکته ها
«یَفتدى» به معناى فدیه و عوض دادن براى رهایى و نجات است. «فَصیلة» به معناى فامیلى است كه انسان از آن جدا شده است. «تؤیه» از «مأوى» به معناى پناه دادن است. «لَظى» شعله خالص آتش است. «اَوعى» از «وعاء» به معناى ظرف است و مراد از آن، ذخیره كردن چیزى در ظرف است. «شَوى» به پوست اطراف بدن گویند.
مجرم در قیامت سه آرزو مىكند:
الف) با خاك یكسان شود. «لو تُسوّى بهم الارض»**نساء، 42.***
ب) از اعمالش دور شود. «امداً بعیداً»**آل عمران، 30.***
ج) با فدیه دادن رها شود. «یوم یودّ المجرم لو یفتدى...»
مجرم براى فدیه دادن و نجات یافتن، فرد یا گروهى را انتخاب نمىكند، بلكه مىگوید: همه را بگیرید و مرا آزاد كنید؛ فرزند، همسر، برادر، فامیل و همه مردم زمین. (كلمات با حرف واو عطف شده نه با حرف «اَوْ»)
در آن روز، عاطفه فرزندى، غیرت همسرى، محبّت برادرى و حمایت فامیلى و آشنایى مردمى همه فدا مىشود، ولى چه سود؟!
بر اساس این آیات، عوامل دوزخى شدن چهار چیز است: فرد در ظاهر به حق پشت مىكند: «ادبر» در قلب تنفّر دارد و روى بر مىتابد: «تولّى» ثروت اندوزى مىكند: «جمع» و به دیگران نمىدهد. «فاوعى»
پیام ها
1- به دوستىها و روابط گرم دنیوى دل نبندید كه در آخرت به كار نیاید. «لا یسئل حمیم حمیماً»
2- در قیامت، شكنجه روحى وجسمى با هم است. نشان دادن خویشان ودوستان صمیمى به انسان و بالعكس، بالاترین شكنجه روحى است. «یبصّرونهم»
3- مجرم در آن روز، نجات خود را از عذاب، به قیمت نابودى همه مىخواهد. «یودّ المجرم لو یفتدى... ببنیه و صاحبته و اخیه... و من فى الارض جمیعاً ثمّ ینجیه»
4- مراقب باشیم كه در دنیا به خاطر رفاه همسر و فرزندان و جلب رضایت دوستان و خویشان، خود را دوزخى نكنیم. زیرا در آن روز هیچ یك از آنها به داد ما نمىرسند و به درد ما نمىخورند. «لو یفتدى... ببنیه و صاحبته و اخیه»
5 - غریزه حبّ ذات، بالاترین غرایز است. «لو یفتدى... من فى الارض جمیعاً ثمّ ینجیه»
6- آتش دوزخ شعور دارد و مجرم شناس است. «تدعوا من ادبر و تولّى»