آیه
فَآتِ ذَا الْقُرْبَی حَقَّهُ وَالْمِسْکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ ذَ لِکَ خَیْرٌ لِّلَّذِینَ یُرِیدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ
ترجمه
(اکنون که دانستی توسعهی رزق به دست خداست،) پس حقّ خویشاوند و تنگدست و در راه مانده را ادا کن. این (انفاق) برای کسانی که خواهان خشنودی خدا هستند بهتر است، و آنان همان رستگارانند.
نکته ها
در روایات آمده است: همین که این آیه نازل شد، پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله فدک را به حضرت زهراعلیها السلام بخشیدند. **تفاسیر مجمع البیان و نورالثّقلین.***
گرچه خطاب آیه به پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله است، ولی تمام مردم مخاطب آن میباشند.
مراد از «وجه اللّه»، نیّت خالصانه در انفاق است، همان گونه که در مورد انفاق اهلبیتعلیهم السلام میخوانیم: «انّما نطعمکم لوجه اللّه»**انسان، 9.***
پیام ها
1- مالک اموال خداوند است، موارد مصرف مال را هم باید خداوند مشخّص کند. «فَآتِ»
2- در انفاق و کمک، خویشان بر دیگران مقدّمند. «ذا القربی... والمسکین ...»
3- بستگان بر انسان و دارایی انسان حقّ و حقوقی دارند. «حقّه» آری، خویشاوندی، زمینهی پیدایش حقوق است.
4- فرمان دینی با عواطف طبیعی هماهنگ است. دستور رسیدگی به بستگان فقیر همان خواسته عاطفی انسان است. «فآت ذا القربی حقّه...»
5 - محرومان در مال اغنیا حقّ دارند و در پرداخت حقّشان نباید بر آنان منّت گزارد. «حقّه»
6- اسلام، حامی مستضعفان و حاکم اسلامی مسئول فقرزدایی از جامعهی مسلمانان است. (بنابر اینکه پیامبر به عنوان حاکم اسلامی مخاطب واقع شده باشد. «فآت... والمسکین...»
7- حتّی ثروتمندانی که موقّتاً گرفتار بی پولی میشوند، باید حمایت شوند. «وابن السبیل»
8 - ادای حقوق دیگران ارزش است، نه جمع دارایی و ثروت. «ذلک خیر»
9- ثروت میتواند وسیلهای برای تقرّب به خداوند قرار گیرد. «فآت ذا القربی حقّه... یریدون وجه اللّه»
10- امتیاز انفاق اسلامی بر انفاق دیگران، قصد قربت است. «یریدون وجه اللّه»
11- امر به نیکی، باید با تشویق همراه باشد. «ذلک خیر... هم المفلحون»
12- رستگاری در گرو عمل خالصانه است. «یریدون وجه اللّه و أولئک هم المفلحون»