آیه
عَسَى رَبُّهُ إِن طَلَّقَكُنَّ أَن یُبْدِلَهُ أَزْوَاجاً خَیْراً مِّنكُنَّ مُسْلِمَاتٍ مُّؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَآئِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَآئِحَاتٍ ثَیِّبَاتٍ وَأَبْكَاراً
ترجمه
اگر پیامبر شما را طلاق دهد، امید است كه پروردگارش همسرانى بهتر از شما را جانشین سازد. زنانى تسلیم، مؤمن، فرمانبر، اهل توبه، عبادتپیشه، روزهگیر، شوهر كرده یا دوشیزه.
نکته ها
«قنوت»، اطاعت همراه با خضوع است. «سائحات» از سیاحت به معناى اهل هجرت و روزه است.
با آنكه پیامبر همسران متعدّدى داشت و برخى از آنان نیز اسباب آزار پیامبر را فراهم مىآوردند، امّا پیامبر هیچ كدام را طلاق نداده است. لذا طرح موضوع طلاق در این آیه، به معناى عدم وابستگى پیامبر به هیچكس و هیچ چیز است تا نزدیكان پیامبر گمان نكنند حضرت به آنان نیاز دارد و یا آنان افراد مهمى هستند، بلكه چه بسا افرادى بهتر و لایقتر از آنان وجود دارد كه آرزوى همسرى پیامبر را در سردارند.
این آیه نیز به گونهاى فصاحت و بلاغت و اعجاز قرآن را بیان مىدارد، زیرا ایمان، تواضع، توبه، عبادت و روزه در یك نفر جمع مىشود، لذا آنها را بدون حرف واو آورد، ولى باكره و بیوه بودن در یك نفر جمع نمىشود، لذا میان این دو صفت، حرف واو آمده است.** تفسیر كشّاف.***
همسر پیامبر باید با پیامبر سنخیّت داشته باشد. در بیان ویژگىها، سخنى از شكل، قبیله، سرمایه و شهرت نیامده، ولى ایمان و عبادت مطرح شده است، زیرا متناسب با رهبرى الهى، كمالات معنوى است.
ازدواج با بیوه در كنار باكره آمده است تا به پیامبرصلى الله علیه وآله نسبت كامیابى جنسى داده نشود.
پیام ها
1- انسان نیاز به همسر دارد و در صورت طلاق، مىتواند جایگزین كند. «ان طلّقكنّ... یبدله»
2- مقابله با همسر و عذرخواهى نكردن و پشیمان نشدن، ممكن است زن را تا مرز طلاق و جدایى پیش ببرد. «تظاهرا... طلّقكنّ»
3- یكى از قوىترین اهرمها در برابر توطئه زنان، تهدید به طلاق است. «تظاهرا علیه... طلّقكنّ»
4- تمام زنان پیامبر، بهترین زنان عصر خود نبودند. «خیراً منكنّ»
5 - غرور كاذب افراد را بشكنید و در برابر پندارهاى باطل بایستید. «خیراً منكن»
6- ارزش واقعى زن، به كمالات اوست. «خیراً منكنّ مسلمات، مؤمنات...»
7- عقیده بر عمل مقدم است. اول اسلام و ایمان، سپس عبادت و روزه. «مسلمات مؤمنات... عابدات سائحات»
8 - ایمان و عبادت زن، مهمتر از باكره یا بیوه بودن اوست. «مؤمنات... ثیّبات و ابكارا»