تربیت
Tarbiat.Org

پیام امام صادق(علیه السلام) به ره جویان صادق
آیت الله محمد تقی مصباح یزدی‏‏

ریا فاسد کننده اعمال

و کُلُّ الْبِرِّ مَقبولٌ الاّ ما کان رِئاءً؛ هر کار خوبی قبول می‌شود مگر آنچه که ریا باشد. در توضیح این جمله باید بگوییم، کارهایی که انسان انجام می‌دهد از دو حال خارج نیستند: یا آنها را به انگیزه الهی و برای رضا و خشنودی خداوند انجام می‌دهد، یا به اغراضی دیگر. یکی از رایج ترین اغراض غیرالهی، تظاهر و خودنمایی است که در معارف اسلامی از آن به «ریا» تعبیر می‌شود؛ یعنی انسان کاری را برای این که دیگران ببینند و خوششان بیاید و از او تعریف کنند، انجام دهد. حضرت می‌فرمایند، اگر در کاری انگیزه ریا و خودنمایی نباشد، آن عمل ذاتاً قابل این هست که مورد قبول درگاه الهی واقع شود، اما عمل ریایی اصلا ذاتاً چنین قابلیتی ندارد و به هیچ وجه مورد قبول واقع نخواهد شد.
البته نیت الهی در کار داشتن نیز مراتب دارد که در یکی از جلسات گذشته به مناسبت اشاره‌ای به آن داشتیم، ولی به هرحال هریک از این مراتب را که داشته باشد، چون اصل نیت درست است، خداوند آن را قبول می‌کند. در مقابل، کار ریایی هرقدر هم که مهم
﴿ صفحه 148﴾
باشد، حجم زیادی داشته باشد و برای انجام آن زحمت زیادی کشیده شده باشد، خدای متعال هرگز آن را قبول نخواهد کرد.
در ادامه، حضرت به موردی اشاره می‌کنند که انگیزه الهی داشتن در آن و عاری بودن آن از ریا و به خاطر غیرخدا نبودنش از سایر کارها مشکل تر است. به علاوه، ریای در آن نسبت به سایر کارها کم تر مشهود است و حتی ممکن است امر بر خود انسان مشتبه شود و در جایی تصور کند که انگیزه الهی دارد در حالی که واقعاً این گونه نیست؛ و آن مسأله حبّ و بغض است.