آیه
فَلَمْ یَکُ یَنْفَعُهُمْ إِیْمَانُهُمْ لَمَّا رَأَوْاْ بَأْسَنَا سُنَّتَ اللَّهِ الَّتِی قَدْ خَلَتْ فِی عِبَادِهِ وَخَسِرَ هُنَالِکَ الْکَافِرُونَ
ترجمه
امّا پس از آن که قهر ما را دیدند، دیگر ایمانشان برایشان سودی نداشت. این سنّت الهی است که در میان بندگانش جاری است. و در این جا کافران زیانکارند.
نکته ها
در زمان متوکّل عباسی مردی نصرانی با زنی مسلمان زنا کرد. همین که خواستند حدّ جاری کنند آن مرد مسلمان شد. یحیی بن اکثم گفت: ایمان او مشکل را حل کرد و حدّ لازم نیست. بین آنان گفتگو شد؛ متوکّل به امام هادی علیه السلام نامه نوشت و مسأله را مطرح کرد. امام فرمود: «یضرب حتّی یموت» چون مردی کافر به زنی مسلمان تجاوز کرده، مجازات او قتل است. علما به جواب امام ایراد گرفتند و گفتند: در قرآن و سنّت چنین فتوایی نیست. بار دیگر متوکّل به امام هادی علیه السلام نامه نوشت و دلیل و سند خواست.
امام در پاسخ با استناد به این آیه «فلمّا رأوا بأسنا قالوا آمنّا باللّه... فلم یک ینفعهم ایمانهم» نوشتند: چون آن مرد نصرانی پس از محکومیّت و هنگام مجازات ایمان آورده، ایمانش بیفایده است و حدّ از او ساقط نمیشود.** تفسیر نورالثقلین.***
پیام ها
1- اضطرارها فطرت را شکوفا میکند و کفّار را به سراغ ایمان میآورد ولی ایمانِ اضطراری ارزشی ندارد. «فلم یک ینفعهم ایمانهم»
2- ایمان باید اختیاری باشد نه از روی اضطرار و ناچاری. «فلم یک ینفعهم ایمانهم»
3- نقل سرنوشت کفّار، برای آیندگان عبرت است. «قالوا آمنا... لم یک ینفعهم ایمانهم»
4- کیفرها و پاداشهای الهی، قانونمند است. «رأوا بأسنا... سنّت اللّه...»
5 - کارساز نبودن ایمان اضطراری، از سنّتهای الهی است. «سنّت اللّه التی...» (سنّت خداوند در همه افراد وجوامع یکسان است. «و لن تجد لسنة اللّه تبدیلا»**احزاب، 62 ؛ فاطر، 43 و فتح، 23.***)
6- لحظهی مرگ، خسارت انسان جلوه میکند. «خسر هنالک»
7- ایمان اضطراری که فرصت عمل برای انسان باقی نمیگذارد خسارت است. «قالوا آمنّا... خسر هنالک الکافرون»
8 - در هفت آیهی قبل خواندیم: «خسر هنالک المبطلون» و در این جا میخوانیم: «خسر هنالک الکافرون» معلوم میشود که کافران اهل باطل هستند و اهل باطل، کافران.