آیه
أَوَلَمْ یَسِیرُواْ فِی الْأَرْضِ فَیَنظُرُواْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الَّذِینَ کَانُواْ مِن قَبْلِهِمْ کَانُواْ هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قَوَّةً وَ آثَاراً فِی الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَمَا کَانَ لَهُم مِّنَ اللَّهِ مِن وَاقٍ
ترجمه
آیا در زمین سیر نکردند تا بنگرند عاقبت کسانی که پیش از آنان بودند و قوت و آثارشان در زمین سختتر و نیرومندتر از اینان بوده چگونه بوده است؟ پس خداوند آنان را به خاطر گناهانشان (به قهر خود) گرفت و در برابر (قهر) خداوند برای آنان هیچ مدافعی نبود.
نکته ها
در آیهی قبل، سخن از قضاوت به حقّ بود؛ در این آیه میفرماید: نمونهی داوری به حقّ، قهر الهی نسبت به مجرمان تاریخ است.
پیام ها
1- سیر و سفر و گردشگری باید هدفدار باشد. «او لم یسیروا - فینظروا»
2- تجربه و علم، به سیر و سفر نیاز دارد. «یسیروا - فینظروا»
3- از منابع شناخت و معرفت، تاریخ است. «اولم یسیروا...»
4- دلیل مخالفت کفّار با پیامبر اسلام فریفتگی آنان نسبت به قدرت خویش بوده است. لذا قرآن میفرماید: ما مقتدرتر از شما را نابود کردیم. «اشدّ منهم قوةً»
5 - حفظ آثار باستانی، برای عبرت آیندگان لازم است. «فینظروا - آثاراً فی الارض»
6- از تاریخ عبرت بگیریم. «کیف کان عاقبة الذّین...»
7- امروز را نبینیم، عاقبت را ببینیم. «عاقبةُ ...»
8 - به قدرت و آثار خود نبالیم. «کانوا هم اشدّ منهم قوّةً و آثاراً»
9- قدرتهای طاغوتی، مانع قهر الهی نیست. «اشدّ منهم قوّة... فاخذهم اللّه»
10- قدرت و امکانات ملاک رستگاری نیست. «اشدّ قوّةً... فاخذهم اللّه»
11- گناه، عامل قهر الهی است. «اخذهم اللّه بذنوبهم» (زوال تمدنها و سقوط ملّتها، کیفر گناه و کفر آنان است)
12- با آمدن قهر الهی، هیچ گونه دفاعی از هیچ منبعی مؤثّر نیست. «مِن واق»